Morgunblaðið - 20.05.2019, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. MAÍ 2019
Gs import ehf | S. 892 6975 | www.gsimport.is
Frábær ending
Léttvínsglös
úr hertu gleri
Sjálfstæðisflokk-
urinn var stofnaður 25.
maí 1929 við samein-
ingu Frjálslynda
flokksins og Íhalds-
flokksins í kringum
tvö ófrávíkjanleg aðal-
stefnumál sem birtust
m.a. í Morgunblaðinu
daginn eftir stofnun
flokksins. Fyrsta aðal-
stefnumálið var að „Ís-
land taki að fullu og öllu sín mál í
sínar eigin hendur og gæði landsins
til afnota fyrir landsmenn eina“ en
hitt var „að vinna í innanlands-
málum að víðsýnni og þjóðlegri um-
bótastefnu á grundvelli ein-
staklingsfrelsis og atvinnufrelsis
með hagsmuni allra stétta fyrir
augum.“ Markmið þessi eru enn
þann daginn í dag bundin í lög
flokksins. Mikilvægi þeirra má m.a.
sjá á staðsetningu
þeirra í lögum flokks-
ins en fyrrnefnd að-
alstefnumál má finna
strax í annarri grein
laganna (fyrsta greinin
fjallar um nafn flokks-
ins).
Það mætti með réttu
segja að aðalstefnu-
málin tvö hafi hitt
þjóðina í hjartastað því
Sjálfstæðisflokkurinn
varð strax frá stofnun
að pólitískri burð-
arstoð sem setti Ísland og fullveldið
í fyrsta sætið.
Allir formenn Sjálfstæðisflokks-
ins hafa gegnt embætti forsætisráð-
herra og enginn annar flokkur hef-
ur setið eins oft og eins lengi í ríkis-
stjórn. Nánast allar þjóðlegar
umbætur hafa gerst í tíð
Sjálfstæðisflokksins. Það var
Sjálfstæðisflokkurinn sem markaði
þá stefnu að hið opinbera ætti virkj-
anir og útvegaði ódýra raforku til
fyrirtækja og landsmanna. Raf-
orkulögin frá árinu 1946 mörkuðu
upphaf orkustefnu sem varð burð-
arstoð atvinnuveganna en í þeim
segir m.a. að „Rafmagnsveitur rík-
isins skulu hafa það verkefni að afla
almenningi og atvinnuvegum lands-
ins nægrar raforku á sem hagfelld-
astan og ódýrastan hátt.“ Sú stefna
varð ríkjandi og hefur reynst okkur
Íslendingum vel, styrkt fyrirtækin í
landinu og lýst upp heimili lands-
manna á dimmum vetrum. Það var
líka Sjálfstæðisflokkurinn sem setti
í lög að aðeins íslenskir ríkisborg-
arar mættu kaupa hér fasteignir.
Jóhann Hafstein fyrrverandi for-
maður Sjálfstæðisflokksins mælti
fyrir þeim lögum sem dóms-
málaráðherra. Fyrrnefnd laga-
ákvæði gegndu hlutverki landvarna.
Eins fámenn þjóð og Ísland getur
auðveldlega glatað öllu ef menn
huga ekki að eignarhaldi erlendra
stóreignamanna. Hitaveita Suð-
urnesja hvarf úr opinberu eign-
arhaldi fyrir þrjátíu silfurpeninga
sem svo gufuðu upp. Sama er að
gerast með jarðeignir og jafnvel
heilu firðina.
Með fyrrnefndri landvarnar-
stefnu, þar sem Ísland og fullveldið
var sett í fyrsta sætið, tókst Sjálf-
stæðisflokknum að koma sér í slíka
yfirburðarstöðu að nánast óhugs-
andi var að mynda ríkisstjórnir án
hans. Höfuðvígi flokksins var sjálf
Reykjavík. Allt frá árinu 1930 til
ársins 1994 (fyrir utan eitt kjör-
tímabil) var borgarstjóri Reykjavík-
ur úr Sjálfstæðisflokknum. Meðal-
fylgi flokksins í borginni á árunum
1930-2006 var 50,4%. Stuttu eftir 60
ára afmæli flokksins vann Davíð
Oddsson stórsigur í borginni með
rúm 60% atkvæða. Talandi um
skemmtilega tilviljun!
