Fréttablaðið - 25.04.2019, Qupperneq 4

Fólk sem er að
vinna krefjandi og
erfið störf, þar sem verið er
að sinna sjúklingum í sínum
verstu tímum í lífinu, ræður
yfirleitt ekki við að vinna í
meira en 80 prósent hlutfalli
í vaktavinnu, á meðan
vinnuvikan er 40 klukku-
stundir. En vandinn er sá að
enginn lifir á 80 prósent
launum, þá fer fólk annað.
Sandra B. Franks,
formaður Sjúkra-
liðafélags Íslands
Veður Upplestur á bókmenntahátíð
Léttir til víða um land í dag, en
þykknar upp S- og A-til og fer
að rigna þar um kvöldið. Hægt
hlýnandi veður og hiti 10 til 17
stig eftir hádegi, hlýjast á V-
landi. SJÁ SÍÐU 28
HEILBRIGÐISMÁL Mörg dæmi eru
um að sjúkraliðar gefist upp vegna
vinnuálags og hefur nýliðun í fag­
inu ekki gengið eftir. Líkt og greint
var frá í síðustu viku er alvarlegur
skortur á hjúkrunarfræðingum
á Landspítalanum og hefur þurft
að fresta aðgerðum vegna þess.
Ástandið er einnig slæmt þegar
kemur að sjúkraliðum og segir
Sandra B. Franks, formaður Sjúkra­
liðafélags Íslands, að ef ekki verði
að gert muni heilbrigðisþjónusta
skerðast.
Alls eru 2.100 sjúkraliðar starf­
andi á Íslandi í dag og er meðal­
aldurinn 47 ára. Samkvæmt mann­
af laspá Embættis landlæknis frá
árinu 2010 var gert ráð fyrir að þeir
yrðu fleiri en 2.800 árið 2019. Er þá
gert ráð fyrir 114 nýjum sjúkralið­
um árlega til ársins 2030 en sú spá
hefur ekki ræst til þessa. Aðeins um
60 af þeim sem útskrifast á hverju
ári fara að starfa við fagið á sama
tíma og 20 láta af störfum á ári
sökum aldurs eða örorku. Það hefur
leitt til þess að meirihluti þeirra sem
starfa á öldrunarheimilum eru ófag­
lærðir.
Sandra segir þörfina á sjúkra­
liðum ekki jafn sýnilega og þegar
kemur að hjúkrunarfræðingum þar
sem hjúkrunarfræðingar geti gengið
í störf sjúkraliða en ekki öfugt.
Ein birtingarmynd vandans er að
skortur á sjúkraliðum eykur álagið
á hjúkrunarfræðinga sem og annað
samstarfsfólk. „Ef það er ekkert gert
í málunum þá endar þetta með mjög
skertri þjónustu og lélegri gæðum.“
Launin og starfsumhverfið eru
það sem skiptir öllu í þessu sam­
hengi. „Fólk sem er að vinna krefj­
andi og erfið störf, þar sem verið er
að sinna sjúklingum á þeirra verstu
tímum í lífinu, ræður yfirleitt ekki
við að vinna í meira en 80 prósent
hlutfalli í vaktavinnu, á meðan
vinnuvikan er 40 klukkustundir.
En vandinn er sá að enginn lifir á 80
prósent launum, þá fer fólk annað,“
segir Sandra. Hún hefur sjálf unnið
nokkur tímabil í 100 prósent starfs­
hlutfalli, hún segir það ekki ganga
til langs tíma. „Það er ekkert heil­
brigt við það að vinna á þrískiptum
vökum í 100 prósent vinnu,“ segir
Sandra.
Sjúkraliðar hafa í langan tíma
verið langstærsti hópurinn sem
sótt hefur til VIRK endurhæfingar­
miðstöðvar vegna alvarlegrar kuln­
unar í starfi. Hefur félagið tekið eftir
fjölgun þeirra sem búnir eru með
veikindaréttinn hjá vinnuveitanda
og sækja um sjúkradagpeninga.
Sandra segir það skjóta skökku
við að þróunin sé á þessa leið á sama
tíma og þörfin fyrir heilbrigðis­
þjónustu fer vaxandi. „Íslendingar
lifa lengur og hópurinn sem þarf
á þjónustunni að halda stækkar.
Fólk er með fjölþætt vandamál sem
kalla á flókin hjúkrunarverkefni og
fagaðstoð. Það endar ekki vel þegar
álagið eykst á sama tíma og stéttin
er að gefast upp vegna vinnuálags.
Þetta er samfélagslegt verkefni sem
þarf að fara ofan í saumana á.“
arib@frettabladid.is
Gefast upp vegna álags
Hefur þú prófað nýju
kjúklgasteikurnar?
