Morgunblaðið - 09.11.2018, Blaðsíða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. NÓVEMBER 2018
Síðumúli 13 • 108 Reykjavík • 552 9641 • seimei.is
seimeiisland • seimei.is
Opið mánud.-fimmtud. kl. 12-18, föstud. og laugard. kl. 12-16
Sigurður Ingi Jó-
hannsson, samgöngu-
og sveitarstjórn-
arráðherra og for-
maður Framsókn-
arflokksins, skrifaði
merkilega grein í
Morgunblaðið í gær.
Þar fjallar ráð-
herrann um nýlegan
dóm Hæstaréttar,
þess efnis að bann við
innflutningi á fersku
kjöti brjóti í bága við EES-
samninginn. Þar með var stað-
festur dómur Héraðsdóms
Reykjavíkur, sem kallaði ákvörðun
íslenzkra stjórnvalda um að við-
halda banninu „vísvitandi og al-
varlegt brot á samningsskuldbind-
ingum íslenskra stjórnvalda.“
„Framsókn segir nei“
EFTA-dómstóllinn hefur komizt
að þeirri niðurstöðu að það sé ekki
eingöngu bannið við innflutningi á
fersku kjöti sem sé ólöglegt, held-
ur einnig bann við innflutningi á
ferskum eggjum og vörum úr
ógerilsneyddri mjólk. Í samræmi
við það gerðu lögmenn íslenzka
ríkisins í síðustu viku réttarsátt,
þar sem ríkið viðurkenndi bóta-
skyldu sína í máli þar sem fersk
egg voru gerð upptæk í tolli.
Samráðherra Sigurðar Inga,
Kristján Þór Júlíusson landbún-
aðar- og sjávarútvegsráðherra,
hefur ennfremur lýst því yfir að
bannið verði afnumið. Nú virðist
sem hann hafi a.m.k. annan sam-
starfsflokk sinn í ríkisstjórn ekki
lengur að baki sér í þeirri ákvörð-
un að fara að lögum og alþjóð-
legum skuldbindingum Íslands.
„Framsókn segir nei,“ skrifar Sig-
urður Ingi í greininni og boðar að
Framsóknarflokkurinn muni „leita
allra leiða með samstarfsflokkum
sínum í ríkisstjórn og á vettvangi
Norðurlanda til að koma í veg fyr-
ir að heilsu landsmanna verði
fórnað fyrir skammtímahags-
muni.“
Hér er djúpt tekið í árinni. Og
ekki heldur farið rétt með forsögu
málsins. Sigurður Ingi lætur í það
skína að það séu bara „einstakir
kaupmenn og heild-
salar sem hafi lengi
barist fyrir því að
opna landið fyrir er-
lendum matvælum, nú
síðast hráu kjöti.“
Framsókn gerði
samninginn
Þetta passar ekki
við staðreyndir mála.
Það voru íslenzk
stjórnvöld sem sömdu
við Evrópusambandið
um að taka upp mat-
vælalöggjöf sambandsins í EES-
samninginn. Það þýðir meðal ann-
ars að sömu lög og reglur gilda
um matvælaeftirlit á öllu svæðinu
og matvörur eru í frjálsu flæði
innan þess. Heilbrigðiseftirlitið fer
fram á upprunastað en matvörur
eru undanþegnar heilbrigðiseft-
irliti á landamærum, nema þá
stikkprufum. Jafnframt eru í gildi
ýtarlegar varúðarráðstafanir til að
koma í veg fyrir smit milli landa
ef dýrasjúkdómar eða matarsýk-
ingar koma upp. Það var ekki
samið um búvörur í tómarúmi;
samningar náðust um að það sama
gilti um sjávarafurðir, en það er
auðvitað gífurlegt hagsmunamál
fyrir íslenzkan sjávarútveg.
Samningarnir um upptöku mat-
vælalöggjafarinnar í EES-
samninginn voru í grundvall-
aratriðum frágengnir í landbún-
aðarráðherratíð Guðna
Ágústssonar, forvera Sigurðar
Inga á formannsstóli Framsókn-
arflokksins, þótt hann vilji reynd-
ar ekki kannast við það í seinni
tíð.
Sjúkdómar koma
frekar með fólki en kjöti
Stjórnvöld fengu á þessum tíma
vísindalega ráðgjöf, sem mælti
ekki gegn því að gengið yrði til
þessara samninga. Þannig var nið-
urstaða Halldórs Runólfssonar,
þáverandi yfirdýralæknis: „Eins
og málum er nú háttað þá eru, að
mati yfirdýralæknis, meiri líkur á
að hingað berist framandi dýra-
sjúkdómar með fólki heldur en
með löglega innfluttu hráu kjöti.
