Morgunblaðið - 05.01.2019, Blaðsíða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. JANÚAR 2019
Raðhús í byggingu. 3ja herbergja íbúð með bílskúr í endaraðhúsi.
Afhendist tilbúið til innréttingar. Tilbúin til afhendingar við samning.
Stærð 123,5 m2
Verð kr. 35.500.000
Laufdalur 23 í Reykjanesbæ
Nánari upplýsingar á skrifstofu s. 420 6070 eða eignasala@eignasala.is
Áramótahappdrætti
Sjálfsbjargar
Dregið var þann 31. desember 2018
1. Bifreið, Kia Niro Plug-in Hybrid rafbíll,
að verðmæti kr. 3.990.777 1011
2.-6. Vöruúttekt hjá Rafha ehf, heimilistæki að eigin vali,
hver að verðmæti kr. 300.000
5949 16711 17321 17390 27603
7.-11. Vöruúttekt hjá húsgagnaverslun eða verslun,
hver að verðmæti kr. 175.000
2745 10620 15653 19346 28516
12.-41. Vöruúttekt hjá Rafha ehf, heimilistæki að eigin vali,
hver að verðmæti kr. 150.000
120 1629 1845 2999 3264 5439
5634 5691 6937 7219 8342 9647
9781 12991 13824 15151 16517 17068
17698 18825 19416 19557 19583 20407
20766 21384 21680 26117 26455 26850
42.-66. Vöruúttekt hjá húsgagnaverslun eða verslun,
hver að verðmæti kr. 100.000
320 696 1545 1727 1985 3178
3275 11259 14427 16321 17159 17445
18679 19292 20498 20662 21213 21441
22506 22525 24639 24772 28204 28334
29662
67.-105. Vöruúttekt hjá Samsungsetrinu hver að verðmæti kr. 75.000
2239 2252 2718 5189 5603 6419
6531 7221 8477 9473 9569 9625
9713 10001 11640 12157 12459 13575
15135 16865 17181 17793 19064 19485
19489 19688 20032 21129 22802 22992
24504 24630 25100 25363 27554 27723
28592 29114 19485
Birt með fyrirvara um innsláttarvillur.
Handhafar vinningsmiða eru vinsamlega beðnir um að framvísa þeim á
skrifstofu Sjálfsbjargar landssambands hreyfihamlaðra að Hátúni 12,
Reykjavík, 3. hæð, sími 5500-360.
Byrjað verður að greiða út vinninga þann 15. janúar 2019.
Vinningaskrá er einnig birt á vefsíðu samtakanna, www.sjalfsbjorg.is.
Sjálfsbjörg landssamband hreyfihamlaðra
þakkar landsmönnum veittan stuðning.
Vinningar og vinningsnúmer
Allt um sjávarútveg
Þegar mál koma
upp á yfirborðið, sem
sýna að einhver hef-
ur ekki passað nóg
upp á þá hluti sem
honum hefur verið
trúað fyrir, þá hefst
mikil leit að þeim
seka. Í lokin finnst
sá seki og hann stíg-
ur fram og nærri ber
sér á brjóst og segir
karlmannlega ef ekki hátíðlega:
„Já, ég tek þetta á mig og skerst
ekki undan ábyrgðinni.“ En nú
spyr ég, hvernig skerst hann ekki
undan ábyrgðinni? Er nóg að
segja þetta og síðan ekki söguna
meir?
Einu sinni skipti ég við gott
tryggingafélag sem hét Ábyrgð,
félag sem stóð undir nafni, því ef
ég ók á bíl og var í órétti þá tók
Ábyrgð ábyrgð á gjörðum mínum
og borgaði allan kostnað af við-
gerðinni vegna skaðans, sem ég
olli. Þetta skilja allir, en hver ber
ábyrgð á því sem sagt var í upp-
hafi? Enginn! Enginn greiðir skað-
ann. Þetta sýnir að allt þetta tal
um ábyrgð er bara blöff! Nema hjá
nefndu tryggingafélagi.
En hvað er hægt að
gera í málinu? Ég vil
að orðið ábyrgð öðlist
gildi. Tökum dæmi
með braggann títt-
nefndan í fjölmiðlum.
