Skessuhorn - 27.01.2016, Blaðsíða 12

MIÐVIKUDAGUR 27. JANÚAR 201612
Gísli Ólafsson í Grundarfirði hlýt-
ur að teljast meðal frumkvöðla í
ferðaþjónustu nútímans á Snæfells-
nesi. Hann rekur Hótel Framnes og
hvalaskoðunarfyrirtækið Láki To-
urs í Grundarfirði. Undir hið síðar-
nefnda heyrir einnig kaffihús sem
stendur á hafnarsvæðinu þar í bæ,
reyndar ekki langt frá sjálfu hótel-
inu. Við hittum Gísla í liðinni viku.
Hann var nýkominn úr hvalaskoð-
unarferð á bátnum Láka II. Við sett-
umst niður á kaffihúsinu til að spjalla
um ferðamálin. Reynsluboltinn Gísli
Ólafsson hefur skoðanir á ýmsu og
það er fróðlegt að heyra hvað hann
hefur að segja um ferðaþjónustuna,
lundaskoðun, áhrif hvalveiða á hvala-
skoðun og hugmyndir hans hvernig
renna megi styrkari stoðum undir
nauðsynlega uppbyggingu innviða í
ferðaþjónustunni.
Enn gætir áhrifa ótíðar
síðasta vetrar
Nýkominn af sjónum segir Gísli að
tíðin nú í vetur sé búin að vera ólíkt
betri en hún var síðasta vetur þegar
enginn endir virtist ætla að verða á
lægðunum sem fóru yfir landið með
tilheyrandi stormum. „Það eru bara
búnir að vera tveir eða þrír brælu-
dagar þar sem við höfum orðið að af-
lýsa hvalaskoðunarferðum héðan úr
Grundarfirði það sem af er janúar.
Þetta er mikill munur.“ En þó storm-
ar síðasta veturs séu löngu gengnir
yfir þá kemur fram í máli Gísla að
áhrifa þeirra gæti enn. Veðrið var oft
svo slæmt í fyrravetur að ferðaskrif-
stofurnar sem bóka ferðir út á land
um vetrartímann hafa ekki enn get-
að gleymt því. „Það gerðist að menn
höfðu kannski pantað hjá hótelum
úti á landi en svo var ekki hægt að
fara frá Reykjavík vegna veðurs. Þá
voru ferðaskrifstofurnar kannski að
lenda í að þurfa að greiða fyrir gisti-
nætur sem síðan voru ekki notaðar
því fólk komst ekki út úr borginni.
Nú í vetur er reglan hjá þeim sú að
kaupa bara hótel í Reykjavík en ráð-
leggja síðan fólki að fara bara í dags-
ferðir þaðan ef það er gott veður. Þá
er helst talað um að fara austur fyrir
fjall eða um Vesturland. Enda er það
svo að við erum að sjá mikla aukn-
ingu í lausaumferð ferðamanna núna
samanborið við í fyrra. Síðan er allt
kjaftfullt á hótelunum í Reykjavík
á sama tíma og það hefur jafnvel
dregið úr gistingu úti á landi,“ seg-
ir Gísli.
Tafir vegna seinagangs í
stjórnsýslu
Aðspurður segir Gísli að heilsárs-
störfin í ferðaþjónusturekstri hans
séu orðin 21 talsins. „Þetta sveiflast
eðlilega með árstíðunum. Þegar fæst
er á veturna eru þetta 14 manns en
28 þegar flest starfsfólk er um sum-
arið. Þannig lagað séð er þetta orðið
eins og góð fiskverkun. En þetta er
bara hjá mér. Auðvitað eru svo miklu
fleiri hér í Grundarfirði sem hafa
lifibrauð sitt af ferðaþjónustu, bæði
beint og óbeint. Þetta tínist til og
er orðinn þó nokkur atvinnuvegur
í bænum. Síðan fylgir ýmislegt auk-
inni umferð fólks um bæinn svo sem
stóraukin velta í verslun.“
Í máli Gísla kemur fram að hann
telji mikla framtíð í ferðaþjónustunni
víða um land. Sjálfur hefur hann
lengi haft á prjónunum að stækka
Hótel Framnes um 17 herbergi og
byggja nýjan veitingasal og gesta-
móttöku. „Þetta er um 250 milljóna
króna framkvæmd sem er búin að
sitja á hakanum núna í tvö ár út af því
sem ég vil hreint út kalla aumingja-
skap. Allt stendur enn í skipulags-
yfirvöldum sem er sveitarstjórnin
hér í Grundarfirði. Það þarf eng-
inn að segja mér að það þurfi að taka
tvö ár að skipuleggja fyrir svona lag-
að. Ég hef ekkert heyrt í þeim síðan
í haust. Þeir auglýstu loks nýtt deili-
skipulag vegna stækkunarinnar ein-
hvern tímann í desemberbyrjun í
fyrra. Það ætti að vera búið í athuga-
semdaferli núna en þeir hafa ekk-
ert talað við mig. Ég skil ekki hvaða
tregða þetta er, ég fæ engin svör,“
segir Gísli og er greinilega pirrað-
ur á þessu.