Það er dapurlegt að sjá flokkinn
mælast með um 20-24% í skoðana-
könnunum á 90 ára afmæli sínu.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekki
náð yfir 30% fylgi á landsvísu í Al-
þingiskosningum síðan 2007. Fyrir
því eru sjálfsagt margar ástæður en
það er þó alveg á hreinu að þegar
forysta Sjálfstæðisflokksins fór á
sveig við landsfundarsamþykktir í
Icesave-deilunni rofnaði hið mik-
ilvæga traust sem ríkir á milli for-
ystu og flokksmanna. Vantraustið
sem myndaðist vegna Icesave er
eins og sár sem enn hefur ekki gróið
að fullu. Með þriðja orkupakkanum
er forystan farin að kroppa í sárið
og orkupakkinn getur haft alvar-
legar pólitískar afleiðingar.
Orkupakkinn sem slíkur virðist
vera ein stór óvissuferð með fáa
kosti en marga galla. Ég hef varpað
fram þeirri spurningu hvort erlend-
ur úrskurður gæti gert grundvallar-
breytingar á fyrirkomulagi orku-
framleiðslu, orkusölu og orku-
dreifingu án aðkomu Alþingis? Slík
var raunin í landbúnaðarmálunum.
Ráðamenn eiga ekki að taka áhættu
með eins mikilvægan málaflokk.
Orkupakkinn er slæmur pakki en
verra er að fylgjast með hvernig tal-
að er niður til bæði flokksmanna og
kjósenda í málinu. Þeir sem hafa
réttmætar áhyggjur af innleiðingu
orkupakkans eru málaðir sem
„einangrunarsinnar“, hinum og
þessum rökum er snúið á hvolf og
allt í einu er aldur eldri kynslóð-
arinnar orðið fréttaefni eins og ald-
ur skipti höfuðmáli í umræðu um
orkupakka. Slíkt er auðvitað ekkert
annað en ómálefnalegt lýðskrum!
Sjálfstæðisflokkurinn í dag er að-
eins brot af því sem hann var á gull-
öld sinni en því er hægt að breyta.
Öflugur flokkur, sem ekki hefur
svipt sjálfan sig sjálfstraustinu, get-
ur annað tveggja, siglt vindinn eða
breytt vindáttinni sér í hag eins og
sagt var í góðri og innihaldsríkri
ræðu fyrir sléttum áratug síðan.
Það er ekkert sem segir að flokk-
urinn geti ekki unnið sér inn traust
aftur en til þess að vinna sér inn
traust þarf forystan að líta í sinn
eigin barm, virða landsfundar-
samþykktir, virða skoðanir flokks-
manna og setja Ísland og fullveldið
aftur í fyrsta sætið.
Sjálfstæðisflokkur í 90 ár
Eftir Viðar
Guðjohnsen » Orkupakkinn sem
slíkur virðist vera
ein stór óvissuferð með
fáa kosti en marga
galla.
Viðar Guðjohnsen
Höfundur er lyfjafræðingur
og sjálfstæðismaður.
Ein alvarlegasta van-
ræksla stjórnvalda
gagnvart eldri borg-
urum er skortur á dval-
ar- og hjúkrunarheim-
ilum í landinu. Því
miður hef ég heyrt
margar sorgarsögur
vegna þessa ástands og
hef sjálfur þurft að líða
mikla sorg vegna þess.
Móðir mín, Guðrún
Matthíasdóttir, skrifaði grein 23.11.
2017 í Fréttablaðið sem heitir „Bið-
stofa dauðans“. Hægt er að finna
greinina á visir.is. Þar fer hún yfir
reynslu sína þegar afi minn og amma
þurftu að komast á hjúkrunarheimili
vegna veikinda. Sú saga er sárari en
tárum taki að lesa en undirstrikar vel
hve mikið er í húfi í baráttu okkar við
að bæta úr þeirri slæmu stöðu sem
aldraðir hafa mátt þola svo allt of
lengi.
Fjöldi þeirra sem bíða eftir hjúkr-
unarrýmum jókst um 60% á landsvísu
frá því í janúar 2014 þar til í janúar
2018. Á sama tíma fjölgaði þeim sem
bíða þurftu lengur en 90 daga eftir
hjúkrunarrými um 35%. Fjöldi þeirra
sem létust á biðlista eftir hjúkr-
unarrými áður en til út-
hlutunar kom var 114 ár-
ið 2014, 141 árið 2015,
178 árið 2016 og 183 árið
2017.