Ég vil að þeir sem
finnast réttilega ábyrg-
ir taki ábyrgð. Þeir
gætu t.d. tekið á sig
launalækkun, að lækka
í launum t.d. í eitt ár
eða skemur eða lengur.
Þannig að sá sem hefur
eina milljón á mánuði í laun lækki
um 100 þúsund í ákveðinn tíma.
Með þessu fær þetta orð „ábyrgð“
sem margir stæra sig af að bera,
nauðsynlega merkingu.
Guð blessi Ísland.
Að gera
ábyrgð virka
Eftir Eyþór
Heiðberg
Eyþór Heiðberg
»Ég vil að orðið
„ábyrgð“ öðlist gildi.
Tökum dæmi með
braggann títtnefndan í
fjölmiðlum. Ég vil að þeir
sem finnast réttilega
ábyrgir taki ábyrgð.
Höfundur er athafnamaður.
eythorheidberg@simnet.is
Mannekla í aðhlynn-
ingarstörfum á hjúkr-
unarheimilum og í dag-
vistunarþjónustu hefur
verið viðvarandi vanda-
mál árum saman þrátt
fyrir að borgaryfirvöld
fullyrði að unnið sé af
kappi af því að leysa
vandann. Orsök mann-
eklu er fyrst og fremst
þau lágu laun sem eru í
boði, oft erfiðar vinnuaðstæður og mik-
ið álag. Á þeim stöðum þar sem mann-
ekla er viðvarandi vandamál verður
starfsfólkið að hlaupa hraðar, gera
meira á skemmri tíma og nær hugs-
anlega einungis að gera það allra nauð-
synlegasta. Það mætir þ.a.l. stundum
afgangi að vera í persónulegum
tengslum við fólkið, örva það og virkja,
sem er mikilvægur hluti af starfinu.
Mannekla er ekki eina vandamálið á
þessu sviði heldur er einnig dæmi um
að störfum hafi verið fækkað. Hér má
nefna starfsfólk sem hefur það hlut-
verk að efla skynörvun og færnigetu
fólksins í félagsstarfi þeirra. Fækkun
starfa stríðir gegn meginstefnu borg-
arinnar sem er að gefa eldri borgurum
möguleika á að vera í sjálfstæðri bú-
setu með viðeigandi heimaþjónustu og
tækifæri til að sækja félagsstarf að
degi til.
Það er mikilvægt að fullmannað sé í
öll þessi störf og að aldraðir og ein-
staklingar sem glíma við heilabilun fái
þjónustu við hæfi þegar kemur að
skynörvun, virkni og færniþjálfun.
Dæmi eru um að færni og virkniþjálf-
un hafi verið takmörkuð svo mikið að
fólk sem kemur t.d. heim frá hvíldar-
innlögnum er jafnvel verr á sig komið
líkamlega og andlega heldur en fyrir
innlögn.
Fjölbreytni og samfella
skiptir höfuðmáli
Rannsóknir hafa sýnt að heilsuefl-
ing sem felur í sér ríkuleg persónuleg
samskipti, skynörvun, virkni- og
færniþjálfun, hreyfingu og útiveru við
hæfi getur hægt á heilabilun. Þjálfun
þarf að vera á persónulegum for-
sendum og í samræmi
við getu hvers og eins.
Markmiðið er að auka
lífsgæði og hamingju og
draga að sama skapi úr
notkun lyfja, svefn-, ró-
andi og kvíðalyfja. Sýnt
hefur verið fram á að
lyfjanotkun sé mun meiri
meðal þessa hóps hér á
landi en í mörgum öðr-
um löndum sem Ísland
ber sig saman við.
Í þessu sambandi er
vert að minnast á hvað
tengsl við gæludýr hafa góð áhrif á
andlega heilsu og vellíðan fólks. Um-
gengni við gæludýr er eitt af því sem
gleður fjölmarga ekki síst eldri borg-
ara og einstaklinga með heilabilun.
Sýnt hefur verið fram á að umgengni
við dýr eykur tilfinningalega og líkam-
lega vellíðan, einbeitingu og athygli og
dregur einnig úr streituviðbrögðum.
