Ljósmæðrablaðið - 01.06.2012, Blaðsíða 16

16 Ljósmæðrablaðið - júní 2012
ræktinni, eins og áður sagði, en þó eins og
hún var vön fyrir fæðingu og hafði áhyggjur
af því að þessi mikla hreyfing hefði komið
fæðingunni af stað. Ég ræddi við Gunnu
um að hreyfing á meðgöngu væri af hinu
góða en rannsóknir sýna einmitt að mikil
þjálfun á meðgöngu auki ekki hættu á fyrir-
burafæðingu, þvert á móti minnkar mikil
þjálfun á meðgöngu líkur á að fæðing fari
af stað fyrir tímann (Evenson o.fl., 2002;
Hatch o.fl., 1998).
Gunna talaði um að hún hefði verið undir
miklu álagi upp á síðkastið, mikið hefði verið
að gera í skólanum og hún hafi fundið fyrir
töluverðri streitu. Við ræddum saman um
mikilvægi þess að minnka álagið og hvaða
bjargráð hún hefði til að minnka streituna.
Gunna fékk viðtal bæði við sálfræðing og
félagsráðgjafa sem henni fannst hjálpa mikið.
Samkvæmt niðurstöðum Cooper og fleiri
(1996) voru marktæk tengsl milli streitu og
fyrirvaralausrar fæðingar fyrir tímann og
lágrar fæðingarþyngdar. Mjög mikilvægt er að
fræða barnshafandi konur/almenning um áhrif
streitu á meðgöngu, ræða um tengsl streitu við
fæðingu fyrir tímann og um aðferðir sem hægt
er að nota til að minnka hana.
Þeir áhættuþættir sem Gunna hafði var
keiluskurður og sýking á meðgöngu, auk
þess hafði hún verið undir miklu álagi í
nokkrar vikur en tengsl eru á milli streitu og
fæðingar fyrir tímann. Það sem Gunna þurfti
mest á að halda var andlegur stuðningur og
fræðsla. Hún átti gott samtal bæði við mig
og fæðingarlækni sem henni fannst hjálpa
mikið. Auk þess var henni boðið upp á viðtal
við sálfræðing og félagsráðgjafa sem hún var
mjög ánægð með. Í tilfelli Gunnu finnst mér
hafa verið vel staðið að umönnun hennar,
hún fékk góða fræðslu og andlegan stuðning
sem skiptir miklu máli. Ég lærði mikið á að
vinna þetta verkefni og vona að það muni
hjálpa mér að sinna konum í hótandi fyrir-
burafæðingu eftir bestu getu.
Heimildaskrá
Copper, R. L. o.fl . (1996). The preterm prediction study:
Maternal stress is associated with spontaneous preterm
birth at less than thirty-fi ve weeks´ gestation. Ameri-
can Journal of Obstetrics and Gynecolocy, 175(5),
1286-1292.
Evenson, K. R., Siega-Riz, A. M., Savitz, D. A., Leifer-
man, J. A. og Thorp, J. M. (2002). Vigorous leisure
activity and pregnancy outcome. Epidemiology, 13(6),
653-659.
Fonseca, E. B., Celik, E., Parra, M., Singh, M. og
Nicolaides, K. H. (2007). Progesterone and the risk of
preterm birth among women with a short cervix. The
New England Journal of Medicine, 357(5), 462-469.
Gilbert, E. S. (2011). Manual of high risk pregnancy and
delivery (5. útgáfa). United States of America: Mosby
Elsevier
Goldenberg, R. I., Culhane, J. F., Iams, J. D. og Romero,
R. (2008). Epidemiology and causes of preterm birth.
Lancet, 371, 75-84.
Hatch, M., Levin, B., Shu, X. og Susser, M. (1998). Ma-
ternal leisure-time exercise and timely delivery. Ameri-
can Journal of Public Health, 88(10), 1528-1533.
Hildur Harðardóttir, Ágústa Kristjánsdóttir, Bergrún
Jónsdóttir og Ragnheiður Bjarnadóttir. (2003). Verk-
lagsregla 15.13. Yfi rvofandi fyrirburafæðing.
Iams, J. D. o.fl . (1996). The length of the cervix and the
risk of spontaneous premature delivery. The New
England Journal of Medicine, 334(9), 567-572.
Jakobsson, M., Gissler, M., Sainio, S., Paavonen, J. og
Tapper, A. M. (2007). Preterm delivery after surgical
treatment for cervical intraepithelial neoplasia. Obstet-
rics and Gynecology, 109(2), 309-313.
