Morgunblaðið - 12.02.2019, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 2019
Óseyrarbraut 12, 220 Hafnarfirði | Klettagörðum 5, 104 Reykjavík | stolpigamar@stolpigamar.is
Gámaleiga
Er gámur lausnin fyrir þig?
Við getum líka geymt gáminn fyrir þig
568 0100
stolpigamar.is
HAFÐU
SAMBAND
Búslóðageymsla z Árstíðabundinn lager z Lager z Sumar-/vetrarvörur
Frystigeymsla z Kæligeymsla z Leiga til skemmri eða lengri tíma
umfangsmiklar framkvæmdir og Bjarg stendur
fyrir,“ segir Eyjólfur.
Hann telur í ljósi magnsins að innlendir aðilar
hefðu getað boðið samkeppnishæf verð. Bjarg
áformi að reisa 1.500 félagslegar íbúðir. Með því
að smíða innréttingar í slíku magni náist fram
mikil stærðarhagkvæmni. Auðvelt sé að bæta við
vöktum þegar menn eru með verksamninga svo
langt fram í tímann.
„Gagnrýni okkar snýst öðrum þræði um
tvennt. Annars vegar ógagnsæi og skort á vönd-
uðum vinnubrögðum við verðkönnun, ef hún hef-
ur á annað borð farið fram. Hins vegar að verka-
lýðshreyfingin, af öllum aðilum, skuli flytja út alla
þessa vinnu til láglaunalanda. Þetta snýst um
grundvallaratriði. Það getur ekki talist eðlilegt að
verkalýðshreyfingin á Íslandi skuli ganga
frammi fyrir skjöldu um að beina sem mestum
viðskiptum til láglaunalanda,“ segir Eyjólfur.
Mótsagnakennd afstaða ASÍ
Eyjólfur rifjar svo upp samning Bjargs um að
láta reisa innflutt einingahús á Akranesi. Haft
hafi verið eftir Drífu Snædal, forseta ASÍ og for-
manni stjórnar Bjargs, að ekki aðeins hag-
kvæmnissjónarmið hafi ráðið för. Óvíst væri
hvort innlend fyrirtæki myndu ráða við slíkt
magn. Björn Traustason, framkvæmdastjóri
Bjargs, hafi jafnframt látið hafa eftir sér að krafa
um lægri kostnað ýti Bjargi til útlanda. Með
þessari afstöðu sé gefið til kynna að laun ís-
lenskra iðnaðarmanna séu orðin svo há í alþjóð-
legum samanburði að landið sé ekki lengur sam-
keppnisfært í iðnaði. Sá kostnaður réttlæti að
leita viðskipta í láglaunalöndum. Samtímis haldi
ASÍ og verkalýðsfélögin því fram að hækka þurfi
laun á Íslandi verulega.
„Það er mótsögn í þessari afstöðu forseta
ASÍ,“ segir Eyjólfur.
Fram hafi komið að húsin á Akranesi verði sett
saman af lettneskum iðnaðarmönnum sem megi
starfa í 183 daga á Íslandi á lettneskum launum.
Það sé skv. undanþáguákvæði sem verkalýðs-
hreyfingin hafi gagnrýnt í tengslum við starfs-
mannaleigur. Ákvæðið grafi enda undan launa-
kjörum íslensks verkafólks.
Fulltrúi iðnaðarmanna í stjórn
Eyjólfur telur það einnig athyglisvert að Þor-
björn Guðmundsson, framkvæmdastjóri Samiðn-
ar, skuli sem meðstjórnandi í Bjargi taka þátt í
slíkum viðskiptum.
„Þorbjörn er sem framkvæmdastjóri Samiðn-
ar fulltrúi verkalýðsfélaga iðnaðarmanna. Sam-
tímis situr hann í stjórn félags sem er að útvista
mikilli vinnu úr landi. Maður sem er í vinnu fyrir
iðnaðarmenn á Íslandi er með því að útvista
ómældri vinnu til láglaunalanda og telur engan
hagsmunaárekstur í því,“ segir Eyjólfur og bend-
ir á að iðnaðarmenn greiði háar fjárhæðir í fé-
lagsgjöld til sinna verkalýðsfélaga sem reki Sam-
iðn. „Þessi sami Þorbjörn var nýlega á ferðinni í
Lettlandi og taldi aðbúnað þessara iðnaðar-
manna á þessum launum vera með ágætum. Það
er kaldhæðnislegt að hann hafi tekið að sér að
gefa út heilbrigðisvottorð fyrir iðnaðarmenn sem
undirbjóða vinnu umbjóðenda hans á Íslandi“.