Dýr veita vinskap, líkamlega snertingu
og sýna áhuga og væntumþykju án
nokkurra skilyrða.
Ábyrgð stjórnvalda
Það er á ábyrgð stjórnvalda borgar-
innar að móta stefnu og veita nægjan-
legt fjármagn til málaflokksins til að
hægt sé að hlúa að þessum hópi sem
hér um ræðir með mannsæmandi
hætti. Líkami og sál, hugur og heilsa,
allt er þetta samtvinnað. Vitsmunaleg
virkni hefur jákvæð áhrif á líkamlega
heilsu. Að fá tækifæri til að virkja huga
og hönd og fá útrás fyrir ímyndunar-
aflið og sköpunarkraftinn eykur lífs-
gæði. Bjart og litríkt umhverfi, verk-
efni við hæfi sem örvar vitsmunina,
dagleg líkamleg þjálfun er allt líklegt
til að gefa lífinu tilgang og glæða lífs-
löngun. Fjölbreytt tæki og tól þurfa að
vera til staðar og tækifæri til tóm-
stundaiðkunar og sköpunar. Ekkert af
þessu er mögulegt nema starfsfólk og
leiðbeinendur sem hafa tíma og rými til
að vera í persónulegum tengslum við
að leiðbeina og handleiða fólkið séu til
staðar.
Gera má því skóna að víða á hjúkr-
unarheimilum og í félagsstarfi séu
þessir hlutir í ágætu horfi. Að hafa gott
og skilvirkt skipulag sem er hannað og
aðlagað fyrir þennan hóp kostar ekki
endilega mikið. Huga má að breyt-
ingum og endurbótum á mörgu í um-
hverfinu t.d. því sem snýr að litum,
hlutum, rými, birtu og útsýni sem get-
ur breytt miklu í lífi og tilveru fólksins
ef vel tekst til. Það eru smáu atriðin og
litlu hlutirnir sem skipta ekki síður
máli en þeir stóru þegar kemur að því
að gera umhverfið aðlaðandi og hvetj-
andi fyrir einstaklinga sem glíma við
aldurstengda sjúkdóma.
Fyrir aldraða og einstaklinga sem
glíma við heilabilun skiptir fjölbreytni
og samfella máli, að hverjum og einum
sé boðið verkefni við hæfi, eitthvað sem
hvetur, örvar og gleður. Ekkert kemur
þó í staðinn fyrir persónuleg samskipti,
samtal og snertingu. Ef störf eru und-
irmönnuð þá segir það sig sjálft að lítill
tími gefst til að setjast niður og spjalla
eða vinna saman að verkefni. Nú þegar
kjaramálin verða í hámæli er vert að
muna að störf verða ekki fullmönnuð
fyrr en mannsæmandi laun verða í
boði, laun sem hægt er að lifa af.
Það er fátt sem yljar meira en að sjá
glaðleg andlit þeirra sem komnir eru af
léttasta skeiði eða eru veikir, sumir
jafnvel langt um aldur fram. Að eldast
og þurfa að treysta á aðra til að sinna
okkur bíður flestra. Reynum að setja
okkur í þessi spor þótt einhverjum
okkar finnist e.t.v. það hljóti að vera
langt í þessa stöðu og aðstæður hjá
okkur sjálfum.
Hér í blálokin má nefna að Flokkur
fólksins í borgarstjórn hefur lagt fram
tillögu þess efnis að velferðarsvið end-
urskoði virkniþjálfun á félagsmið-
stöðum og á hjúkrunarheimilum borg-
arinnar með það að markmiði að bæta
hana og dýpka.
Eftir Kolbrúnu
Baldursdóttur »Nú þegar kjaramálin
verða í hámæli er
vert að muna að störf
verða ekki fullmönnuð
fyrr en mannsæmandi
laun verða í boði, laun
sem hægt er að lifa af.
Kolbrún Baldursdóttir
Höfundur er sálfræðingur og
borgarfulltrúi Flokks fólksins.
Skynörvun og virkniþjálfun
einstaklinga með heilabilun