Morgunblaðið - 09.11.2018, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Sinnuleysistjórnvaldagagnvart
neytendum vegna
breyttra mælinga á
útblæstri bifreiða
er undarlegt. Þess-
ar breytingar eru
farnar að hafa veruleg áhrif á
verð nýrra ökutækja og mun
þeirra gæta í verðbólgumæl-
ingum áður en langt um líður.
Um leið valda þær samdrætti í
bílasölu.
Tilgangurinn með breyting-
unni er að komast nær því að
mæla raunverulegan útblástur
bifreiða. Gamla aðferðin er frá
níunda áratug liðinnar aldar og
þótti að mörgu leyti úrelt.
Verða bílar nú prófaðir við
lægra hitastig miðað við fjöl-
breyttari akstursaðstæður og
gengið út frá raunsærri akst-
urshegðun, svo eitthvað sé
nefnt.
Nýja prófið mun því sýna að
bíll tiltekinnar tegundar losi
meiri koltvísýring en gamla
prófið. Í kynningu á hinni
breyttu mælingu segir að flest
ríki Evrópusambandsins leggi
um þessar mundir einhvers
konar útblástursskatt á bíleig-
endur og hann sé byggður á
þeim koltvísýringsgildum, sem
fylgi bílum þeirra. Innleiðing
nýju aðferðarinnar ætti hins
vegar ekki að hafa neikvæð
áhrif á sköttun bifreiða með því
að hækka kostnað neytenda.
Þegar öllu sé á botninn hvolft
verði engin breyting á frammi-
stöðu bifreiðarinnar við breyt-
inguna, gildið hækki einungis
vegna þess að nýja prófið sé
strangara en það
gamla.
Í kynningunni
segir jafnframt að
framkvæmda-
stjórn Evrópusam-
bandsins eigi að
gera aðildarríkjum
ljóst að breytingin eigi ekki að
leiða til skattahækkana og auk-
ins kostnaðar neytenda.
Stjórnvöld aðildarríkjanna eigi
að laga skattkerfi sín að breyt-
ingunni vegna þess að breyt-
ingin muni sýna hærri út-
blástur sams konar bíla miðað
við gamla kerfið.
Í Morgunblaðinu í gær er
vitnað í útreikninga, sem Bíl-
greinasambandið lét gera
vegna áhrifa breyttra mælinga
samhliða lækkun krónunnar.
Frumvarp um vörugjald liggur
nú fyrir Alþingi, en ekki er
gert ráð fyrir að það taki gildi
fyrr en um áramót. Samkvæmt
því eiga breytingarnar ekki að
leiða til hærri bílaskatta.
Breytingin á mengunarstaðl-
inum tók hins vegar gildi 1.
september. Bílgreinasam-
bandið mælist til þess að gildin
verði lækkuð fram að áramót-
um til að afstýra neikvæðum
áhrifum hækkana.
Nokkuð er síðan byrjað var
að þrýsta á stjórnvöld um að
bregðast við þessari breytingu.
Það ætti ekki að vera flókið mál
að sjá til þess að bíll haldist í
sama vörugjaldaflokki þótt
breytt hafi verið um staðal.
Neytandinn á ekki sök á að
gamla prófið vanmat útblástur.
Hvers vegna ekki var brugðist
við í tæka tíð er óskiljanlegt.
Löngu var vitað
af breytingunni
en samt var ekki
hægt að bregðast
við í tæka tíð}
Undarlegt sinnuleysi
HæstirétturBandaríkj-
anna er bitbein þar
í landi því repú-
blikanar segja
hann setja laga-
reglur en það sé
handan við mörk
stjórnarskrár. Demókratar
segja slíkt leyfilegt sé um
„réttlætismál“ að tefla. Hlut-
verk réttarins er einnig mik-
ilvægt vegna deilna um vald-
mörk einstakra ríkja og
alríkisins.
Dómarar hans eru skipaðir
til lífstíðar og taka þá reglu al-
varlega. Líkamlegt eða andlegt
starfþrek þarf að vera verulega
skert svo þeir biðjist lausnar. Í
gær voru fréttir um að elsti
dómari réttarins, og oft sagður
lengst til vinstri þar, Ruth B.
Ginsburg, hafi hrasað og slas-
ast nokkuð. Ginsburg verður
86 ára snemma á næsta ári.
Þótt pólitísk afstaða hennar sé
kunn er ekki um það deilt að
hún er mjög fær lögvís-
indamaður. Gins-
burg hefur strítt
við veikindi síðustu
árin og í því sam-
bandi um það rætt
að hún biði þess að
demókratar næðu
meirihluta í öld-
ungadeild þingsins svo hún
gæti hætt störfum. Þá kæmist
Trump forseti ekki hjá því að
tilnefna dómaraefni nær miðj-
unni en ella vildi hann fá stað-
festingu þingsins. Eftir sigur
forsetans í deildinni vaknar sú
spurning hvort að Ginsburg
reyni að þrauka í þeirri von að
Trump nái ekki endurkjöri
2020.
