Morgunblaðið - 09.11.2018, Blaðsíða 28

28 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2018
✝ Inger Ragn-arsdóttir
fæddist í Reykja-
vík 23. maí 1937.
Hún lést á Land-
spítalanum í Foss-
vogi 25. október
2018.
Foreldrar henn-
ar voru Sigrún
Óskarsdóttir, f.
1910, d. 1989, og
Ragnar Bjarkan, f.
1910, d. 1964. Systkini Ingerar
voru Axel Ó. Lárusson (hálf-
bróðir, sammæðra), f. 1934, d.
2003, Anna, f. 1940, Kristín, f.
1942, d. 1994, Jóna, f. 1944, og
Þórunn, f. 1956 (hálfsystir,
samfeðra).
Sumarið1956 giftist Inger
eftirlifandi eiginmanni sínum
Jóhanni Emil Björnssyni, f.
1935. Foreldrar hans voru
Charlotta Jónsdóttir, f. 1906,
þeirra eru Ísafold Salka, f.
2008, og Stígur, f. 2012, og c)
Jóhann Ingi, f. 1996. 3) Ragn-
ar, f. 1962, maki Anna Frið-
riksdóttir, börn þeirra eru a)
Inger, f. 1987, maki Simon
Morelli, börn þeirra eru Anna
Eleonora, f. 2011, Friðrik
Orla, f. 2015, og tvíburarnir
Jóhann Vincenzo og Patrick
Vífill sem fæddust á dánar-
degi langömmu sinnar 25.
október 2018, b) Oddný, f.
1993, unnusti Jón Ingvar Þor-
geirsson og c) Jóhann, f. 1995,
unnusta Thelma Kristins-
dóttir.
Inger ólst upp á Gunnars-
braut og á Háteigsvegi í
Reykjavík. Að loknu gagn-
fræðaprófi var hún au pair í
London og starfaði síðan í
Ingólfsapóteki.
Inger var heimavinnandi í
allmörg ár en þegar börnin
komust á legg vann hún við
verslunarstörf í bókabúð og
síðar sem ritari á rannsóknar-
kjarna Landspítalans.
Útförin fer fram frá
Árbæjarkirkju í dag, 9.
nóvember 2018, klukkan 13.
d. 1977, og Björn
Magnússon, f.
1904, d. 1997.
Börn Ingerar og
Jóhanns eru 1) Dó-
róthea, f. 1957,
maki Hörður
Helgason, dætur
þeirra eru a) Hjör-
dís, f. 1985, maki
Tryggve Folkeson,
börn þeirra eru
Sólveig Þorbjörg,
f. 2012, og Einar, f. 2016, b)
Helga, f. 1986, maki Gunnar
Dagur Darrason, sonur þeirra
er Hörður Darri, f. 2015, og c)
Steinunn, f. 1992. 2) Sigrún, f.
1958, maki Skúli Guðbjarnar-
son, börn þeirra eru a) Hildur,
f. 1981, maki Edvard Brøther,
dætur þeirra eru Vigdís, f.
2009, og Vilma, f. 2018, b) Íris
Stefanía, f. 1986, maki Búi
Bjarmar Aðalsteinsson, börn
Elsku besta amma mín lést á
fallegu fimmtudagskvöldi seint í
október. Sama dag eignaðist
nafna hennar og barnabarn tví-
bura. Þessi sólbjarti haustdagur
var því bæði mikill gleðidagur og
sorgardagur í senn fyrir fjöl-
skylduna.
Amma sagði við mig þegar ég
varð ólétt að fyrsta barninu
mínu að ég yrði að passa upp á
sjálfa mig, fá þá menntun sem
ég vildi og ekki láta barneignir
stöðva mig í að lifa því lífi sem
mig langaði. Hún hafði áhyggj-
ur. Sjálf giftist hún og eignaðist
börnin sín þrjú ung að aldri.