Lindsay, P. (2004). Preterm Labour. Í Henderson, C. og
Macdonald, S (ritstjóri), Mayes´Midwifery, a textbook
for midwives (bls. 853-861). Edinburgh: Bailliére
Tindall.
Maloni, J. A. (2010). Antepartum bed rest for pregnancy
complications: Effi cacy and safety for preventing
preterm birth. Biological Research for Nursing, 12(2),
106-124.
Medforth, J., Battersby, S., Evans. M., Marsh, B. og
Walker, A. (2006). Oxford handbook of midwifery.
New York: Oxford University Press.
Þann 18. apríl síðastliðinn var í fyrsta sinn úthlutað úr Minn-
ingarsjóði Bjargar Magnúsdóttur ljósmóður og Magnúsar Jónas-
sonar bónda. Sjóðurinn var stofnaður samkvæmt fyrirmælum í
erfðaskrá Soffíu Þuríðar Magnúsdóttur sem lést 2001 og var dóttir
hjónanna sem sjóðurinn er kenndur við. Markmið með stofnun
sjóðsins er að styrkja hjúkrunarfræðinga og ljósmæður til fram-
haldsnáms – en úr hópi hjúkrunarfræðinga skulu þær er hyggja
á framhaldsnám í ljósmóðurfræðum hafa forgang umfram aðra
hjúkrunarfræðinga eins og segir í skipulagsskrá fyrir sjóðinn.
Stjórn sjóðsins setti fram viðmið við mat á umsóknum í sjóðinn
þar sem sérstaklega er tekið tillit til þess sem segir í skipulagsskrá,
það er að styrkþegar stundi framhaldsnám í ljósmóðurfræðum.
Þær ljósmæður sem nú hlutu styrk eru Berglind Hálfdáns-
dóttir og Sigfríður Inga Karlsdóttir. Fyrri styrkþeginn, Berglind
Hálfdánsdóttir, hlýtur styrk fyrir verkefni sem ber heitið
Heimafæðingar á Íslandi: Útkoma og áhrifsþættir. Þetta efni er
með því umdeildasta sem hugsast getur innan þessara fræða og þar
sem heimafæðingar hafa verið að sækja í sig veðrið er áhugavert
að taka það viðfangsefni fyrir í doktorsritgerð.
Sigfríður Inga Karlsdóttir fær styrk fyrir verkefni sitt sem
nefnist: Væntingar og upplifun kvenna af fæðingu með áherslu
á sársauka og sársaukameðferð. Það er áhugavert efni þar sem
verkjameðferð kvenna er í raun inntak umönnunar ljósmæðra sem
taka á móti börnum. Einnig er efnið mikilvægt þeim ljósmæðrum
sem veita konum fræðslu og upplýsingar á meðgöngu til að búa
þær sem best undir fæðinguna.
Saga ljósmæðramenntunar er löng – en á síðasta ári voru 250
ár frá því að skipulögð kennsla ljósmæðra hófst hér á landi og í
ár eru 100 ár liðin frá því að Yfirsetukvennaskólinn, seinna Ljós-
mæðraskóli Íslands, var stofnaður. Það er þó ekki fyrr en 1991
sem fyrsta greinin um rannsóknir í ljósmóðurfræðum er skrifuð
í Ljósmæðrablaðið. Þá grein skrifaði Marga Thome sem hefur
komið að uppbyggingu fagsins beint og óbeint frá því hún hóf
að kenna hjúkrun við Háskóla Íslands. Tilefni greinar Mörgu var
að segja frá því að þetta sama ár hafi í fyrsta sinn verið haldin
ráðstefna norrænna ljósmæðra um rannsóknir í ljósmóðurstarfi.
Þó að ekki séu liðin nema 21 ár síðan þetta var skrifað í Ljós-
mæðrablaðið hefur mikið áunnist, það er rannsóknir ljósmæðra
hafa eflst sem gerist fyrst og fremst með bættri menntun og því
að fleiri ljúka doktorsnámi í greininni. Nú er grunnnám ljósmæðra
öflugt innan Háskóla Íslands og töluvert hefur áunnist í þróun
framhaldsnáms ljósmæðra. Þessi tvö doktorsverkefni sem hlutu
styrk eru því mikilvægt innlegg í áframhaldandi þekkingarþróun
í ljósmóðurfræði.
Helga Gottfreðsdóttir,
námsbrautarstjóri í ljósmóðurfræði
Fyrsta úthlutun úr Minningarsjóði Bjargar Magnús-
dóttur ljósmóður og Magnúsar Jónassonar bónda
Helga Gottfreðsdóttir, Marga Thome, Sigfríður Inga Karlsdóttir
og Berglind Hálfdánsdóttir