Það vakti athygli nýlega
þegar að Ginsburg fordæmdi
demókrata fyrir óboðlega
framgöngu gagnvart Kavan-
augh dómarefni. Bill Clinton
tilnefndi Ginsburg sem dómara
árið 1993 og hún fékk 96 at-
kvæði í þinginu og því ljóst að
nær allir þingmenn repúblik-
ana studdu hana.
Fréttir af Ginsburg
hæstaréttardómara
sýna enn mikilvægi
sigurs Trumps í
Öldungadeildinni}
Nú kann að reyna á
A
ldrei áður í Íslandssögunni höfum
við staðið frammi fyrir annarri
eins fíkniefnavá og nú. Á árinu
2018 hafa þegar dáið fleiri á ald-
ursbilinu 18 – 40 ára af völdum
lyfjaeitrunar og fíknisjúkdóma en af öllum
öðrum sjúkdómum á árinu samanlagt. Dauðs-
föllin eru þegar orðin 42. Ég efa það ekki eitt
andartak að ef öll þessi hörmulegu og ótíma-
bæru dauðsföll væru af öðrum völdum en fíkn-
ar, þá væri búið að kalla saman öll öryggis- og
viðbragðsteymi landsins eins og um nátt-
úruhamfarir væri að ræða. Þess í stað virðist
ríkjandi algjört andvaraleysi stjórnvalda
gagnvart því ákalli sem berst til þeirra frá
samfélaginu. Ákalli um hjálp fyrir þá sem á
þurfa að halda.
Fordómar og afneitun
Eru það fordómar gagnvart fíknisjúkdómnum sem or-
saka þvílíka og aðra eins meðferð sjúklinganna? Hvað á
maður að halda þegar staðreyndir alvarleikans blasa við
öllum sem sjá vilja. Ákallið er skerandi nístandi neyð-
aróp til stjórnvalda sem troða puttunum í eyrun um leið
og þau troða hausnum á kaf í sandinn. Þetta framferði er
algjörlega óréttlætanlegt og einkennist einungis af van-
þekkingu og fordómum þeirra sem helst ættu að taka ut-
anum um vandann og leysa hann af fremsta megni.
Biðlistar aldrei lengri
Það bíða um 600 einstaklingar eftir læknisþjónustu og
meðferð á Vog. Þeir hafa aldrei verið fleiri og
vandinn aldrei verið meiri. Forsvarsmenn
SÁÁ segjast geta tæmt biðlistann með auknu
fjárframlagi ríkissjóðs. Það sætir og furðu að
enginn gildur samningur hefur verið á milli
sjúkratrygginga Íslands og SÁÁ síðan árið
2014. Þar af leiðir að öll þjónusta göngudeilda
SÁÁ og eftirfylgni sjúklinga sem útskrifast
eftir meðferð er greidd af söfnunarfé til sam-
takanna en ekki af ríkinu. Flest allir þeir sem
leggjast inn á bráðadeild Landspítalans
vegna fíknar eru sendir þaðan á Vog. Hvers
vegna? Vegna þess að þar starfa færustu sér-
fræðingar landsins í meðferð fíknisjúkdóma.
200 milljónir skipta sköpum
Í næstu viku leggur fjármála- og efnahagsráðherra
fram fjárlagafrumvarp fyrir árið 2019. Enn er tími til að
taka utan um þann vanda sem að unga fólkinu okkar
steðjar. Það er dauðans alvörumál að sitja hjá aðgerða-
laus og horfa upp á vandann vaxa. Það er stutt síðan að
ég talaði um að 29 einstaklingar væru dánir á árinu
vegna lyfjaeitrunar, nú eru þeir 42 eins og áður segir. Ég
neita að trúa því að þær 200 milljónir króna sem kallað
er eftir og geta skipt sköpum í baráttunni við fíknivand-
ann séu taldar betur komnar í eitthvað annað. Ég skora
á stjórnvöld að bregðast við af djörfung og dug og leggja
það fjármagn til sem þarf til hjálpar. Tækifærið til að-
gerða er akkúrat núna.
Inga Sæland
Pistill
Dauðans alvara
Höfundur er þingmaður og formaður Flokks fólksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Guðm. Sv. Hermannsson
gummi@mbl.is
Listinn yfir háttsetta emb-ættismenn, sem DonaldTrump, Bandaríkjaforseti,hefur rekið á tæplega
tveggja ára valdatíma sínum, lengd-
ist á miðvikudagskvöld þegar Jeff
Sessions, dómsmálaráðherra, var
látinn taka pokann sinn.