Fjölskyldan var ömmu allt og afi
var og er fyrirmyndar eiginmað-
ur. Hann eldaði, þreif, lék við
börnin, og seinna barnabörnin
og barnabarnabörn, og elskaði
ömmu meira en allt. En á þeim
tíma fengu giftar konur ekki
pláss í leikskóla fyrir börnin sín.
Afi var forstjóri og amma var
því heima. Amma var að passa
upp á að ég myndi ekki láta
móðurhlutverkið hamla mér,
sem ég hef gert enda eru tím-
arnir öðruvísi núna sem betur
fer.
Ég hef alltaf haft það á til-
finningunni að ef amma hefði lif-
að sem ung kona á okkar tímum
væri hún hámenntuð og senni-
lega læknir. Seinna meir, þegar
börnin voru orðin stór, fór amma
nefnilega að vinna á Landspít-
alanum. Ég man eftir að hafa
heimsótt hana og dáðst að henni
í hvíta sloppnum að ganga um
með blóð- og þvagprufur. Ég
vissi ekkert hvað hún var að
gera en ég leit upp til hennar.
Hún hafði byrjað sem læknarit-
ari og vann á meinadeild Land-
spítalans.
Amma þurfti að vakna
snemma á þessum tíma. Hún
sagðist vakna um hálfsexleytið.
Á veturna fór afi út á undan
henni, startaði bílnum og skóf
fyrir hana. Samrýndari hjón var
ekki hægt að finna þótt víða
væri leitað. Einu sinni varð ég
samt vitni að rifrildi þeirra á
milli. Ég var þá 15 ára og við
fjölskyldan áttum heima hjá
þeim tímabundið vegna flutn-
inga. „Ertu að þrífa ganginn,
Jói?“ sagði amma höstuglega.
„Já, ég hafði ekkert að gera og
ákvað að þrífa fyrir þig,“ sagði
afi. „Ég þríf ganginn á fimmtu-
dögum, þú veist það!“ sagði
amma og hrifsaði af afa ryksug-
una. Sama hvað það var, amma
var sjálfstæð kona og enginn
fékk að troða henni um tær. Ég
man að ég óskaði þess að ég
myndi seinna eignast mann og
að þetta væri innihald rifrild-
anna okkar. Þvílíkt lúxusvanda-
mál.
Amma vildi hafa allt í röð og
reglu man ég. Það var bæði gott
en líka krefjandi að búa heima
hjá henni sem 15 ára unglingur.
Ég var mjög iðin við að and-
mæla henni og vera löt við að
bretta saman föt og búa um
rúm. Ég tók hlutverk mitt sem
uppreisnargjarn unglingur al-
varlega. Fór í rifnu buxurnar,
flúði einu sinni að heiman og
annað í þeim dúr. Það skemmti-
lega við þetta var að allt sem
hún þrjóskaðist við að kenna
mér, sem ég lét sem vind um
eyru þjóta, síaðist hægt og ró-
lega inn. Ég lærði svo ótrúlega
margt af henni. Um daginn
kenndi ég syni mínum að leggja
á borð eins og amma hafði kennt
mér. Ég bý alltaf um rúmin á
eins snyrtilegan hátt og ég get
og bretti föt af natni. Þetta var
því ekki til einskis og amma hef-
ur vitað það.
Elsku amma mín. Þín verður
sárt saknað. Megir þú hvíla í
friði.
Íris Stefanía Skúladóttir.
Þegar Sólveigu litlu var sagt
að langamma Inger væri dáin
var það fyrsta sem hún sagði að
amma Inger hefði alltaf verið
góð því úti í litla húsi hjá henni
og afa Jóa uppi í Árbæ fékk
maður alltaf djús og rúsínur.
Nú, þegar komið er að kveðju-
stund, höfum við systur rifjað
upp allar þær minningar sem við
eigum um ömmu Inger og það er
alveg rétt hjá Sólveigu að amma
Inger var einstaklega góð og
umhyggjusöm.
