Morgunblaðið - 16.03.2019, Qupperneq 19

19
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. MARS 2019
Austurvöllur Í miðbæ Reykjavíkur iðar allt af lífi en stundum eru þar líka átök, enda er Alþingishúsið þar. Nýlega var á Austurvelli sett upp tjald þegar hælisleitendur og stuðningsmenn þeirra
mótmæltu aðbúnaði umsækjenda um alþjóðlega vernd hér á landi. Jón Sigurðsson, sjálfstæðishetja íslensku þjóðarinnar, lætur ekkert hagga sér þar sem hann stendur og horfir yfir völlinn.
Árni Sæberg
Það kemur betur
og betur í ljós þessi
misserin að loftslags-
vandinn snertir okkur
öll og að þjóðir heims-
ins þurfi að taka
höndum saman ef
koma á í veg fyrir að
jörðin falli illa til bú-
setu fyrir margar
þeirra. Það er ljóst að
hver einasta aðgerð
stjórnvalda til að
stuðla að umhverfisvernd skiptir
máli.
Nýlega mælti ég fyrir frumvarpi
mínu um breytingar á lögum um
tekjuskatt sem fela í sér að fram-
lög til aðgerða sem
gagnast kolefnisbind-
ingu verði frádrátt-
arbær frá tekjuskatti,
en þau eru það ekki
eins og staðan er í
dag.
Íslensk stjórnvöld
hafa sett sér fram-
sækin markmið og
góðar áætlanir í lofts-
lagsmálum. Fyrra
skrefið verður tekið
með því að gangast
undir skuldbindingar
Parísarsamkomulags-
ins um samdrátt í losun gróður-
húsalofttegunda. Seinna skrefið
felst í því að ná þeirri stöðu að
verða kolefnishlutlaust samfélag
fyrir árið 2040. Hvorugu markmiði
verður náð án virkrar samvinnu
ríkis, sveitarfélaga, atvinnulífs og
almennings.
Hvert sveitarfélagið á fætur
öðru er að vinna sér umhverfis-
áætlanir og þar eru unnar lofts-
lagsáætlanir sömuleiðis. Ég get
nefnt sem dæmi að Samband
sveitarfélaga á Suðurlandi hefur
tekið utan um þau sveitarfélög
sem þar heyra undir og sett fram
mjög metnaðarfulla umhverfis-
áætlun. Sum sveitarfélög eins og
Reykjavíkurborg eru aðili að því
sem heitir Parísarsamningurinn,
sem ekki má rugla saman við Par-
ísarsamkomulagið, sem er alþjóð-
legt samkomulag sveitarfélaga eða
borgarsamfélaga og stórra fyrir-
tækja á heimsvísu.
Þriðji aðili eru auðvitað fyrir-
tækin. Þegar kemur að þætti
þeirra er jafnvel hægt að hugsa
sér einhvers konar ívilnun þegar
um er að ræða kolefnisgjald, til
dæmis af útgerð, að hluti af því
gæti gengið til kolefnisjöfnunar.
En í því frumvarpi sem ég mælti
fyrir fyrr í vor, er verið að horfa
til tekjuskattsins. Þar eru þá
framlög fyrirtækja til kolefnis-
bindingar með skógrækt eða end-
urheimt votlendis innifalin í and-
ófinu gegn hlýnun loftslagsins.
Fjórði aðili er við sjálf.
Nauðsynlegt er að fram-
kvæmdin vegna frádráttar verði
bæði skýr og gagnsæ svo að hún
nái sannarlega markmiði sínu og
leiði ekki til misnotkunar á heim-
ildinni. Þá er æskilegt að umsókn
um frádrátt verði hluti af áætlun
um losun og kolefnisbindingu um-
sækjanda.
Lausn loftslagsvandans og við-
brögð við honum er í höndum okk-
ar allra: Ríkis, sveitarfélaga, fyrir-
tækja og einstaklinga. Saman
getum við leyst vandann.
Eftir Ara Trausta
Guðmundsson » Í frumvarpi sem ég
mælti fyrir fyrr í
vor eru framlög fyrir-
tækja til kolefnisbind-
ingar innifalin í and-
ófinu gegn hlýnun
loftslagsins.
Ari Trausti
Guðmundsson
Skattalækkun í skiptum fyrir umhverfisvernd
Höfundur er þingmaður VG.
Ísland hefur verið
aðili að Evrópska
efnahagssvæðinu í
aldarfjórðung og hafa
flestar atvinnugreinar
hér á landi búið við
frjálst flæði vöru og
þjónustu. Á EES-
svæðinu öllu gilda
samræmdar tækni-
legar reglur og staðl-
ar, þar sem lögð er áhersla á að sá
sem framleiðir ákveðna vöru eða
veitir tiltekna þjónustu ábyrgist að
varan eða þjónustan uppfylli sett-
ar kröfur og viðmið. Þegar það
liggur fyrir er varan í frjálsu flæði
á öllu EES-svæðinu og markaður-
inn orðinn miklu stærri en heima-
markaður í hverju ríki.
