Morgunblaðið - 15.11.2018, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2018
Verkfræðistofan Vatnaskil útbjó nýtt reiknilíkan sem
metur hættu á flóði í Múlakvísl í kjölfar jökulhlaups
vegna eldgoss í Kötlu þar sem tekið er tillit til hækkunar
lands vegna útfellingar sets. Þetta gerir að verkum að
hætta geti verið á að núverandi varnargarður haldi ekki
við verstu hugsanlegu aðstæður. Hugmyndir hafa verið
settar fram um að hækka varnargarðinn um þrjá metra,
þvert á straumstefnu flóðs frá Víkurkletti að sjávar-
kambinum við ströndina. Að sögn sveitarstjóra myndi
slík framkvæmd kosta milli 80 og 100 milljónir.
Flóðasvæði
Kötluhlaups
í austurátt
Vík í Mýrdal
Mýrdalsjökull
Styrkja þarf varnargarðinn fyrir Vík
„SMS-skilaboðin sem við sendum út ef Katla lætur á
sér kræla eru á íslensku og þau að Kötlugos sé að
hefjast og íbúar beðnir að rýma samkvæmt rýming-
aráætlun. Á ensku verða send út skilaboð um að
Kötlugos gæti hafist og fólk beðið um að drífa sig til
Víkur eða á Kirkjubæjarklaustur,“ segir Víðir Reyn-
isson, verkefnastjóri hjá lögreglunni á Suðurlandi.
Hann segir að stefnt sé að því að búið sé að loka veg-
um og slóðum og tæma af fólki áður en gos hefst. Að
sögn Víðis er verið að setja upp óopinbera síðu sem
virkjuð verði þegar skilaboð um að gos sé hafið ber-
ist þeim sem staddir verða á þeim tíma í Mýrdal.
Víðir segir að Neyðarlínan sé að taka við loftsnets-
mastri á Háfelli og unnið hafi verið að því und-
anfarið. Fljótlega verði kannað hversu víðfeðmt
svæðið sé þar sem farsímasamband næst.
„Þegar búið verður að kortleggja það munum við
halda æfingu eins og við höfum gert áður og senda
skilaboð með sms á alla þá sem gætu verið á hættu-
svæði ef Katla gýs og komast þannig að því hversu
vel gengur að ná til fólks á hugsanlegu hættusvæði
þegar og ef Katla gýs,“ segir Víðir.
Óopinber síða í vinnslu
Ljósmynd/Mótív/Jón Svavarsson
Undirbúningur Víðir Reynisson, verkefnastjóri.
„Það er skrýtið að hafa eldfjall ná-
lægt sér og ég er smá hrædd um að
það gjósi. Ég verða meira hrædd
þegar mikið er talað um Kötlu,“
segir Íris Anna Orradóttir, nem-
andi í Víkurskóla. Hún segir að á
síðustu Regnbogahátíð hafi verið
100 ár frá því að Katla gaus og þá
var mikið talað um gosið. Íris er
með það alveg á hreinu hvernig
bregðast eigi við ef Katla gýs á
skólatíma. „Við myndum fara inn
og í útiföt, labba á slökkviliðsstöð-
ina sem er uppi í brekkunni,“ segir
Íris og tekur fram að það fari eftir
því hvað gosið verði stórt hversu
hættulegt það verði. Íris segir gott
að búa í Vík af því að þar búa fáir.
Þá bara deyr maður
„Katla er eldfjall sem getur gosið
út af því að hún hefur gosið áður og
mér líst ekki vel á að hún gjósi,“
segir Bergur Páll Pálsson, sem veit
ekki hvort hann sé hræddur við
Kötlu.
„Katla gýs eftir 200 ár og þá
deyr maður,“ segir Mikael Ebbe
Ingvarsson og Bergur Páll grípur
inn í að það séu 100 ár síðan Katla
gaus og þá séu hundrað ár þangað
til hún gjósi aftur.
Krakkana sem búa í Vík langar í
ærslabelg sem þau geta hoppað á
og skoppað. Slíkt leiktæki er ekki
til í Vík og framtakssamir krakkar
söfnuðu undirskriftum og fóru með
bréf til sveitarstjórans. „Ég sagði
mömmu að mig langaði að fá ærsla-
belg eins og ég sá þegar ég var hjá
ömmu minni á Akranesi. Mamma
sagði mér að senda sveitarstjór-
anum bréf og ég safnaði undir-
skriftum og sendi bréfið sem marg-
ir krakkar skrifuðu undir,“ segir
Kristín Gyða Einarsdóttir, sem tel-
ur að ærslabelgurinn kosti um tvær
milljónir. Haldinn var flóamarkaður
á Regnbogahátíðinni þar sem safn-
að var fyrir ærslabelgnum. Mýr-
dalshreppur ætlar að helminga
framlög á móti því sem safnast og
veitingastaðurinn Smiðjan seldi
Ærslabelgs-hamborgara um
helgina og gaf 500 kr. af hverjum
borgara í þessa söfnun. Vinkonunar
eru bjartsýnar á að af þessu verði
Sefur róleg fyrir Kötlu
„Það er gott að ala upp börn í
Vík en samfélagið hefur breyst
mikið,“ segir Anna Birna Björns-
dóttir sem flutti til Víkur í Mýrdal
fyrir 10 árum en hún er fædd og
uppalin í Vík. Hún segir gott að ala
upp börn í Vík en samfélagið hafi
breyst mikið. Ferðamannaiðnaður-
inn hafi vaxið hratt og það breyti
samfélaginu á jákvæðan hátt þó að
það geti einstaka sinnum verið
truflandi vegna meiri umferðar en
sambúð íbúa og ferðamanna gangi
vel. „Þegar ég flutti til baka voru
veitingastaðir bara opnir á sumrin.