Margar góðar minningar
eigum við frá sumarbústaðnum
við Hreðavatn sem afi byggði á
sínum tíma. Þar var alltaf ævin-
týri að vera og amma Inger
passaði vel upp á öll barnabörnin
sem oft dvöldu hjá þeim. Þegar
við busluðum í vatninu eða ánni
passaði hún okkur svo vel að
litlu mátti muna að við þyrftum
að vera í bandi. Á milli leikja og
ærslagangs var svo amma alltaf
með góðan mat, en við systurnar
höfðum mikla matarást á ömmu
Inger. Hún var líka nýjunga-
gjörn í eldamennskunni og á síð-
ustu árum þegar foreldrar okkar
bjuggu erlendis buðu hún og afi
okkur jafnan í sunnudagsmat
þar sem hún prófaði gjarnan
nýjar uppskriftir.
Amma talaði ekki undir rós,
heldur lét skoðanir sínar í ljós.
Það fyrsta sem amma sagði við
Tryggve, sænskan sambýlis-
mann Hjördísar, var ásökun um
að hann væri að taka barnabarn-
ið hennar frá Íslandi. Það kom
þó fljótlega í ljós að amma tók
honum opnum örmum. Hún og
afi komu oft í heimsókn til Sví-
þjóðar, meðal annars um ára-
mótin 2011, þegar ekki varð af
hinni árlegu jóla- og áramóta-
ferð til Íslands sökum óléttu. Þá
komu þau með lambalæri og
meðlæti í töskunni og göldruðu
fram dýrindis áramótaveislu.
Svona var amma, hún hugsaði
vel um alla og sá til þess að öll-
um liði vel.
Við kveðjum ömmu Inger með
söknuði og þakklæti.
Hjördís, Helga
og Steinunn.
Inger
Ragnarsdóttir
✝ Ásta EmilíaFriðriksdóttir
fæddist á Krithóli í
Lýtingsstaða-
hreppi í Skaga-
firði. Hún lést á
hjúkrunar- og
dvalarheimilinu
Hlíð 28. október
2018.
Foreldrar henn-
ar voru Friðrik
Jónsson bóndi, f.
28.5. 1892, d. 5.1. 1962, og
Steinunn Soffía Stefánsdóttir
hjúkrunarkona, f. 15.4. 1895, d.
8.11. 1958. Systkini Ástu voru
Páll, f. 18.2. 1918, d. 26.5. 1966,
Katrín Emilía, f. 1923, d. 1925,
og Þorbjörg Jónína, f. 25.10.
1933, d. 12.4. 1983.
Ásta giftist Þórhalli Sig-
tryggssyni, f. 9.11. 1917, d.
29.7. 1949, hinn 19.5. 1944.
Skagafirði, fyrst í Lýtings-
staðahreppnum og síðar á
Sauðárkróki. 1938 fluttist fjöl-
skyldan til Akureyrar, en þar
bjó Ásta það sem eftir lifði æv-
innar. Ásta lauk gagnfræða-
prófi frá Menntaskólanum á
Akureyri og var heimavinn-
andi framan af, en eftir fráfall
fyrri manns síns vann hún ým-
is afgreiðslustörf, meðal ann-
ars í mjólkurbúðinni Bólu og
hjá skóverslun KEA. 1957 hóf
hún störf á skrifstofum KEA
og vann þar þangað til á
sumarmánuðum 1960. Eftir
það var Ásta heimavinnandi,
þangað til hún hóf störf hjá
Sjúkrasamlagi Akureyrar
1975. Sjúkrasamlagið færðist
síðar undir Tryggingastofnun,
nú Sjúkratryggingar, og starf-
aði Ásta þar þangað til hún lét
af störfum vegna aldurs. Um
skeið tók Ásta virkan þátt í
starfsemi kvenfélagsins Fram-
tíðarinnar á Akureyri.
Útför Ástu fer fram frá
Akureyrarkirkju í dag, 9.
nóvember 2018, og hefst at-
höfnin kl. 13.30.
Dóttir þeirra er
Guðríður, f. 17.9.
1945, maki Hall-
grímur Jónsson, f.
7.2. 1942. Börn
þeirra eru
Hrefna, f. 12.4.