Á meðan þið lesið
þessa grein bíða hundr-
uð eldri borgara eftir vist
á hjúkrunarheimili en fá
ekki vegna plássleysis.
Stórum hluta þeirra sem
eru að bíða er haldið inni
á Landspítala þrátt fyrir
að vera tilbúnir að út-
skrifast þaðan. Þetta
ástand veldur auknu álagi á heilbrigð-
iskerfið og er ekki bjóðandi þessum
stóra hópi veikra eldri borgara sem
þurfa á aðstoð okkar og umhyggju að
halda. Eldri borgurum fjölgar hratt,
lífsgæði okkar aukast og við lifum
lengur samfara því. Sá vandi sem nú
er við að etja mun einungis vaxa og því
aldrei verið meira aðkallandi að taka á
honum en akkúrat núna strax.
Flokkur fólksins hefur lagt fram
þingsályktunartillögu sem tryggir að
ferlið frá því að sótt er um færni- og
heilsumat þar til fengin er búseta í
dvalar- eða hjúkrunarrými verði ekki
lengra en 90 dagar. Þá er lagt til að
aldraðir fái rétt til búsetu í dvalar- eða
hjúkrunarrými eftir að hafa dvalist
lengur en 10 daga á sjúkrahúsi án sér-
stakrar meðferðar. Einnig er farið
fram á að heimilismaður sem dvelur til
langframa á stofnun fyrir aldraða eigi
kost á því að vera í samvistum við
maka eða sambúðarmaka sinn. Það á
að vera bannað með lögum að stía
fólki í sundur vegna veikinda þó það sé
orðið gamalt.
Þegar þetta þingmál var fyrst í
vinnslu taldi ég 90 daga vera allt of
langan tími fyrir veikan eldri borgara
sem þarf að fá nauðsynlega heilbrigð-
isþjónustu eins og dvöl á hjúkrunar-
heimili. Svo tel ég enn vera. En þar
sem þessi þjónusta hefur verið van-
rækt í svo langan tíma þarf að gera
stórt sameiginlegt áttak til þess að ná
þessum 90 daga mörkum. Þetta eru
fyrstu skrefin í rétta átt. Langtíma-
draumurinn er auðvitað engin bið.
Dvalar- og hjúkrunar-
rými fyrir aldraða
Eftir Sigurjón
Arnórsson
Sigurjón Arnórsson
»Ein alvarlegasta
vanræksla stjórn-
valda gagnvart eldri
borgurum er skortur á
dvalar- og hjúkrunar-
heimilum í landinu.
Höfundur er framkvæmdastjóri og
ritari Flokks fólksins.
sigurjonarnorsson@althingi.is
Stundum les maður eða heyrir í
ungu fólki sem finnur flestu í at-
vinnulífinu allt til foráttu. Það sem
þjóðin vann til framfara, eins og
virkjanir, verksmiðjur og uppbygg-
ing atvinnulífs, er vegið og léttvægt
fundið.
Skiptir þá engu máli að t.d. stór-
virkjanir og stóriðja hafa orðið til
þess að almenningur hér borgar
lægri rafmagnsreikninga en þekkist
víðast annars staðar. Þetta er auð-
velt að sanna með samanburði.
Eins er það með laun í stóriðjunni
eða á fiskiskipaflotanum. Þau skaga
hátt upp úr t.d. launum í ferðaþjón-
ustu, sem margir halda, nú um
stundir, að sé mest hjálpræði fyrir
landið. Ferðaþjónusta er láglauna-
vinna um allan heim og við erum í
beinni og óvæginni samkeppni
hringinn í kringum jörðina. Svo er
fyrir að „þakka“ lággjaldafélögum
með lágmarkslaunakostnað.
En aftur að framförum liðinna
áratuga sem unga fólkið kann ekki
að meta af því að það þekkir ekki
annað en geta bruðlað með rafmagn,
vatn, mikið landrými per íbúa og at-
vinnu. Þetta skeði ekki fyrirhafnar-
laust.
Sunnlendingur
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Var allt gert vitlaust?
Framfaraskref Búrfellsvirkjun var fyrsta
stórvirkjun Íslendinga og markaði upphaf
svonefndrar stóriðjustefnu.
Móttaka aðsendra greina
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn
í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu.