Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.2018, Blaðsíða 66

66 14. desember 2018
Á
rið 1974 var bjarndýr skot­
ið í Fljótavík á Vestfjörð­
um. Átti það ekki nema
þrjá til fjóra metra ófarna
til manna þegar því var veitt eftir­
tekt. Frá þessu segir meðal annars
í nýútkominni bók, Hvítabirnir
á Íslandi, en í henni fjallar höf­
undurinn, Rósa Rut Þórisdóttir,
um alla landgöngu bjarndýra hér
á landi, allt frá landnámi til okk­
ar dags, með viðkomu í þjóðsög­
um um þessar grimmu skepnur og
sagnir ýmiss konar. En áfram með
frásögnina af bjarndýrinu í Fljóta­
vík.
Björninn hnusaði af dyrunum
Það var laugardaginn 18. maí að
Helgi Geirmundsson skipstjóri, Jón
Gunnarsson trésmiður og Ingólfur
Eggertsson útvarpsvirki fóru ásamt
eiginkonu Ingólfs, Herborgu Vern­
harðsdóttur, syni þeirra Herði, sex­
tán ára, og tveimur öðrum drengj­
um, Magnúsi, syni Jóns, og Helga,
báðum ellefu ára, á vélbát frá Ísa­
firði norður í Fljótavík. Strax eftir
lendingu fór Herborg með drengina
inn að sumarhúsi þeirra að Atla­
stöðum en karlmennirnir fóru að
slysavarnaskýlinu til að huga að
jeppabifreið sem þar stóð og var í
eigu þeirra. Þar sem þeir hlustuðu
á útvarpið og dyttuðu að jeppanum
varð einum þeirra skyndilega litið
upp og sá þá bjarndýr nokkra metra
frá þeim. Mönnunum brá mikið við
þetta og snöruðust inn í skýlið. Þeim
tókst að grípa haglabyssu með sér
inn í skýlið en skotin urðu eftir úti.
Úr skýlinu náðu þeir talstöðvar­
sambandi við Ísafjörð þar sem þeir
sögðu frá aðstæðum sínum og voru
strax gerðar ráðstafanir til að ná í
flugvél og senda menn norður til að
vinna á dýrinu. Helgi Geirmunds­
son sagði blaðamanni Vísis að þeim
hefði ekki liðið vel lokuðum inni í
skýlinu á meðan björninn hnus­
aði af dyrunum. Mestar áhyggjur
höfðu þeir þó haft vegna Herborgar
og drengjanna sem voru í sumar­
bústaðnum í tveggja og hálfs kíló­
metra fjarlægð og hefðu alltaf getað
tekið upp á því að fá sér göngutúr í
góða veðrinu til að líta eftir þeim og
gengið þannig beint í flasið á dýrinu.
Að lokum náðu þeir þó í skotin og
felldu björninn.
Át appelsínur og franskbrauð
Helgi Geirmundsson lýsti atburðin­
um á eftirfarandi hátt: „Við komum
norður í Fljótavík svona um hálf tólf
og vorum búin að vera þar í rúmar
tvær klukkustundir þegar við sáum
bjarndýrið. Það hlýtur að hafa kom­
ið utan frá Kögri. Líklega hefur það
heyrt til okkar og runnið á hljóðið.
Hins vegar veittum við því enga eft­
irtekt þegar það kom að. Það heyrð­
ist ekkert í því og við vissum ekki af
neinu því sem var í kringum okkur
þar sem við vorum önnum kafnir
við að setja vél í jeppaskrifli sem við
höfðum með okkur frá Ísafirði. Jepp­
ann höfum við þarna til að létta okk­
ur ganginn.
Bangsi hélt okkur þannig inni
í hálftíma meðan hann þefaði úti
fyrir dyrum, vitandi vel af okk­
ur inni fyrir. Við heyrðum í gegn­
um dyrnar andardráttinn í honum
fyrir utan. Þegar hann fékk leið á að
skoða dyrnar fór hann í dótið okkar.
Át þar appelsínur og gleypti heilt
franskbrauð en annað fann greyið
ekki. Ferðaútvarpstækið okkar vakti
mikla athygli hans. Hann hlustaði
vendilega eftir músíkinni og velti
tækinu um koll með hrömmunum.
Svo vék hann sér nægilega frá til
þess að ég taldi óhætt að freista þess
að ná til úlpunnar og þá var ég ekki
höndum seinni að smella skoti í ein­
hleypuna. Og eins og færið var stutt
þá var ekki vandinn að sálga bangsa.