1966, Ásta, f.
20.10. 1971, og
Hallgrímur Jón, f.
20.6. 1976. Barna-
börn Guðríðar og
Hallgríms eru
fimm. Seinni maður Ástu var
Arngrímur Jón Vídalín
Bjarnason, f. 24.3. 1908, d.
15.12. 1991. Sonur þeirra er
Stefán, f. 9.8. 1960, maki Guð-
björg Theresía Einarsdóttir, f.
21.2. 1962. Synir Stefáns af
fyrra hjónabandi eru Arn-
grímur Vídalín og Andri
Dagur.
Ásta sleit barnsskónum í
Það er skelfing erfitt að
hringja í manneskju ef maður
veit ekki hvernig. Það reyndi
ég fyrst í ársbyrjun 1992. Afi
var nýdáinn, ég var einn heima
og langaði að tala við ömmu á
Akureyri. Ég mundi að síma-
númerið innihélt 2-3-4 í röð, en
annað ekki, svo ég sneri fyrst
skífunni á símanum þannig.
Svo giskaði ég á síðustu tvo
stafina. Hann hringdi, hún
svaraði. Ég hafði hitt á rétt
númer. Ég var sjö ára.
Upp frá þessu, ef ég sá mér
það fært, þá hringdi ég í ömmu
á Akureyri. Það var sjaldan að
hún svaraði ekki. Rödd hennar
þegar hún svaraði gleymist
mér aldrei, hvað þá hitt hversu
treglega við kvöddumst í lokin,
stundum fjórum sinnum áður
en það gekk. Í tæp 27 ár leið
aldrei vika án þess ég talaði
við hana í síma, jafnvel á
löngum dvölum erlendis. Hún
trúði því aldrei að það væri
nánast ókeypis að hringja á
milli landa, og oft var það ein-
mitt ekki þannig. Ef ég ein-
hvern tíma laug að ömmu, þá
var það gjaldskrártengd lygi
svo hún hefði ekki samviskubit
að tala við mig milli landa á
minn reikning. Svona gekk
það. Gegnum árin upplifði ég
marga ósigra, ýmsar sorgir. Þá
hringdi ég í ömmu, ef hún
hafði þá ekki hringt fyrri til á
hárréttu augnabliki. Við fund-
um það á okkur þegar hitt
þurfti samræðu. Að sama skapi
voru gleðistundir okkur í hví-
vetna tilefni til að tala saman.
Samband okkar styrktist því
meir sem ég á hverju sumri
heimsótti hana norður eftir að
afi dó. Síðustu árin fjölgaði
þessum heimsóknum mínum.
Amma mín var umfram allt
ákveðin kona og hætti aldrei að
reyna að ala mig upp, þótt hún
jafnframt hefði velþóknun á
öllu sem ég gerði.
Hún óttaðist aðeins eitt mér
vitandi og það var að missa
glóruna. Henni varð að ósk
sinni og hélt henni allt til þess
hinsta. Við Andri bróðir minn
vorum hjá henni þegar hún leið
úr þessum heimi og það var
okkur mikils virði. Ég var nán-
ari ömmu en flestum. Sorgin er
eftir því djúpstæð, en jafn-
framt veit ég að ef trú hennar
var rétt, þá er hún ekki síður
umvafin góðu fólki nú en hún
var síðustu dagana og í andlát-
inu, þegar allir sem gátu komu
til að kveðja hana. Svo lengi
sem ég lifi verð ég þakklátur
fyrir allan þann góða hug og þá
miklu samkennd sem ein-
kenndu hinstu daga ömmu
minnar og þá góðu umönnun og
vináttu sem amma mín naut á
Hlíð. Ég er orðlaus af þakklæti
í garð starfsfólksins á Hlíð.
