Ný Dögun - 01.11.1992, Blaðsíða 34

/s)ý T)ögut\
þreytueinkennum bregður fyrir og láti hann
vita að tími sé kominn til að gera upp sín
mál.
lý+aaðgerða cx
IfUamsímynd
í vestrænum nútímaþjóðfélögum hafa verið
skapaðar líkamsímyndir, sem eru eins konar
óskaímyndir, þar sem æskan er dýrkuð en
ellin, sem að áður fylgdi aukin virðing, er
gerð óæskileg. Þessar líkamsímyndir eru að
mestu verk tískuhönnuða og þannig háðar
duttlungum hvers tíma. Þessum ímyndum
er síðan dreift til fjöldans með fjölmiðlatækni
nútímans, sjónvarpi, blöðum og tímaritum.
Þetta getur leitt til ákveðinna vandamála
þar sem neikvæð frávik frá viðtekinni
líkamsímynd í þjóðfélaginu, eða normi, geta
haft nokkuð alvarlegar geðrænar truflanir í
för með sér. Séu þessi frávik meðfædd, fer
þeirra sennilega að gæta fljótlega eftir að
barninu verður það ljóst, að það er eitthvað
öðruvísi en hinir. Þá ætti sá læknir, sem
kemur til með að annast barnið í framtíðinni,
að mynda góð tengsl við foreldrana og barnið
sem allra fyrst.
A gelgjuskeiðinu verða hin minnstu smá-
atriði oft tilefni mikilla andlegra þjáninga og
þannig getur líkamsímyndin orðið mjög
neikvæð, sem leiðir til þess að viðkomandi
lítur hýru auga til þeirrar tækni og fræða
læknavísindanna, sem vinna að því að bæta
hana þ.e. lýtalækningar. Þá verður lýtalækn-
irinn að hafa það hugfast, að þetta eru tíma-
bundnar truflanir, sem oftast ganga yfir,
enda er oft gripið til þess ráðs að segja, að
biðtími og biðlistar séu mjög langir, eða þá
að gefa til kynna, að aðgerðin sé ótímabær.
Þannig er hægt að kanna alvöruna á bak við
þessaróskir. Meðbreyttu viðhorfi tilellinnar
er það nú æ algengara, að fólk vilji halda
sem lengst í æskublóma sinn og leggi ýmis-
legt á sig til þess.
Ljóst er að með lýtalækningum er hægt að
leysa geðræn vandamál af þessum toga eða
að komast fyrir rót þeirra. Þó er mikilvægt
að áður en lagt er í að leysa svona geðræn
vandamál með skurðaðgerð, fullvissi lækn-
irinn sig um að þau séu af lýtinu sprottin.
Fari læknir að lagfæra lýti, sem eru í raun
afleiðing geðrænna truflana, en ekki orsök,
getur sá sjúklingur orðið lækninum mjög
erfiður viðfangs. Lýtið þarf ekki að vera
stórt til hann líti á það sem stóralvarlegan
galla. Það getur í raun einungis verið til í
kolli viðkomandi. Til dæmis má nefna, að
ekki er óalgengt að við alvarlega geðsjúk-
dóma vilji fólk, þá einkum unglingar, fá
líkama sínum breytt. Það geta verið fyrstu
einkenni sjúkdómsins og eftir aðgerðina
getur það orðið afar óánægt, því ekki er
verið að vinna á hinu eiginlega meini, og þá
snýr það jafnvel ranghugmyndum sínum
upp á lækninn. Svona einstaklinga má oft
þekkja á undarlegum ástæðum fyrir lýtaað-
gerð, og óraunhæfum kröfum til hennar. Ef
grunur leikur á um að um svona tilfelli sé að
ræða, ætti að senda viðkomandi í geðrann-
sókn og taka síðan ákvörðun um framhaldið
í samráði við geðlækni.
Einstaklingur, sem er það afbrigðilegur að
hann sker sig úr fjöldanum, getur verið
haldinn minnimáttarkennd, þó ekki sé um
geðsjúkdóm að ræða. Þá getur lýtaaðgerð
verið til mikilla bóta. Sé um viðamikla galla
að ræða, getur þurft að lagfæra þá í nokkrum
skrefum. Þá getur hvert vel heppnað skref
verið viss áfangasigur og viðhaldið voninni
um góðan lokaárangur. Þó er nauðsynlegt,
að læknir búi sjúklinginn á raunhæfan hátt
undir hverja aðgerð, þ.e. vera ekki að vekja
neinar gyllivonir.
En lýtalæknirinn þarf einnig að hafa í huga,
að aðgerðin sjálf getur valdið ákveðnum
geðtruflunum, þ.e. að sjúklingurinn þoli
hana illa. Þetta á einkum við um gamalt fólk
og áfengissjúklinga. Þá þarf læknirinn að
vera tilbúinn til að fást við og hjálpa sjúkl-
ingum með þau vandamál.
Við slys, eða aðrar aðstæður þar sem líkams-
ímynd breytist snögglega, hefur það mjög
góð áhrif á sálartetrið ef hægt er að færa
líkamsímyndina að fyrra horfi t.d. með lýta-
aðgerð.
34