Mjög góður gangur
í greininni
Svekkelsi Gísla yfir því hve hægt
gengur að fá leyfi fyrir stækkun hót-
elsins verður þeim mun skiljanlegra
þegar hann lýsir því hvernig gangi
í rekstrinum. „Sumarið í ár er upp-
bókað hjá okkur út september. Við
hefðum getað selt í þessi 17 her-
bergi hvenær sem væri en þau eru
ekki til. Það er vel bókað hjá okkur
nú í febrúar, mars og fram í miðjan
apríl. Marsmánuður einn og sér er
nokkurn veginn fullbókaður. Árið
lítur mjög vel út og síðasta ár var
mjög gott. Það var aukning í öll-
um mánuðum í fyrra samanborið
við 2014, nema þeim sem alltaf eru
fullbókaðir ár eftir ár sem eru sum-
armánuðirnir. Það er heldur minna
í janúar og febrúar á þessu ári en í
fyrra og ástæðurnar rakti ég áðan
þegar ég talaði um þessa vondu tíð
síðasta vetur.“
Gísli segir það líka spila inn að há-
hyrningarnir, stórstjörnur hafsins í
ferðaþjónustu Grundarfjarðar, hafi
skrópað um háveturinn í fyrra. „Þeir
voru hér í desember 2014 en hurfu
svo í janúar og febrúar en komu aft-
ur í mars. Ferðaskrifstofurnar sem
við höfum verið með í þessum hvala-
skoðunarferðum ákváðu því að byrja
að bóka bara í háhyrningaferðirnar
í lok febrúar. Á þeirra vegum koma
engir hópar núna fyrr en eftir 20.
febrúar,“ segir Gísli. Að hans sögn
hafi hvalirnir geysimikið aðdráttarafl
meðal ferðamanna. „Þetta er alveg
ótrúlegt. Jafnvel 25 – 30% allra er-
lendra ferðamanna sem koma til Ís-
lands fara í hvalaskoðun. Það er eig-
inlega bara Bláa lónið sem er vin-
sælla. Við erum að tala um 300 – 350
þúsund manns sem fara í hvalaskoð-
un árlega.“
Láki Tours gerir út tvo báta til
hvalaskoðunar. Síðustu tvö sumur
hafa þeir að mestu verið gerðir út frá
Ólafsvík þaðan sem siglt er til móts
við stórhveli út af Jökli. „Þar sýnum
við mest búrhvali og hnúfubaka. Við
erum líklega eina hvalaskoðunar-
fyrirtækið á landinu sem getur sýnt
fyrrnefndu tegundina svona nálægt
landi. Á veturna er hvalaskoðunin
síðan út frá Grundarfirði og þá erum
við að skoða háhyrningana sem oft-
ast er hægt að ganga að vísum þar.“
Sniðugir háhyrningar
í síldarleit
Hvalaskoðunin var mjög lífleg í
desember og fyrstu fimmtán dagana
nú í janúar. Að sögn Gísla létu hval-
irnir sig svo hverfa en tveir fundust
svo aftur. Nærvera háhyrninganna
byggir mikið á síldinni. „Það eru að
vísu bara tveir háhyrningar sem við
þekkum. Þetta eru dýr sem senni-
lega eru kjötætur að meira leyti en
fiskætur. Þeir eru þá að eltast við
seli og þess háttar. Hinir sem eru
í síldinni eru enn fjarverandi. Það
var þónokkur síld inni í Kolgrafa-
firði um daginn og hreytur af síld
hér við Grundarfjörð og innundir
Stykkishólm en aldrei neitt mikið.
Þá voru háhyrningarnir hér að elt-
ast við síldina. Ekkert síldveiðiskip
var samt að veiðum frá því fyrir jól
og fram undir 15. janúar. Um leið
og vinnsluskipið Huginn fór svo
að stunda veiðar vestur af Jökli um
miðjan mánuðinn þá hurfu allir há-
hyrningar héðan úr Grundarfirði.
