Heimsmynd - 01.09.1990, Blaðsíða 31

mæli á undanförnum árum,
en þrátt fyrir það er fjöl-
skrúðugt fuglalíf til staðar og
á tjörninni innst í byrginu
synda um einhverjar svengstu
endur á íslandi. Þar er
brauðbitinn vel þeginn og
fyllir hvern mann gleði og
aukinni rómantík. Því miður
ganga íslendingar illa um eig-
ið land svo fáir staðir eru nú
eftir þar sem rusl er ekki á
víðavangi. Ásbyrgi er hins
vegar hluti af þjóðgarðinum í
Jökulsárgljúfrum, er stofnað-
ur var með lögum árið 1973,
og þeim titli fylgja verðir sem
tína upp rusl nótt sem nýtan
dag. Þess vegna er svo hreint
og hugljúft að sækja heim
Ásbyrgi.
Eftir að hafa tjaldað í
Ásbyrgi síðdegis á
fögru sumarkvöldi
og látið sólina verma líkama
og sál kemur oftar en ekki yf-
ir menn einhver óskilgreind
sálarró - ró sem ristir svo
djúpt að auðvelt að skreppa
yfir í aðra veröld.
Á kvöldin kólnar, sólin
hverfur bak við klettavegg-
ina, skuggarnir taka völdin
og enn nær ímyndunaraflið
yfirhöndinni. Að vera í Ás-
byrgi á bjartri norðlenskri
sumarnótt þegar kvöldsólin
slær enn geislum sínum á
klettaveggi, værð komin á
menn og dýr, og lyngið,
blómið og skógurinn skarta
sínu fegursta, er ógleyman-
legt öllum þeim sem fegurð
og kyrrð unna.
Eftir gönguferð í svalri
nóttinni, helst berfættur í
stuttbuxum einum fata, er
þægilegt að skríða inn í tjald-
ið á ný - jafnvel ofan í í ann-
an poka en sinn eigin. Hlusta
um stund á kyrrðina og svífa
síðan inn í draumalandið.
Ef draumarnir hverfa langt
aftur í tímann, til þess tíma er
óvægin náttúruöfl sköpuðu
Ásbyrgi, er hætt við að menn
taki að bylta sér í svefni.
Fyrir um 11 þúsund árum
varð mikið eldgos þar sem nú
er Þeistareykjabunga,
skammt ofan Kelduhverfis.
Stóð gosið lengi og gaf frá sér
gífurlegt hraunmagn. Hraun-
ið, sem nú er nefnt Stóravít-
ishraun, rann til allra átta,
allt í sjó fram og eirði engu er
undir varð. Klettaveggir Ás-
byrgis eru hluti af þessu
hrauni.
Athugulir ferðamenn sjá
fljótt að landið í kringum
Jökulsá á Fjöllum ber óvenju
mikil merki vatnagangs. Lýs-
ir þetta sér ekki síst í gljúfr-
unum stórkostlegu. sem byrja
við Selfoss og enda í byggð-
um Öxarfjarðar. Ásbyrgi er
aðeins hluti þessa kerfis.
Jökulsá á Fjöllum er mesta
vatnsfall sem fellur til sjávar
á Norðurlandi og í röð stór-
fljóta íslands. Upptök Jök-
ulsár á Fjöllum eru undan
norðanverðum Vatnajökli og
þaðan hefur áin runnið norð-
ur í núverandi Öxarfjörð síð-
ustu tíu árþúsundin eða þar
um bil.
Fyrir um 2000 árum
varð mikil vatnslosun
í Vatnajökli, í sam-
bandi við stíflað jökullón,
eldsumbrot eða álíka nátt-
úruhamfarir. Gífurlegt vatns-
magn, hamfarahlaup, ruddist
norður til sjávar og gróf Jök-
ulsárgljúfur, sem og Ásbyrgi,
á aðeins örfáum dögum.
Bergið í Ásbyrgi, sem er
stórkostlegasta myndun
hamfarahlaupsins í Jökulsá,
er torgræft venjulegu rennsli,
en hefur verið auðgræft hinu
gífurlega vatnsflóði. Þá hefur
verið uggvænlegt um að litast
í Ásbyrgi og ekki svefni,
kyrrð né rómantík fyrir að
fara. Hamfarahlaupinu má
hins vegar þakka tilveru Ás-
byrgis - rómantískasta stað á
íslandi.D
Cheeky, bright and small.
fqntasu
BY MARGARET ASTOR
o É
It is NEW, named FANTASY and makes Mondays
PINK. Tui>sdavs RFD and Wednesdavs PURPLE.