Skessuhorn - 27.01.2016, Blaðsíða 10

MIÐVIKUDAGUR 27. JANÚAR 201610
Í síðustu viku var farið í hópferðir
frá Akranesi til að skoða fiskþurrk-
unarverksmiðjur á Sauðárkróki, í
Grindavík og Þorlákshöfn. Ferð-
irnar stóðu til boða fyrir bæjarfull-
trúa og varamenn þeirra, aðal- og
varamenn skipulags- og umhverfis-
ráðs og fulltrúa þeirra Akurnesinga
sem hafa efast um réttmæti þess að
fiskþurrkun sé rekin í íbúðabyggð
eða nágrenni hennar. Auk þessa
voru embættismenn frá Akranes-
kaupstað með í för. Tilefnið var
að kynnast betur reynslu annarra
sveitarfélaga af rekstri fiskþurrk-
unarverksmiðja innan bæjarmarka
þeirra en miklar deilur hafa staðið
á Akranesi um rekstur Laugafisks
sem eigandinn HB Grandi vill nú
stækka verulega.
Fróðleg fisk-
þurrkunarferð
Ferðin var farin að tillögu Ingi-
bjargar Pálmadóttur bæjarfulltrúa
Frjálsra með Framsókn. Sjálf for-
fallaðist Ingibjörg vegna inflúensu
og komst því ekki með í ferðina.
„Mér skilst þó á þeim sem fóru að
þetta hafi verið afskaplega gagn-
legt og fræðandi,“ segir hún. Ólaf-
ur Adolfsson oddviti Sjálfstæðis-
flokksins í bæjarstjórn og formað-
ur bæjarráðs staðfestir að þess-
ar kynnisferðir hafi heppnast vel.
„Ég held að við sem fórum séum
öll sammála um að þetta var mjög
vel lukkað, alveg óháð því hvar
fólk stendur síðan í afstöðu sinni
til Laugafisks á Akranesi. Marg-
ir áttuðu sig til að mynda betur á
því að til að forðast lyktarmengun
þá skiptir mestu máli að verið sé
að vinna úr fersku hráefni í þessari
framleiðslu og að vandað sé virki-
lega til verka í öllu ferlinu,“ segir
Ólafur Adolfsson.
Meðal annars var skoðuð ný fisk-
þurrkunarverksmiðja FISK Sea-
food sem reist hefur verið á hafn-
arsvæðinu á Sauðárkróki. „Sú verk-
miðja er töluvert minni en Lauga-
fiskur á Akranesi og tekur við um
70 tonnum á viku og vinnur ein-
göngu úr efni frá skipum fyrirtæk-
isins. Þar hafa ekki verið vandræði
vegna lyktarmengunar,“ segir Ólaf-
ur. Til samanburðar má geta þess
að Laugafiskur hefur nú starfsleyfi
sem hljóðar upp á 170 tonna fram-
leiðslu á viku að hámarki og að HB
Grandi óskar að stækka verksmiðj-
una í heildarvinnslugetu upp á 500
til 600 tonn vikulega.
Afgreiðsla á
bæjarstjórnarfundi
Síðdegis í gær stóð til að taka fyrir á
fundi bæjarstjórnar Akraness hvort
auglýsa ætti breytingu á deiliskipu-
lagi Akraneskaupstaðar svo hægt
verði að stækka verksmiðju Lauga-
fisks. Fundurinn var ekki byrjað-
ur þegar Skessuhorn fór í prentun.
Verði tillagan samþykkt er bæjar-
stjórn þar með fyrir sitt leyti búin
að gefa grænt ljós á að af stækkun-
inni geti orðið. Bæjarstjórn óskaði
í október eftir frekari gögnum frá
HB Granda um það hvernig fyrir-
tækið hygðist standa að stækkun-
inni. Bæjarfulltrúar vildu fá nán-
ari svör um þetta áður en gengið
yrði til atkvæðagreiðslu um hvort
fara ætti í breytingar á deiliskipu-
lagi vegna hennar. „Nú eru öll svör
komin frá HB Granda. Við höfum
séð þau og erum nú búin að skoða
aðrar verksmiðjur til samanburðar.