NÝTT OG
SPENNANDI
FRÁ HOLT
A
Nýliðun meðal sjúkra-
liða hefur ekki gengið í
takt við spár. Formaður
Sjúkraliðafélagsins segir
stéttina vera að gefast
upp vegna vinnuálags á
sama tíma og eftirspurn
fer vaxandi.
Alls eru 2.100 sjúkraliðar starfandi á Íslandi í dag, samkvæmt spá Landlækn-
is frá árinu 2009 var gert ráð fyrir að þeir yrðu 2.800. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
UMHVERFISMÁL Reimar Sigurjóns­
son, bóndi á Felli í Finnafirði, segir
ekki hafa verið hlustað á hug sinn til
mögulegrar stórskipa­ og umskip­
unarhafnar í Finnafirði. Umrædd
framkvæmd mun hafa mikil áhrif
á jörð hans þar sem hann yrði næsti
ábúandi við tilvonandi höfn. Hann
segir hugmyndirnar ekki alveg ríma
við þá uppbyggingu sem hann sé
með á jörð sinni.
„Ég er neikvæður í garð þessara
mögulegu framkvæmda því ég tel
þetta ekki til hagsbóta. Þetta er
heldur ekki í nokkrum tengslum
við það sem ég er að byggja upp sem
er ferðaþjónusta á jörðinni minni.
Þar er ég að selja ósnortna náttúru,
kyrrðina, hvað við erum afskekkt
og á landsvæði sem hefur ekki verið
breytt af mannavöldum. Því myndu
þessi áform hafa afar mikil áhrif á
það.“
Jörð Reimars er rétt utan mögu­
legs byggingasvæðis hafnarinnar og
hann telur ólíklegt að hér sé um að
ræða umhverfisvæna höfn eins og
menn hafa reynt að selja upp á síð­
kastið. „Auðvitað mun þetta hafa
mikil umhverfisáhrif og ég tala
nú ekki um ef slys ber að höndum.
Einnig fannst okkur leiðinlegt að
það hafi í rauninni ekki verið rætt
við okkur ábúendur fyrr en verk­
efnið var eiginlega klappað og klárt
í sveitarstjórninni,“ segir Reimar.
Þýska fyrirtækið BremenPort
mun byggja höfnina að sögn Elíasar
Péturssonar, sveitarstjóra Langa­
nesbyggðar. Engir fjármunir munu
því koma frá ríki eða sveitarfélaginu
til uppbyggingar hafnarinnar. – sa
Saknar samráðs
um Finnafjörð
Finnafjörður. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
SLYS Karlmaður lést í bílslysi í Langa­
dal á þriðjudagskvöld. Bíll hans
hafnaði utan vegar og fór margar
veltur, að því er fram kemur í til­
kynningu frá lögreglunni á Norður­
landi vestra.
Lífgunartilraunir báru ekki
árangur og maðurinn var úrskurð­
aður látinn á vettvangi. Fréttablaðið.
is greindi frá því á þriðjudagskvöld
að þyrla Landhelgisgæslunnar var
send á vettvang en hún lenti á slys­
stað klukkan ellefu.
Fram kemur í tilkynningu lög­
reglunnar að hinn látni hafi verið
með erlent ríkisfang en að ekki sé
unnt að greina frá nafni hans að svo
stöddu. Vegna vettvangsrannsóknar
var þjóðvegur 1 lokaður um tíma og
vegfarendum beint um  Svínvetn­
ingabraut og Skagastrandarveg og
Þverárfjallsveg til Sauðárkróks.
Slysið á þriðjudag varð neðst í Ból­
staðarhlíðarbrekku. Þetta er fyrsta
banaslys ársins í umferðinni. – smj
Banaslys í
Langadal
Bókmenntahátíð í Reykjavík var formlega sett í gær og mun standa fram á
sunnudag. Sigríður Hagalín Björnsdóttir var meðal þeirra höfunda sem lásu
upp í Iðnó í gærkvöldi. Ókeypis er inn á viðburðina. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Fleiri myndir frá hátíðinni er að finna á +Plússíðu
Fréttablaðsins. Fréttablaðið +Plús er í Frétta-
blaðs-appinu og PDF-útgáfu á Fréttablaðið.is.+PLÚS
2 5 . A P R Í L 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R2 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
2
5
-0
4
-2
0
1
9

0
7
:4
0
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
D
B
-1
E
5
4
2
2
D
B
-1
D
1
8
2
2
D
B
-1
B
D
C
2
2
D
B
-1
A
A
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
7
2
s
_
2
4
_
4
_
2
0
1
9
C
M
Y
K