Íslenskir iðnaðarmenn horfi nú enda upp á
samdrátt á innlendum markaði samtímis því sem
fulltrúi verkalýðsfélags þeirra flytji inn innrétt-
ingar og hús.
Alltof miklar álögur
Eyjólfur segir að í hans grein hafi lengi vel ver-
ið litið svo á að laun væru um þriðjungur af kostn-
aði innlendra framleiðenda. Þriðjungur hafi farið
í hráefniskostnað og þriðjungur í fastan kostnað
og framlegð. Þetta hafi breyst. Laun og launa-
tengd gjöld séu nú gjarnan orðin yfir 40% af
rekstrarkostnaði í greininni.
„Það sorglega er að ótrúlega lítill hluti aukins
launakostnaðar rennur í vasann hjá mínu fólki,“
segir Eyjólfur og minnir á nýlega útreikninga
sem unnir voru fyrir Helga í Góu og birtir opin-
berlega. Þar hafi komið fram að rétt um helm-
ingur launakostnaðar renni til launþega. Hinn
hlutinn fari í skatta, iðgjöld og önnur launatengd
gjöld. Þar með talið sé tryggingagjald sem hafi
ekki verið lækkað eins og loforð voru gefin um.
Mótframlag í lífeyrissjóð hafi nýlega verið hækk-
að verulega. Þá hafi fasteignaskattar aukist gríð-
arlega sem íþyngi innlendum fyrirtækjum enn
frekar. Samandregið sé hægt að styrkja sam-
keppnishæfni íslensks iðnaðar með því að draga
úr þessum álögum.
„Það virðist því miður oft gleymast að innlend
verðmætasköpun er grundvöllur velferðar og
hagsældar í samfélaginu,“ segir Eyjólfur.
Ekki náðist í framkvæmastjóra Bjargs.
Veikir íslensku fyrirtækin
 Fulltrúi Félags húsgagna- og innréttingaframleiðenda gagnrýnir samninga um félagslegt húsnæði
 Horft sé framhjá innlendum framleiðendum vegna meints kostnaðar  Samtímis séu laun sögð of lág
Teikning/Bjarg íbúðafélag
Hús í smíðum Drög að fjölbýli Bjargs við Móaveg í Grafarvogi. Húsið er langt komið.
Þráinn E. Gíslason, einn
eigenda Trésmiðju Þráins
á Akranesi, segir samning
Bjargs um innflutning á
lettneskum einingahúsum
hafa valdið óánægju með-
al iðnaðarmanna uppi á
Skaga. Bjarg hafi enda
aldrei leitað tilboða hjá
innlendum framleið-
endum.
„Ég tek það fram að ég er ekki að deila á
innflytjanda húsanna. Það sem ég er fyrst og
fremst að deila á er að verkalýðshreyfingin,
sem stendur að Bjargi, skuli ekki bjóða verk-
efnið út heldur gefa sér fyrirfram að það verði
of dýrt að versla við innlenda aðila. Ef verka-
lýðshreyfingin getur ekki keypt vinnuna af
eigin launamönnum – og er samt að fara fram
á launahækkanir vegna þess að lífskjörin séu
svo slæm – er einhvers staðar vitlaust gefið.“
Þráinn segir að samtímis því sem samtök
launafólks gjaldfelli störf eigin félagsmanna
séu lagðar fram kröfur á hendur atvinnurek-
endum um einhverjar mestu launahækkanir á
síðari tímum. Hann spyr hvernig atvinnurek-
endur í byggingariðnaði eigi að hækka laun
starfsmanna sinna á sama tíma og samtök
launafólks flytja hundruð ef ekki þúsundir árs-
verka til láglaunalanda.