Þetta ferli er búið að vera mjög ít-
arlegt og bæjarfulltrúar hafa haft
tækifæri til að kynna sér málin mjög
vel sem ég veit að þau hafa gert. Þar
fyrir utan hef ég enga hugmynd um
það hvernig atkvæðagreiðslan fer,
né hvað aðrir bæjarfulltrúar í mín-
um flokk gera. Við sammældumst
um það að hvert og eitt okkar greiði
atkvæði í þessu máli samkvæmt eig-
in bestu samvisku.“
Ólafur Adolfsson segir að fari
svo að bæjarstjórn samþykki að
málið fari í deiliskipulagsferli sé
stækkunin í reynd afgreidd af hálfu
hennar. „Þetta fer þá í ferli þar
sem bæjarbúar geta kynnt sér ít-
arlega hvað fyrirtækið hyggst gera
og komið með athugasemdir.“
Fari atkvæðagreiðslan á hinn
bóginn svo að bæjarstjórn felli til-
lögu um deiliskipulagsbreytingar
sé ljóst að þróun mála verði ekki í
samræmi við það sem HB Grandi
hefur óskað eftir. „Þá er bara kom-
in upp allt önnur staða og við þurf-
um þá að setjast niður með fyrir-
tækinu og ígrunda framhald máls-
ins,“ segir Ólafur Adolfsson.
mþh/ Ljósm. Kristinn Pétursson.
Ögurstund í bæjarstjórn Akraness fyrir
stækkunaráform Laugafisks
Bæjarfulltrúar og embættismenn fá kynningu hjá FISK á Sauðárkróki.
Hér hafa þeir séð eitthvað merkilegt, félagarnir Sigurður Páll Harðarson forstöðu-
maður skipulags- og umhverfissviðs og Einar Brandsson formaður skipulags- og
umhverfisnefndar.
Unicef á Íslandi kynnti í liðinni
viku nýja skýrslu sem nefnist: „Rétt-
indi barna á Íslandi: Börn sem líða
efnislegan skort.“ Í henni er kynnt
til sögunnar svokölluð skortgrein-
ing sem gengur út á að greina efnis-
legan skort meðal barna hér á landi
með alþjóðlegri aðferð til að greina
skort meðal barna í efnameiri ríkj-
um heims. Niðurstöður skýrslunn-
ar byggjast á mælingum Hagstofu
Íslands frá árinu 2014 og þær born-
ar saman við töluleg gögn frá 2009.
Þær sýna m.a. að skortur er algeng-
astur meðal barna sem eiga foreldra
sem vinna minna en hálft starf eða
eru atvinnulausir. Þá eru börn for-
eldra sem einungis eru með grunn-
menntun líklegri á öllum sviðum til
að líða skort en börn foreldra með
háskólamenntun. Mikill munur er á
börnum þeirra sem búa í leiguhús-
næði og börnum foreldra sem búa í
eigin húsnæði og eru þau fyrrnefndu
líklegri en önnur til að líða skort á
öllum sviðum.
Skortur meira
en tvöfaldast
Í niðurstöðum skýrslunnar segir m.a:
„Hlutfall þeirra barna sem líða skort
á Íslandi hefur rúmlega tvöfaldast frá
árinu 2009. Þá liðu 4% barna hér á
landi skort en árið 2014 var hlutfallið
komið upp í 9,1%. Gera má ráð fyr-
ir að rúmlega 6.100 börn líði efnis-
legan skort hér á landi. Af þeim líða
tæplega 1.600 börn verulegan skort.
Hlutfall barna sem líða verulegan
skort hefur þrefaldast frá árinu 2009
og er nú 2,4%. Algengast er að þau
börn líði skort sem eiga foreldra sem
vinna minna en 50%, þar með tal-
ið börn þeirra sem eru atvinnulausir.