Einhvern veginn verða þeir þess
áskynja að síldveiðiskip sé komið og
þá elta þeir það bara. Þar þurfa þeir
miklu minna að hafa fyrir fæðunni
því það fer alltaf eitthvað af síld í
sjóinn við veiðarnar og háhyrning-
arnir tína hana upp. Á sama tíma
fannst mér síldin líka hafa horfið
mikið til aftur héðan af þessu svæði.
Ég hef svona tilfinningu fyrir þessu
því ég er með dýptarmæli í hvala-
skoðunarbátnum og sé því lóðning-
ar síldarinnar þegar ég sigli yfir, sér-
staklega í köntunum. Það hefur líka
minnkað um súlu þannig að það er
ýmislegt sem segir manni að eitt-
hvað hafi hlaupið til.“
Hvalveiðar gegn
hvalaskoðun
Gísli Ólafsson er formaður Hvala-
skoðunarsamtaka Íslands sem er fé-
lagsskapur hvalaskoðunarfyrirtækja
hér á landi. Hann hefur ákveðn-
ar skoðanir á hvalveiðunum og bar-
áttan gegn hvalveiðunum og þá sér-
staklega hrefnuveiðum í Faxaflóa er
eitt helsta málefni samtakanna. „Það
ætti að banna hrefnuveiðar í Faxa-
flóa og á Breiðafirði. Með því er ekki
verið að leggja bann við hrefnuveið-
um við Ísland, það væri nóg af öðr-
um stöðum eftir við strendur land-
ins til að stunda veiðar á hrefnum.
En það á ekki að líðast að verið sé
að stunda hvalveiðar á sömu svæð-
um og hvalaskoðunin. Þessar veið-
ar skila ekki miklum verðmætum né
atvinnu en það gerir hvalaskoðunin
svo sannarlega. Það er ekki boðlegt í
dag að vera með hrefnuveiðar á þeim
slóðum sem verið er að fara með hátt
í 200 þúsund manns árlega í hvala-
skoðun. Hrefnuveiðarnar hafa áhrif
á gæði hvalaskoðunar í flóanum. Þó
menn setji einhverjar línur á sjókort
og segi að innan ákveðinna svæða í
Faxaflóa skuli ekki vera leyfilegt að
veiða hrefnur þá hefur það ekkert að
segja því hvalirnir eru með sporð og
þeir synda um. Dýrin sem eru skotin
eru þau sem eru hvað gæfust og þau
eru líka verðmætust fyrir hvalaskoð-
unina því það er auðvelt að sýna slík
dýr. Hrefnurnar eru mjög misjafnar.
Sum dýr eru mjög spök og auðvelt
að nálgast þau á meðan önnur geta
verið ljónstygg.“
Í máli Gísla kemur einnig fram
að hrefnu hafi fækkað í Faxaflóa og
jafnvel víðar. Slíkt sé þó ekki vegna
veiða heldur megi líklegast kenna
um ætisskorti á grunnslóðinni. „En
fyrir vikið verður hvalaskoðunin enn
viðkvæmari fyrir veiðum en ella.
Sennilega er það líka svo að veiðarn-
ar styggja hrefnurnar, dýrin senda
frá sér streituhljóð sem berast lang-
an veg neðansjávar, fæla önnur dýr
og styggja.“
Þung andstaða
við hvalveiðar
Gísli segir að alþjóðleg andstaða við
hvalveiðar Íslendinga sé raunveru-
leg. Hann hafi reynslu af því sjálf-
ur. „Í maí 2014 fór hópur fólks frá
hvalaskoðunarfyrirtækjunum hér
á landi í boði bandarískra stjórn-
valda til Bandaríkjanna og ég var
með. Við hittum fjölda stjórnmála-
manna, embættismanna og vísinda-
manna. Meðal þeirra voru ráðgjaf-
ar Bandaríkjaforseta í málefnum
norðurslóða. Þetta var mjög fræð-
andi ferð og þarna gerði ég mér
grein fyrir því að stjórnvöld þar í
landi hafa það sem forgangsmál að
stöðva hvalveiðar Íslendinga enda
liggja fyrirmæli um það fyrir frá
hendi Obama forseta. Bandaríkja-
menn munu ekki taka upp á neinum
nýjum samskiptum við Íslendinga
á sviði utanríkismála nema þessum
veiðum linni. Þessi þrýstingur er
raunverulegur og hann er ástæðan
fyrir því að Gunnar Bragi Sveinsson
sagði það í viðtali við Skessuhorn í
Gísli Ólafsson ferðamálafrömuður í Grundarfirði:
Segir ferðamannaárið 2016 líta rosalega vel út
Gísli Ólafsson í Grundarfirði.
Farþegar ganga í land úr hvalaskoðunarbátnum Láka II í Grundarfirði í liðinni viku.