Ég sendi honum kveðjuna beint í
hausinn. Það dugði. Að vísu sendi ég
honum annað skot til þess að vera
alveg viss því að biðin inni í skýlinu
hafði ekki beinlínis verið til þess að
róa okkur félagana.“
Vopnið, sem varð ísbirninum
að bana, var rússnesk einhleypa
af hlaupvídd nr. 12 og skotin voru
með ósköp venjulegum „fuglahögl­
um“ eins og Helgi sagði. En heppi­
legt hafði það reynst að hafa byssu­
hólkinn með. „Já, það var nú annars
meiri tilviljunin,“ sagði Helgi blaða­
manninum. „Ég hef farið í þetta
sumarhús fjölskyldunnar á hverju
ári frá því að ég man bara eftir mér
og aldrei nokkurn tíma hef ég haft
með mér byssu. En mest fyrir ein­
hverja gleymsku hefur þessi byssa
verið í bátnum hjá mér um skeið
en hins vegar engin skotfæri í hana.
Þegar við vorum svo að fara í gær­
morgun mundi ég allt í einu eftir
byssunni og því að engin voru í hana
skotin. Þá datt mér allt í einu í hug
að hlaupa inn og sækja nokkur skot
sem ég stakk í úlpuvasann. Það var
meiri happahugsunin.“
Stoppaður upp
Jón Gunnarsson, sem einnig skaut á
dýrið, rifjar upp atburðinn nokkrum
árum seinna. Hann segir að þeir
hafi verið hræddir um að bjarndýr­
ið myndi brjóta upp dyrnar á skýl­
inu, eins og hann þekkti til af sögum
að hefði gerst, eða ráðast á drengina
sem líklegir voru til að kalla á þá í mat
og höfðu ekki hugmynd um bjarn­
dýrið. Mikil spenna hafi því verið í
skýlinu. Þeir hafi mikið spekúlerað
í hvað væri best að gera í stöðunni
þar sem byssan var inni hjá þeim en
skotin fyrir utan þar sem björninn
var. Datt þeim meðal annars í hug að
góma björninn í net sem þeir höfðu
haft utan um bílvélina, komast með
það upp á þakið og kasta yfir björn­
inn. Endirinn var eins og áður sagði
að þeir komust út, náðu í skotin og
brutu síðan rúðu á skýlinu og skutu
björninn þar í gegn.
Björninn var hengdur upp í stroffu
og fluttur til Ísafjarðar þar sem múg­
ur og margmenni tók á móti honum.
Hann var um 180 sentimetra lang­
ur og 200 kíló að þyngd. Ísafjarðar­
bær sýndi því áhuga að eignast dýrið
en úr varð að Jón E. Guðmundsson
stoppaði björninn upp og fór hann
svo á Íslenska dýrasafnið í Reykja­
vík og þaðan í Safnahúsið á Selfossi.
Jón Gunnarsson segir að það hafi
ekki verið fjallað mikið um þessa
lífsreynslu þeirra á þessum tíma. Þó
muni hann eftir því að einhver „jóla­
kálfur“ úr Háskólanum hafi skrifað
grein og skammað þá fyrir að hafa
skotið greyið. Þessum manni var
aldrei svarað og segir Jón að varla sé
nokkur svo vitlaus að klappa bjarn­
dýri til að vita hvort það bíti. n
TÍMAVÉLIN
Mottur setja punktinn yfir i-ið á heimilinu.
Persía er sérdeild innan Parka með stök teppi og mottur.
Við bjóðum upp á sérvalin handhnýtt austurlensk teppi og fjölbreytt
úrval af vönduðum vélofnum gervi- og ullarteppum.
Bjóðum aðeins það besta fyrir þig.
Parki ehf. • Dalvegi 10-14 • 201 Kópavogi • www.parki.is • parki@parki.is • sími: 595 0570
VIÐARPARKET • UTANHÚSSKLÆÐNINGAR • VÍNYLPARKET • FLÍSAR • HURÐIR • TEPPI • KERFISLOFT • HARÐPARKET • INNRÉTTINGAR
BJARNDÝR SKOTIÐ Í FLJÓTAVÍK
„Bangsi hélt okkur þannig inni
í hálftíma meðan hann þefaði
úti fyrir dyrum, vitandi vel af okkur
inni fyrir.
n Börnin í hættu n Bangsi stoppaður upp og settur á safn
Björninn fallinn Fljótavík á Ströndum.