Morgunblaðið - 20.06.2019, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Skoðana-könnun semMorgun-
blaðið sagði frá í
gær sýnir glöggt
þá miklu andstöðu
sem er meðal
þjóðarinnar við samþykkt
þriðja orkupakkans. Á þetta
hefur ítrekað verið bent en
meirihlutinn á þingi hefur
skellt skollaeyrum við ábend-
ingum og aðvörunarorðum.
Það kann ekki góðri lukku að
stýra og vonandi nýta þing-
menn og ríkisstjórn þann
tíma sem framundan er, eftir
að afgreiðslu málsins var
frestað, til að finna lausn sem
ekki er í andstöðu við þjóðina.
Sú lausn hlýtur að fela í sér að
Ísland taki ekki upp þá orku-
löggjöf sem felst í þriðja
orkupakkanum, óháð hald-
lausum fyrirvörum.
Allir virðast sammála um
að þriðji orkupakkinn eigi
ekkert erindi við Ísland og
flestir eru að auki sammála
um að vilja ekki þennan orku-
pakka. Þetta á jafnvel við um
þá sem talað hafa fyrir mál-
inu! Þeir hljóta að nýta sum-
arið til að losna út úr ágrein-
ingnum við þjóðina og gæta
þess vonandi vel að halda ekki
áfram að dýpka gjána með því
að halda áfram að grafa.
Þetta á ekki síst við um rík-
isstjórnarflokkana þrjá, en
afstaða stuðningsmanna
þeirra flokka er afar skýr.
68,4% framsókarmanna eru
fylgjandi því að Ísland verði
undanþegið orkulöggjöf Evr-
ópusambandsins en aðeins
6,9% eru því and-
víg. 48,7% sjálf-
stæðismanna eru
fylgjandi undan-
þágu en aðeins
19,9% andvíg. Þá
eru 40% vinstri
grænna fylgjandi því að Ís-
land verði undanþegið orku-
löggjöfinni en aðeins 24,3%
andvíg.
Þetta eru mjög skýrar línur
og afar gott veganesti fyrir
þessa flokka inn í sumarið
hafi þeir áhuga á að staldra
við og taka tillit til skoðana
kjósenda flokkanna.
Og þessar skoðanir koma
raunar ekki aðeins fram í
þessari könnun, þær hafa
einnig komið skýrt fram í
flokkssamþykktum.
Í umræðunni um þriðja
orkupakkann hafa ýmis orð
verið látin falla, meðal annars
um þekkingarleysi þeirra sem
vilja ekki pakkann. Það er
óboðlegur málflutningur sem
vonandi heyrir sögunni til. Þá
hefur því verið haldið fram að
andstæðingar pakkans séu fá-
mennur og einangraður
hópur. Nýbirt könnun verður
vonandi til að menn hætti
slíku tali.
Það þarf dug og forystu-
hæfileika til að rétta kúrsinn
þegar ratað hefur verið í
ógöngur. Á næstu vikum
gefst forystumönnum á þingi
og í ríkisstjórn gott tækifæri
til að láta muna um sig og ná
sáttum við almenning í þessu
máli. Þetta er tækifæri sem
þeir mega ekki láta sér úr
greipum renna.
Nú er tíminn til að
rétta kúrsinn í þriðja
orkupakkanum og
sættast við þjóðina}
Tækifæri
Klerkastjórniní Íran hefur
mikil tök á olíu-
flutningum
heimsins vegna
stöðu landsins við Hormuz-
sund. Árásir á nokkur olíu-
flutningaskip á liðnum vikum
hafa vakið athygli á þessu og
hafa Bandaríkjamenn og
fleiri þjóðir lýst því yfir að
þessar árásir séu að öllum
líkindum að undirlagi Írana.
Írönsk stjórnvöld hafa neitað
þessu en sú neitun verður að
teljast ótrúverðug.
Bandaríkin hafa í seinni tíð
eins og oft áður haft forystu
um að reyna að koma bönd-
um á þá ógn sem stafar af að-
gerðum íranskra stjórnvalda
í Mið-Austurlöndum, allt frá
Jemen til Sýrlands. Miklu
skiptir að önnur ríki beiti sér
einnig til að draga úr hætt-
unni af Íran, en
því miður hefur
mjög skort á
skilning á þessari
hættu og þar
veldur til dæmis vonbrigðum,
þó að það komi því miður
ekki á óvart, að Frakkland og
Þýskaland, og þar með Evr-
ópusambandið, hafa dregið
lappirnar að þessu leyti.
Írönsk stjórnvöld hótuðu
því fyrir fáeinum dögum að
eftir viku frá deginum í dag
yrðu þau komin yfir þau
mörk sem samið hafði verið
um í kjarnorkusamkomulagi
að þau mættu eiga af auðg-
uðu úrani. Þetta sýnir vel
hve gallað kjarnorku-
samkomulagið var og hve
brýnt er að þjóðir heims
standi saman gegn ógnar-
tilburðum klerkastjórnar-
innar í Íran.