Í dagslok situr þó eitt eftir:
Þetta símanúmer sem ég sjálf-
ur fann upp á að hringja í og
reyndist einmitt vera númerið
hennar ömmu, nú hringi ég
aldrei aftur í það. Ég hef velt
því fyrir mér samt, fyrst mér
tókst að ramba á það ekki nema
sjö ára gamall, hvort ég geti ef
til vill fundið númerið hennar á
nýja staðnum líka. Kannski
ramba ég á nýja númerið dag
einn þegar ég finn mig í réttum
anda eins og forðum, en ef mig
vantar beint samband við
ömmu þá finn ég það á Akur-
eyri, því þar á hún heima sama
hvert tilvistarlegt lögheimili
hennar er.
Nú er kominn tími til
að hvíla lúin bein;
við fylgjumst að eins langt ég kemst,
en hinstu sporin ferðu ein.
Þegar ég kem að finna þig
þá mætumst við kannski á
miðri leið.
Arngrímur Vídalín.
Ein af þeim persónum sem
ég man skýrast frá fyrstu
bernskuárum var Ásta föður-
systir mín. Hún bjó á Akureyri
með Arngrími, síðari eigin-
manni sínum, og heimsóknir
þeirra voru eftirminnilegar
vegna geislandi glaðværðar
Ástu og ekki þótti mér verra
síðar þegar ég gat leitað í
smiðju til Arngríms varðandi
leyndardóma ljósmyndunar.
Ásta átti tvö systkini sem
höfðu látist kornung og tvö
sem náðu fullorðinsárum, Pál
föður minn sem var eldri og
Þorbjörgu sem var yngri. Þau
létust bæði fyrir aldur fram,
hvorugt náði fimmtugsaldri.
Þótt hún byggi í öðrum lands-
hluta og þá væri erfiðara að
fara á milli en nú leit hún með
og styrkti tengsl við fimm
móðurlausa drengi, frændur
mína, og við mig, jafnframt því
sem vinskapur við móður mína
varð sterkari. Árin liðu og
maður fylgdist með börnum
Ástu, þeim Guðríði og Stefáni,
stofna eigin fjölskyldur og
börn þeirra síðan sínar eigin.
En ef eitthvað bjátaði á, þá sá
ég að Ásta var ætíð reiðubúin
að veita þeim styrkan stuðn-
ing, hvort sem hún var nærri
eða fjarri. Á síðari árum fann
ég glöggt hve kær hún var
ekki einungis sínum eigin af-
komendum, heldur einnig
systkinasonum sínum og fjöl-
skyldum vegna þess hve hún
hafði stutt okkur þegar dapur-
leg straumhvörf urðu í ævi
okkar og æ síðan.
Mér er minnisstæð heim-
sókn til Ástu í júní síðastliðn-
um. Hún var 92 ára, hugurinn
kvikur sem fyrr, en líkaminn
tekinn að gefa sig og hreyf-
ingar erfiðari. Eins og venju-
lega gat maður treyst því að
hún segði skoðanir sínar
hispurslaust og við skemmtum
okkur við að ræða ýmis sam-
tímamál. Þá sýndi hún snerpu
sem margt yngra fólk hefði
mátt vera stolt af. En að minni
ósk hurfum við einnig til
bernsku hennar og föður míns
og þeirrar grimmilegu fátækt-
ar sem þau þekktu, aðstæður
höfðu hins vegar batnað þegar
yngri systir þeirra fæddist. Úr
þessu umhverfi kom þó kona
rík af mannkostum sem við
nutum síðan góðs af síðar. Þótt
það hefði verið ánægjulegt að
geta haft Ástu með okkur
lengur, þá hefði hún örugglega
viljað fá að fara á meðan hún
gat haldið fullri reisn hugans
og þannig munum við ætíð
minnast hennar með hlýhug og
þakklæti í minni fjölskyldu.
Sigurður Emil Pálsson,
Piret Laas, Páll Kaarel,
Liina Björg og Eeva Ásta.
Ásta móðursystir mín hafði
oft á orði að þessi hérvist
hennar væri orðin býsna
drjúg. Tími til kominn að taka
föggur sínar og halda á aðrar
og óræðar slóðir. Samt er það
svo að maður er eiginlega
aldrei viðbúinn þegar náinn
ástvinur fellur frá, heldur ekki
þegar augljóst er hvert stefnir.