Sá brottrekstur kom raunar ekki á
óvart því Trump hafði ekkert farið í
grafgötur með það lengi, að hann
teldi Sessions hafa brugðist sér með
því að bera ekki fyrir hann skjöld í
rannsókn bandarísku alríkislögregl-
unnar FBI og síðan sérstaks sak-
sóknara á því hvort Rússar hefðu
haft afskipti af forsetakosningunum
árið 2016 og hvort starfsmenn fram-
boðs Trumps tengdust því með ein-
hverjum hætti.
Rekinn eftir 22 daga
Tugir háttsettra bandarískra emb-
ættismanna hafa ýmist verið reknir
eða sjálfir sagt upp störfum frá því
Trump tók við embætti forseta í jan-
úar 2017. Ekki liðu nema 22 dagar
frá því Trump sór embættiseið þar til
Michael Flynn sagði af sér embætti
þjóðaröryggisráðgjafa forsetans eft-
ir hann varð uppvís að því að hafa
sagt ósatt um samskipti sín við rúss-
neska embættismenn. H.R. McMas-
ter, sem tók við af Flynn, entist að-
eins í ár í embætti en þá tók John
Bolton við.
Af öðrum brottrekstrum má nefna
að í maí 2017 var James Comey rek-
inn úr embætti forstjóra bandarísku
alríkislögreglunnar, FBI. Comey
segist hafa fengið fréttir af uppsögn-
inni úr fjölmiðlum þegar hann var
staddur á starfsmannafundi FBI í
Los Angeles.
Í júlí 2017 tísti Trump á twitter, að
John Kelly myndi taka við embætti
starfsmannastjóra Hvíta hússins af
Reince Priebus. Þetta tíst skrifaði
Trump um borð í forsetaflugvélinni
og Priebus var þar einnig um borð.
Eitt fyrsta verk Kellys var að reka
Anthony Scaramucci, sem þá hafði
gegnt starfi samskiptastjóra Hvíta
hússins í 10 daga. Scaramucci tók við
embættinu af Sean Spicer, sem einn-
ig átti brokkgengan feril sem blaða-
fulltrúi Hvíta hússins. En eftir að
Scaramucci lét dónaleg og móðgandi
ummæli falla í samtali við blaðamann
tímaritsins New Yorker var hann
látinn fara. Hope Hicks, sem tók við
af Scaramucci, sagði síðan af sér í
mars sl.
Steve Bannon, sem var einn helsti
ráðgjafi og hugmyndafræðingur
Trumps undir lok forsetakosninga-
baráttunnar og á fyrstu mánuðum
forsetatíðar hans, var rekinn í ágúst
2017. Trump líkaði ekki ýmislegt,
sem Bannon lét hafa eftir sér í bók-
um og fjölmiðlaviðtölum um forset-
ann og vinnubrögð hans.
Í desember 2017 lét Omarosa
Manigault Newman af ráðgjafaemb-
ætti í Hvíta hússinu. Fjölmiðlar full-
yrtu að hún hefði verið rekin og Om-
arosa reyndist hafa tekið upp á
farsíma sinn fund, sem hún átti með
Kelly þar sem henni var sagt upp.
Hún spilaði upptökuna síðan í sjón-
varpsviðtali þegar hún kynnti bók
sem hún skrifaði um veru sína í
Hvíta húsinu.
Rex Tillerson, utanríkisráðherra,
var á ferð í Afríku í mars sl. þegar
hann heyrði af því að til stæði að reka
hann. Tillerson flýtti á för sinni heim.
Trump skýrði síðan frá því á twitter
að Tillerson hefði verið rekinn.
Loks má nefna að Gary Cohn
sagði í mars af sér embætti efna-
hagsráðgjafa forsetans. Fullyrt var
að afsögnin tengdist þeirri ákvörðun
Trumps að leggja verndartolla á
ýmsar vörur.
Listinn yfir brott-
rekna lengist stöðugt
AFP
Dómsmálaráðuneytið Tveir verðir standa fyrir framan byggingu dóms-
málaráðuneytis Bandaríkjanna við Pennsylvania Avenue í Washington.
Jeff Sessions
Dómsmálaráðherra Bandaríkjanna
Febrúar 2017
Öldungadeild Bandaríkjaþings
staðfestir útnefningu Sessions
Mars
Segir sig frá rannsókn FBI á
afskiptum Rússa af forsetakosn-
ingunum árið áður
Maí
Trump rekur James Comey úr
embætti forstjóra FBI eftir ráð-
leggingar frá Sessions
Janúar 2018
Yfirheyrður í tengslum við rann-
sókn Roberts Muellers, sérstaks
saksóknara á Rússamálinu
7. nóvember
Rekinn
Donald Trump, forseti, rak hann
7. nóvember