Íran auðgar úran og
ógnar öðrum ríkjum}Þjóðir heims standi saman Sýndarmennska og lýðskrum geralítið úr vitrænu pólitísku starfi.Flokkar og stjórnmálamenn fær-ast til á litrófi stjórnmálanna hrað-ar en auga er deplað.
Áratugum saman barðist Sjálfstæðis-
flokkurinn fyrir einstaklingsfrelsi, frjálsum
viðskiptum, afnámi forréttinda, markaðs-
lausnum og vestrænni samvinnu. Aðrir flokk-
ar aðhylltust aðra stefnu, t.d. ríkisforsjá og
forréttindi kaupfélaganna.
Þegar Austur-Evrópa losnaði undan oki
kommúnismans breyttist heimsmyndin.
Þróunin á Vesturlöndum hefur verið hæg – en
til verri vegar. Bandaríkjamenn völdu sér
hættulegan vindhana sem forseta og Bretar
gætu sett einn slíkan í stól forsætisráðherra á
næstunni. Við megum minnast þess að á þessu
sviði voru Íslendingar frumkvöðlar árið 2013.
Að undanförnu hefur borið á því að Sjálfstæðis-
flokkurinn, eða sterk öfl innan hans, telji að flokkurinn
eigi að fylgja þeim sem vilja snúa aftur til þeirra tíma
þegar þjóðir einangruðu sig og telja að sundrung vina-
þjóða feli í sér sérstök tækifæri fyrir Ísland. Stór hópur
innan flokksins er andstæður markaðslausnum þar sem
þær rekast á við sérhagsmuni.
Þegar Viðreisn myndaði ríkisstjórn síðla hausts 2016
kynntum við okkur nýjustu ályktanir landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins vel. Lítill munur var á áherslum Við-
reisnar og Bjartrar framtíðar og því mikilvægt að finna
samnefnara með Sjálfstæðisflokknum. Þegar sam-
þykktir þessarar æðstu stofnunar sjálfstæðismanna fóru
saman við hugmyndir okkar töldum við að
auðvelt yrði að ná samkomulagi.
Öðru nær. Ályktanir landsfundar fengu
margar lítinn hljómgrunn – ekki hjá okkur
heldur flokknum sem hafði samþykkt þær.
Því kemur ekki á óvart að læknar í einka-
rekstri tala um „ríkisvæðingarstefnu dauð-
ans“ meðan sjálfstæðismenn í ríkisstjórn
fylgjast þöglir með.
Mantra nokkurra sjálfstæðismanna er að
gera lítið úr konum sem fylgja sannfæringu
sinni og eru bara rétt um þrítugt og þaðan af
yngri. Sumir halda að konur í stjórnmálum
séu bara gluggaskraut.
Elliði Vignisson bæjarstjóri sagði nýlega
um annan vanda Sjálfstæðisflokksins: „Í dag
eru frjálslyndir búnir að finna sér tærari
rödd innan annars vegar Viðreisnar og hins
vegar Pírata. Þar er talað skýrar um frelsi, laissez-faire
og önnur slík prinsippmál.“ Vandi Pírata er reyndar að
erfitt er að átta sig á því hver stefna þeirra er í flestum
málum.
Á sama tíma hefur Samfylkingin kvatt miðjuna og
færst til vinstri til þess að reyna að ná þeim atkvæðum af
VG sem ekki vilja sjá samstarf við Sjálfstæðisflokkinn.
Því er kominn tími fyrir marga til þess að hugsa málin
upp á nýtt. Viðreisn var stofnuð til þess að frjálslyndir
kjósendur ættu sinn málsvara, til þess að rödd neytenda
heyrðist og ferskir vindar blésu um vettvang stjórnmál-
anna. Viðreisn er opin öllum sem unna frelsinu.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Hrörnun í stjórnmálum
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
í kjölfarið hætta á einhverju bak-
slagi,“ segir Gyða. Hún talar í þessu
samhengi um herðingu laga um
þungunarrof í öðrum löndum, svo
sem í Noregi og ýmsum fylkjum
Bandaríkjanna. Hún bætir við að
#MeToo-hreyfingin hafi einnig verið
notuð til að viðhalda misrétti með vís-
an í það að „það megi ekki neitt
lengur“.
Vill brýna karla til dáða
Gyða staðfestir að orðræða um
að leggja eigi niður kynjafræði-
kennslu í Háskóla Íslands komi
reglulega upp en það telur hún merki
um að kynjafræðin sé að gera eitt-
hvað rétt. „Þetta er auðvitað fræði-
grein sem hristir upp í fólki og sam-
félaginu. Þegar það skapast umræða
um að það eigi að leggja kynjafræð-
ina niður segi ég að það sé stórt
merki um árangur, að kynjafræðin sé
einhvers konar hreyfiafl í samfélag-
inu,“ segir Gyða.