Ekki eru miklar líkur á að lýð-
heilsu verði stefnt í aukna hættu
með umræddum breytingum, að
því gefnu að gerðar verði ráðstaf-
anir til að stemma stigu við inn-
flutningi á kjúklingakjöti menguðu
af kamfýlóbakter.“
Spádómar dýralæknisins
Þetta er ekki í neinu samræmi
við spádóma Sigurðar Inga um að
heilsu bæði búfjár og manna
(hinna síðarnefndu vegna vaxandi
sýklalyfjaónæmis) sé í hættu
stefnt vegna innflutnings á fersku
kjöti. Ráðherrann dregur upp
dýralæknismenntun sína í grein-
arskrifunum. Hann spáði því
reyndar líka árið 2012, þegar
ákveðið var að ferðamenn mættu
hafa með sér eitt kíló af osti úr
ógerilsneyddri mjólk til landsins,
að það myndi hafa „alvarlegar af-
leiðingar“ og væri „óskiljanleg“
ráðstöfun. Hér erum við nú samt
rúmum sex árum síðar og ekki
hefur orðið vart við heilsubrest
hjá mönnum eða skepnum vegna
þessa ostainnflutnings, sem Sig-
urður Ingi taldi „óhóflegan“,
þannig að kannski ættum við ekki
að taka of mikið mark á honum
sem dýralækni.
Ekki áhrif á sýklalyfjaónæmi
Félag atvinnurekenda fékk hins
vegar tvo óvilhalla dýralækna,
sem hafa langa reynslu af mat-
vælaeftirliti og hafa starfað fyrir
ríkisstjórnir víða um heim og
Bændasamtök Íslands, svo dæmi
séu nefnd, til að leggja mat á
áhættuna vegna innflutnings á
ferskvöru og skrifa um það
skýrslu. Niðurstaða þeirra var að
ekki væru haldbær rök fyrir því
að innflutningur á ferskvörunni
myndi hafa neikvæð áhrif á lýð-
heilsu fólks og heilsufar dýra.
Ekki virtist heldur hægt að full-
yrða að innflutningur á þessum
vörum myndi hafa áhrif á út-
breiðslu lyfjaþolinna baktería. Ný-
legar rannsóknir, sem sérfræðing-
arnir fóru yfir, benda til þess að
lítið samhengi sé á milli lyfjaþol-
inna baktería í fólki og þeirra sem
finnast í matvælum. Niðurstaða
þeirra er að ofnotkun sýklalyfja í
heilbrigðiskerfinu sé nær alfarið
orsök lyfjaþols sýkla hjá fólki.
Skýrsluhöfundarnir komust
sömuleiðis að þeirri niðurstöðu,
rétt eins og yfirdýralæknir á sín-
um tíma (og raunar núverandi yf-
irdýralæknir líka) varðandi dýra-
sjúkdómana, að aukinn fjöldi fólks
sem ferðast til og frá landinu virð-
ist líklegri til að hafa áhrif á út-
breiðslu lyfjaþols en innflutningur
á matvælum.
Hvað segir Framsókn?
Eftir lestur greinar Sigurðar
Inga standa eftir nokkrar spurn-
ingar, sem væri gott að fá svör
við:
1. Telur Framsóknarflokkurinn
það heiðarlegt að standa ekki
við gerða samninga?
2. Hvert er réttaröryggi fyr-
irtækja þegar bæði æðsti dóm-
stóll landsins og alþjóðlegur
dómstóll hafa komizt að sömu
niðurstöðu um að lög séu brotin
á þeim, en stjórnmálamenn lýsa
því yfir að þeir muni gera allt
sem í þeirra valdi stendur til að
hafa hana að engu?
3. Er Framsóknarflokkurinn
reiðubúinn að halda áfram að
brjóta EES-samninginn hvað
varðar innflutning á ferskum
búvörum og stefna þannig í
hættu hagsmunum íslenzks
sjávarútvegs af hindrunarlaus-
um útflutningi á fiski til EES-
ríkja?
4. Hvernig hyggst Framsókn-
arflokkurinn berjast gegn þeirri
hættu sem steðjar að dýrastofn-
um og fólki vegna aukinna
ferðalaga fólks á milli landa og
vísindamenn eru sammála um
að sé miklu stærri ógn en lög-
legur innflutningur á mat? Ætl-
ar flokkurinn að berjast fyrir
hömlum á ferðalög?