Hann gagnrýnir aðspurður þau ummæli
Drífu Snædal að hugsanlega gætu innlendir
framleiðendur ekki framleitt slíkt magn
ódýrra íbúða í tæka tíð. „Það var aldrei spurt.
Við höfum verið að byggja hús úr steyptum
einingum. Ef menn hefðu lagst á eitt um að af-
greiða málið tel ég að hægt hefði verið að
framleiða þau á samkeppnishæfan hátt í tíma
en sennilega ekki í kostnaði þar sem launin
eru ekki samkeppnishæf. Við vorum hins veg-
ar aldrei spurðir hvort við treystum okkur til
þess,“ segir Þráinn.
Segir Bjarg flytja út fjölda ársverka
FRAMKVÆMDASTJÓRI TRÉSMIÐJU GAGNRÝNIR KAUP Á EININGAHÚSUM
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Tvískinnungur hefur einkennt framgöngu verka-
lýðshreyfingarinnar við uppbyggingu félagslegs
húsnæðis að undanförnu. Hreyfingin talar fyrir
bættum kjörum iðnaðarmanna um leið og hún
lætur flytja inn erlend aðföng í sem mestum mæli
í stað þess að styðja við innlenda framleiðslu og
störf.
Þetta segir Eyjólfur Eyjólfsson, stjórnarmað-
ur í Félagi húsgagna- og inn-
réttingaframleiðenda, og
bendir á að innflutningurinn
einskorðist ekki við innrétt-
ingar. Húsnæðisfélög á veg-
um verkalýðsfélaganna séu
farin að flytja inn heilu húsin
sem sett eru saman af er-
lendum iðnaðarmönnum.
„Ég hef gagnrýnt að Bjarg,
sem er byggingarfélag ASÍ
og BSRB, skuli hafa gert
samning við IKEA um inn-
réttingar í allar íbúðir sem eru í byggingu á veg-
um félagsins. Þá er ekki síður gagnrýnivert að
flutt séu inn tilbúin hús frá Lettlandi, þar sem
rafmagnsvinna, flísalögn, gólfefnalögn, pípulagn-
ing, uppsetning innréttinga og önnur vinna iðn-
aðarmanna er unnin fyrir laun sem eru aðeins
brot af launum iðnaðarmanna á Íslandi.“
Fengu tilboð frá fimm aðilum
Fram kemur á vefsíðu Bjargs að fyrirtækið
hafi samið við IKEA um uppsetningu innrétt-
inga. Það hafi verið að loknu útboði hjá ÍAV.
Kristján Arinbjarnar, framkvæmdastjóri ÍAV,
segir aðspurður að gengið hafi verið til samninga
við IKEA að loknu útboðsferli.
„Staðreyndin er sú að við fengum tilboð frá
fimm aðilum. Tvö voru hagkvæmari en hin. Það
var gerður samanburður á þeim tilboðum. Úr
varð í samráði við verkkaupann að velja IKEA,“
segir Kristján.
Hann segir aðspurður að tilboðsgjafar hafi
fengið sömu upplýsingar um magn og önnur at-
riði varðandi tilboðið. Við valið hafi því verið borin
saman samanburðarhæf tilboð.
Kristján kveðst aðspurður hafa skilning á því
sjónarmiði að velja beri íslenska framleiðslu ef
kostur er. Niðurstaðan hafi hins vegar orðið önn-
ur í þessu tilviki.
Komist hjá lögum um útboð
Eyjólfur, sem er lögfræðingur að mennt og
framkvæmdastjóri Axis-húsgagna, telur hins
vegar að ekki hafi verið efnt til útboðs. Í besta
falli hafi verið gerðar óformlegar verðkannanir.
Útboð leggi ákveðnar skyldur á bjóðanda, sbr.
lög um útboð nr. 65/1993, sem ekki hafi verið farið
eftir. Þau kveði m.a. á um að tilboða skuli aflað frá
fleiri en einum aðila, skv. sömu upplýsingum og
innan sama frests og þau opnuð að viðstöddum
bjóðendum.
„Það er hreint fúsk að fara ekki eftir þessum
reglum sem koma fram í lögum, og stöðlum sem
um útboð gilda, og á ekki að eiga sér stað um jafn
Eyjólfur
Eyjólfsson
Þráinn Gíslason