Sjávarútvegs- og landbúnaðar-
ráðherra hefur kynnt frumvarp til
laga sem heimilar innflutning á
fersku kjöti og tryggir að matvæli
verði í frjálsu flæði á öllu EES að
uppfylltum settum kröfum. Þetta
er gert í kjölfar þess að íslensk
stjórnvöld ákváðu fyrir meira en
áratug í samningum við ESB að
matvælalöggjöf ESB yrði hluti af
EES-samningnum.
Ekki verður lengur greint á
milli sjávarafurða, búfjárafurða og
annarra matvæla heldur gilda í
meginatriðum sömu kröfur um alla
framleiðslu matvæla. Þetta jafnar
samkeppnisstöðu íslenskrar mat-
vælaframleiðslu gagnvart fram-
leiðslu á EES og skapar fyrir-
tækjum aukna möguleika til að
flytja inn hráefni til framleiðslu
sinnar, aukna möguleika til ný-
sköpunar, vöruþróunar og al-
mennra viðskipta. Að auki greiðir
löggjöfin leið heilnæmra íslenskra
landbúnaðarafurða á innri mark-
aðinn í Evrópu.
Góð reynsla er af frjálsu að-
gengi sjávarafurða að mörkuðum í
Evrópu. Það yrði sjávarútvegi
mjög þungbært ef svo væri ekki
og að Ísland yrði flokkað sem svo
kallað þriðja ríki gagnvart ESB.
Stór hluti útflutnings byggist á því
að koma ferskri vöru til neytenda
eins hratt og frekast er unnt. Það
er óhugsandi að íslensk stjórnvöld
taki þá áhættu að fórna viðskipta-
hagsmunum íslenskra matvæla-
framleiðenda og útflytjenda
ferskra matvæla, þar með talið
sjávarútvegsins, þannig að Ísland
yrði þriðja ríki við útflutning mat-
væla til EES-ríkjanna. Samkeppn-
isstaða fyrirtækja gagnvart sam-
keppnisaðilum myndi versna
stórum. Verð sem fyrir afurðirnar
fengist yrði lægra en ella með
auknum töfum við útflutning.
Eftirlitskostnaður myndi marg-
faldast. Afleiðingarnar yrðu ekki
bundnar við fyrirtækin ein og sér
og starfsmenn þeirra, heldur þjón-
ustuveitendur sömuleiðis. Afkoma
fyrirtækjanna yrði lakari, skatt-
greiðslur drægjust saman og
tekjur ríkis af veiðigjaldi sömu-
leiðis.
Matvælalöggjöfin leiðir einnig
til þess að landbúnaðarafurðir frá
ESB eiga greiðari aðgang að ís-
lenskum markaði. Þær þurfa hins
vegar að uppfylla kröfur um gæði
og vera lausar við sýkingar. Það
er þó mikilvægt að hugað sé ræki-
lega að samkeppnishæfni íslensks
landbúnaðar og matvælavinnslu
þannig að henni verði ekki ógnað.
Auk tollverndar sem greinin nýtur
þarf að gæta þess að fyrirtækj-
unum verði ekki íþyngt meira en
nauðsyn ber til með eftirliti, leyf-
isveitingum og refsingum.
Í frumvarpinu er að finna mikil-
væg ákvæði um svokallaðar við-
bótartryggingar vegna hættu á
salmonellusmiti. Þá þarf að efla
markaðseftirlit og tryggja að það
nái jafnt til innlendra matvæla og
erlendra. Það má þó ekki vera
óþarflega íþyngjandi, eins og áður
segir. Í mótvægisaðgerðum stjórn-
valda er lögð áhersla á lýðheilsu
og vernd búfjárstofna, aukna
fræðslu og að bæta samkeppnis-
stöðu innlendrar matvælafram-
leiðslu. Í þessu felast mikilvægar
varnir sem verður að framfylgja.
Frjáls viðskipti hafi ætíð reynst
Íslendingum vel, aukið hagvöxt og
velferð alls almennings. Svo mun
einnig verða með þau frjálsu við-
skipti sem nú er mælt fyrir um í
frumvarpi til laga.
Eftir Eyjólf Árna
Rafnsson og Jens
Garðar Helgason
» Það er óhugsandi að
íslensk stjórnvöld
taki þá áhættu að fórna
viðskiptahagsmunum ís-
lenskra matvælafram-
leiðenda og útflytjenda
ferskra matvæla.
Eyjólfur Árni Rafnsson
Eyjólfur Árni er formaður Samtaka
atvinnulífsins. Jens Garðar er for-
maður Samtaka fyrirtækja í sjávar-
útvegi.
Jens Garðar Helgason
Frjáls viðskipti eru allra hagur