Meira en fjórða hvert barn í þessum
hópi líður skort. Næst á eftir koma
börn foreldra sem eru yngri en 30
ára og síðan börn foreldra sem eru
á leigumarkaði. Greiningin í skýrsl-
unni miðast við börn á Íslandi á aldr-
inum 1-15 ára.“
Árið 2009 skorti ekkert barn meira
en fjögur atriði af lista lífskjararann-
sóknar Evrópusambandsins, sem er
spurningalisti sem Hagstofa Íslands
leggur fyrir hér á landi og greining-
in miðar við. Árið 2014 skorti börn
á Íslandi hins vegar allt að sjö hluti
af listanum. Greiningin sýnir þannig
að skortur meðal barna hefur dýpk-
að á tímabilinu. Talað er um að börn
búi við skort ef þau skortir tvennt
eða meira og að þau búi við veru-
legan skort ef þau skortir þrennt eða
meira.
Húsnæði helsti
skortvaldur
Aðferðafræði UNICEF skiptir skorti
meðal barna í sjö svið og niðurstaðan
er skýr: „Það svið þar sem flest börn
á Íslandi líða skort er húsnæði. Tæp-
lega 9.000 börn á Íslandi líða slíkan
skort. Algengasta ástæðan er þröng-
býli, einnig að ekki komi næg dags-
birta inn um glugga húsnæðisins.
Yfir 40% barna sem líða verulegan
skort á Íslandi líða skort hvað varðar
húsnæði. Meira en fjórðungur barna
sem eiga foreldra sem vinna hálft
starf eða minna eða eru atvinnulaus-
ir býr við skort á sviði húsnæðis. Það
sama má segja um börn einstæðra
foreldra.
Félagslegir eftirbátar
Það svið þar sem börn á Íslandi líða
næstmestan skort er félagslíf. Félags-
líf barna er mælt með því að athuga
hvort þau geti haldið upp á afmæli
eða önnur tímamót í lífi sínu og/eða
hvort þau geti boðið vinum sínum
heim til að borða með eða leika við.
5,1% barna á Íslandi geta ekki gert
þetta. Hjá börnum sem búa við veru-
legan skort fer hlutfallið hins vegar
upp í 48,6%. Nær helmingslíkur eru
þannig á að barn sem býr við veru-
legan skort á Íslandi líði skort hvað
varðar félagslíf. Slík börn eru 18
sinnum líklegri en börn almennt til
að líða skort á þessu sviði.
Klæðnaður og afþreying
Á eftir félagslífi er skortur er tengist
klæðnaði og afþreyingu algengastur
á meðal barna á Íslandi. Tvö af hverj-
um þremur börnum sem líða veru-
legan skort hér á landi búa við skort
á sviði klæðnaðar. Þessi börn eru 37
sinnum líklegri en önnur börn til að
líða slíkan skort. Svipaða sögu er að
segja þegar horft er til afþreyingar.
Þar er til dæmis spurt um leiktæki,
leikföng og íþróttabúnað til að vera
með utandyra. Einungis hvað varðar
næringu og aðgengi að upplýsingum
batnar staðan í nær öllum hópum á
milli áranna 2009 og 2014. Á fyrr-
nefnda sviðinu er m.a. spurt hvort
börn fái daglega grænmeti eða ávexti
og því síðarnefnda t.d. hvort aðgengi
sé að tölvu á heimilinu.“
Menntun skiptir máli
Mikill munur mælist á skorti með-
al barna á Íslandi eftir menntun for-
eldra. „Börn foreldra sem eingöngu
eru með grunnmenntun eru líklegri
á öllum sviðum til að líða skort en
börn háskólamenntaðra. Sömu sögu
er að segja um börn einstæðra for-
eldra samanborið við börn er búa við
aðra heimilisgerð. Greiningin leiðir
auk þess í ljós að börn foreldra sem
vinna hálft starf eða minna, þar með
talið atvinnulausra, eru nær alltaf lík-
legri til að líða skort en börn foreldra
í hærra starfshlutfalli.“ mm
Hlutfall barna sem líður skort hefur
meira en tvöfaldast á fimm árum
Fátæk börn þiggja skólamáltíð. Ljósm. b2c.com