Gyða segist vilja sjá karlmenn
taka meira af skarið í kvenréttinda-
baráttunni og vill hvetja þá til að
vinna markvisst gegn skaðlegri
karlamenningu sem hafi komið fram í
sviðsljósið með #MeToo-byltingunni.
„Fyrst eftir að þetta kom fram höfðu
margir áhuga á að láta af sér leiða
með einhverjum hætti til að stemma
stigu við þessari menningu. En síðan
hef ég ekki orðið mikið var við það,“
segir Gyða. „Þetta var bæði vit-
undarvakning fyrir konur sem áttuðu
sig á því hversu víðtækt vandamál
þetta var og horfðust í augu við að
þær hefðu allt sitt líf verið að upplifa
hluti sem ekki væru ásættanlegir en
einnig var þetta vitundarvakning fyr-
ir karla sem höfðu kannski tekið þátt
í þessari hegðun sem konur sættu sig
ekki lengur við.“
Kvennabaráttan enn
lifandi og kröftug
11. júní síðastliðinn samþykkti Alþingi að lækka virðisaukaskatt á tíða-
vörum og getnaðarvörnum kvenna úr 24% í 11%.
Frumvarp ríkisstjórnarinnar um þungunarrof var samþykkt á Alþingi
13. maí á árinu. Með frumvarpinu er konum heimilt að rjúfa þungun allt til
loka 22. viku meðgöngu og er þannig sjálfsákvörðunarréttur kvenna yfir
eigin líkama aukinn.
Stjórnarráðið tilkynnti þann 23. mars áform félags- og barnamálaráðu-
neytisins um að lengja fæðingarorlof í tveimur áföngum á næstu tveimur
árum. Verður þá samanlagður réttur foreldra barna sem fæðast 2020 tíu
mánuðir en tólf mánuðir 2021.
Kvenréttindi á þingi 2019
KVENNABARÁTTA HEFUR SKILAÐ FRAMFÖRUM
Morgunblaðið/Hari
Baráttukona Blómsveigur lagður að leiði Bríetar Bjarnhéðinsdóttur,
baráttukonu fyrir jafnrétti, við hátíðlega athöfn í Hólavallakirkjugarði í gær.
BAKSVIÐ
Rósa Margrét Tryggvadóttir
rosa@mbl.is
Kvenréttindadeginum varfagnað í gær, en dagurinnmarkaði 104 ára afmælikosningaréttar kvenna.
Af því tilefni var blómsveigur lagður
á leiði Bríetar Bjarnhéðinsdóttur,
stofnanda Kvenréttindafélags Ís-
lands, við hátíðlega athöfn í Hóla-
vallakirkjugarði í gær.
Miklar framfarir hafa orðið á
árinu hvað varðar kvenréttindi, en
sem dæmi má nefna stefnu stjórn-
valda um lengingu fæðingarorlofs,
nýlega samþykkt lög um þung-
unarrof og afnám bleika skattsins.
Mikilvægt að standa vörð
Gyða Margrét Pétursdóttir, dós-
ent í kynjafræði við Háskóla Íslands,
segir ákaflega mikilvægt að kven-
réttindadagurinn sé haldin hátíð-
legur.
„Það er full ástæða til að halda
upp á 19. júní til að við séum alltaf
meðvituð um að þó að árangur náist
megi ekki líta svo á að þetta sé bara
komið í eitt skipti fyrir öll. Það þarf
alltaf að vera á varðbergi og standa
vörð um þann árangur sem náðst hef-
ur á meðan barist er áfram fyrir því
sem enn vantar upp á,“ segir Gyða í
samtali við Morgunblaðið. Hún segir
#MeToo-hreyfinguna vera það sem
fyrir henni hafi staðið upp úr í kven-
réttindabaráttu á síðustu misserum
og segir að margar þær miklu fram-
farir sem konur á Íslandi hafi fengið
að sjá upp á síðkastið megi túlka sem
eins konar framhald henni. Segir hún
að sá kraftur sem fylgdi #MeToo-
byltingunni sé til merkis um að
kvennabaráttan sé enn mjög lifandi.
Kraftur í kvennabaráttunni
Gyða segir þungunarrofs-
löggjöfina, sem samþykkt var á Al-
þingi á árinu, hafa verið sérstaklega
mikilvægt skref fyrir þjóðina og til
merkis um hversu mikill kraftur sé í
kvennabaráttunni hér á landi. Hún
segir þó að alltaf séu einhverjar líkur
á bakslagi sem oft fylgi framfara-
skrefum í kvenréttindabaráttunni.
„Ég er ekki að reyna að vera með
einhverja dómsdagsspá en þetta er
mynstrið sem við höfum séð í gegn-
um sögu allrar kvennabaráttu. Það
vinnst einhver árangur og þá er alltaf