Það var svo sem ekkert sér-
stakt sem benti til þess að
Ásta væri á förum, er við
Sigurbjörg heimsóttum hana
nú í haust, en þegar fólk er
komið á tíræðisaldur getur
kallið komið hvenær sem er.
Ásta átti ríkan hlut í lífi
mínu alla tíð. Þær Þorbjörg
móðir mín voru samrýndar
þótt nokkur aldursmunur væri
á þeim, eins og Ásta lýsti sjálf
nýlega er hún rifjaði upp
bernsku- og æskuár þeirra
systra. Nokkurra ára aldurs-
munur dofnar líka smám sam-
an með aldrinum og þótt Ásta
byggi fyrir norðan og mamma
í Reykjavík var samgangur
fjölskyldnanna alltaf mikill og
við bræður fórum oft í vist til
Akureyrar til Ástu og Arn-
gríms og nutum þar ástúðar og
umhyggju. Í veikindum Ástu
og Arngríms fyrir margt löngu
áttu þau bæði hauk í horni þar
sem móðir mín hjúkrunarfræð-
ingurinn var og ég veit að þau
kunnu henni miklar þakkir
fyrir. Eins var þegar mamma
veiktist af krabbameini innan
við fimmtugt og lést fyrir ald-
ur fram nutum við bræðurnir
og pabbi hlýju og stuðnings
frá þeim báðum.
Ásta var fædd í Skagafirði
og bar ávallt sterkar taugar
þangað þótt hún hafi aðeins
verið 12 ára þegar fjölskyldan
flutti til Akureyrar. Þar bjó
Ásta alla tíð síðan og þótt ætt-
leggurinn væri að mestu flutt-
ur suður vildi hún í engu
breyta sínum högum. Henni
leið vel í hinum fagra höfuð-
stað Norðurlands. Lengi vildi
hún ekki heyra á það minnst
að fara á dvalarheimili til þess
eins að „vera innan um gamalt
og deyjandi fólk“. Það var
ekki fyrr en snemma á þessu
ári, þegar hún var orðin 92ja
ára, að hún flutti á Dvalar-
heimilið Hlíð og kunni þá
reyndar afskaplega vel við sig
þar.
Líf Ástu var ekki alltaf dans
á rósum. Hún varð ekkja og
einstæð móðir aðeins 23ja ára
gömul, er Þórhallur fyrri mað-
ur hennar drukknaði og það
hefur ugglaust verið hörð lífs-
barátta fyrir hana og Lillu
dóttur þeirra. En hún var
ótrúlega seig og vann sig í
gegnum áföll og erfiðleika.
Það var henni mikil gæfa er
hún níu árum síðar giftist
Arngrími Bjarnasyni, miklum
sómamanni. Þau eignuðust
einn son, Stefán. Vináttubönd-
in milli fjölskyldna okkar
bræðra og Ástu og barna
hennar hafa ætíð verið og eru
traust. Það má ekki síst þakka
nánum böndum þeirra systra.
Heimsóknir til Ástu voru
ætíð gefandi. Hún var sérlega
glaðlynd, skýr og glögg og átti
létt með að rifja upp viðburða-
ríka ævi. Ljóðlínur frændans
Sigurðar Norland í Hindisvík
um Djásn Skagafjarðar áttu
þar vel við:
Blóm í haga, gullin gjá,
glansa faguryrði.
Það er saga að segja frá
sumri í Skagafirði.
En þótt andinn væri frískur
var líkaminn farinn að gefa sig
og síst vildi hún lifa það að
missa andlega heilsu. Henni
varð að þeirri ósk. Það er
bjart yfir minningunni um
hana Ástu. Að leiðarlokum
þökkum við fjölskyldan Ástu
móðursystur minni fyrir allt
og allt og kveðjum hana með
virðingu og þökk.
Árni Þór Sigurðsson.
Ásta Emilía
Friðriksdóttir