Katla raskar ekki ró minni en
eftir eldgosið í Eyjafjallajökli gerir
fólk sér betur grein fyrir því hvaða
eftirköst gosið getur haft. Sér-
staklega öskufallið sem íbúar Víkur
fengu og setti allt á annan endann.
Það myndi Kötlugos auðvitað gera
líka,“ segir Anna sem segir að sum-
ir íbúar fylgist vel með öllum mæl-
ingum í kringum Kötlu. Anna segir
það veita ákveðna öryggiskennd að
vita að allir viðbragðsaðilar séu
með verkefni sín á hreinu ef Katla
gýs en Anna er vel tengd inn í
Björgunarsveitina Víkverja. Hún
hefur sömu áhyggjur og aðrir Vík-
urbúar af fjölda nýrra íbúa og
ferðamanna í Mýrdalnum og hvern-
ig gangi að ná til þeirra ef Katla fer
í gang.
Hrædd þegar talað er um Kötlu
Vinir Bergur Páll Pálsson og Mikael
Ebbe Ingvarsson í Víkurskóla hafa
ekki miklar áhyggjur af Kötlu.
Vinkonur Kristín Gyða Einars-
dóttir, Íris Anna Orradóttir og
Anna Birna Björnsdóttir.
Þriðja hvern dag fer Reynir Ragn-
arsson og mælir leiðni í Múlakvísl og
tvisvar í mánuði flýgur hann yfir jök-
ulinn. Tekur myndir úr lofti sem
hann sendir til Veðurstofunnar og
Raunvísindastofnunar. Reynir hefur
fylgst með Kötlu síðan 1980, fyrst af
áhuga en eftir hlaup í Jökulsá 1990
var hann beðinn af Veðurstofu og
Raunvísindastofnun að fylgjast með
og senda myndir árlega af svæðinu.
Reynir er mikill áhugamaður um
Kötlugos.
„Ég fæddist 16 árum eftir að Katla
gaus síðast og heyrði frásagnir af
mönnum sem lifðu á þeim tíma. Lýs-
ingarnar eru svo ótrúlegar að maður
trúir þeim varla. Stóreflis björg komu
með hlaupum og það sem við köllum
Jökulinn og er rétt innan við varn-
argarðinn er bara jökull sem strand-
aði í Kötlugosi og settist fastur þar
sem sjór var fyrir. Nú gegnir hann
miklu varnarhluverki fyrir þorpið,“
segir Reynir sem margoft hefur hald-
ið að Katla væri að búa sig undir gos
og hann hefur þá tilfinningu enn.
„Það eru öðruvísi skjálftar nú en
áður. Þeir eru dýpra í Kötluöskjunni,
kannski er tæknin orðin betri en það
er greinilega meiri leiðni í ánni og
jökulfýlan finnst oftar. Það er líka
meiri jarðhiti. Ég er með sterkari til-
finningu en áður,“ segir Reynir sem
er ekki hræddur við Kötlugos en er
meðvitaður um að það geti verið
hættulegt.
„Íbúar í Mýrdalshreppi telja sig
hafa tíma til að forða sér á örugga
staði en það gæti orðið erfitt að ná til
allra túristanna sem eru út um allan
hrepp. Eitt er alveg víst að það kem-
ur vatnsflóð annaðhvort úr Sól-
heimajökli eða Mýrdalsjökli og jafn-
vel þeim báðum þegar Katla fer af
stað. Gosið gæti valdið einangrun og
landspjöllum, sem gæti reynst íbúum
erfitt,“ segir Reynir sem leggur
þunga áherslu á að bæta flóðvarn-
argarðinn sem á að vernda Vík.
„Ég er hálft í hvoru að vona að ég
lifi Kötlugos, ég verð að viðurkenna
það. Ég reyni eins og ég get að vera
með allt klárt ef Katla kallar, sjálfan
mig, flugprófið, vélina og völlinn. Það
tæki mig einungis 10 mínútur að ná
fyrstu myndum úr lofti af gosinu,“
segir Reynir.
Bíður eftir Kötlugosi
Aðdáandi Reynir Ragnarsson er mikill Kötluaðdáandi og langar mikið að
upplifa Kötlugos. Hann vonar að gos í Kötlu valdi sem minnstum usla.
laugavegi 47 www.kokka.is kokka@kokka.is
Epicurean skurðarbretti
Verð frá 2.690 kr.
Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is
Einstök gæði frá
40 ár
á Íslandi
Sterkir og
notendavænir
sláttutraktorar