Framsókn og réttaröryggið
Eftir Ólaf
Stephensen
»Hvert er réttarör-
yggi fyrirtækja þeg-
ar stjórnmálamenn lýsa
yfir að þeir hyggist hafa
niðurstöður dómstóla að
engu?
Ólafur Stephensen
Höfundur er framkvæmdastjóri
Félags atvinnurekenda.
Núverandi heil-
brigðismálaráðherra
boðar að nú skuli
rýmka reglur um fóst-
ureyðingar. Nú megi
eyða 22 vikna fóstri.
Móðirin þarf ekki að
gefa upp neinar ástæð-
ur né kemur þetta föð-
urnum nokkuð við. Á
þessum tíma er fóstrið
rúmir 27 cm frá
hnakka niður í tær og vegur um 450
grömm. Augu hafa myndast. Neglur
eru komnar á sinn stað á fingrum.
Ef um stúlku er að ræða eru eitlar
að myndast í brjósti sem gera mögu-
legt að framleiða mjólk síðar á lífs-
leiðinni. Ef um er að ræða dreng þá
er vísir að eistum að færa sig niður í
pung. Fóstrið er farið að nærast og
nálgast sykur sem myndar saur sem
verður fyrsti kúkurinn sem barnið
losar sig við eftir fæðingu. Heyrnin
er að þroskast og fóstrið hlustar á
foreldra sína tala saman, á hjarta-
slög móðurinnar og garnagaul.
Barnaspikið á eftir að myndast.
Ég hef ekki heyrt nema einn
stjórnmálamann mótmæla þessum
gjörningi. Ekki er von til að hin
gelda kirkja hafi álit á málinu. Aftur
á móti virðast læknar áhugasamir
um löggjöfina og koma fram í fjöl-
miðlum til að sannfæra okkur hin.
Tveir þeirra voru í fréttaaukatíma í
vikunni sem leið á RÚV. Annar titl-
aði sig sérfræðing í siðferði. Af
hverju þessar breytingar? Jú, nú eru
aðrir tímar og ný tíska. Sérfræð-
ingur í siðferði var í útvarpinu og
sagði að það þyrfti bara að fræða
fólk svo það gerði sér grein fyrir
nauðsyn þessara laga. Gott. Ég velti
fyrir mér hvernig þessi aðgerð er
framkvæmd. Þegar fóstrið er orðið
svona stórt, þarf þá ekki að fram-
kalla einhvers konar fæðingu? Er
fóstrið líflátið fyrir eða
eftir fæðingu? (Dæmi
eru um að 22 vikna fyr-
irburar hafi lifað og
dafnað eftir fæðingu.)
Hvað er gert við leif-
arnar? Fara þær beint í
ruslatunnu spítalans?
Ég hvet lækna til að
upplýsa fólk um að-
gerðina. Hingað til hef
ég ekki verið and-
stæður fóstureyð-
ingum, þótt ég fagni
þeim ekki. Ég veit að ýmsar ástæður
og aðstæður réttlæta fóstureyðingar
fyllilega. En nú hryllir mig við og get
ekki orða bundist.
Það hefur vakið athygli mína að
nú er búið að banna fóstureyðingar á
Íslandi en „þungunarrof“ leyft
þeirra í stað. Það má víst ekki nefna
hlutina sínum réttu nöfnum. Þung-
unarrof er vægara og það er eins og
konur geti hvílt sig á óléttunni.
Hverjir eru það sem taka að sér að
leiðrétta málið og búa til hugtök sem
eru þeim þóknanleg, þegar fyrir eru
orð sem allir skilja og lýsa nákvæm-
lega gjörningnum?
Í sumar hlustaði ég á hinn geð-
þekka Boga Ágústsson í morgun-
útvarpinu fara yfir fréttir vikunnar.
Boga varð á að tala um fóstureyð-
ingar í þættinum en hann sá skyndi-
lega að sér, baðst afsökunar og tal-
aði um þungunarrof eftir það. Þar
skall hurð nærri hælum.
Fóstureyðingar
Eftir Lúðvík
Vilhjálmsson
Lúðvík Vilhjálmsson
» Þegar fóstrið er orð-
ið svona stórt, þarf
þá ekki að framkalla
einhvers konar fæð-
ingu? Er fóstrið líflátið
fyrir eða eftir fæðingu?
Höfundur er eftirlaunaþegi.
Allt um sjávarútveg
Móttaka aðsendra greina
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu
notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar-
hringinn.