Heimsmynd - 01.04.1993, Síða 57

vírus og stillt inn á sjálfstortímingu.u
einn af „höfundum“ blómabyltingarinar;
hann tók virkan þátt í mótmælum 68-
kynslóðarinnar. Burroughs var vissulega
áhrifavaldur á þessum tíma en að minna
leyti en hinir. Þessi gráleiti huldumaður,
ávallt klæddur jakkafötum eins og skrif-
stofublók, virtist eiga fátt sameiginlegt með
síðhærðum hippum og blómafólki. En hann
var þama í bakgrunninum; eins og sjá má á
hinu fræga Sergeant Pepper 's -plötualbúmi
Bítlanna. En Burroughs hafði engan áhuga
á búddisma eins og hinir beat-gæjamir og
kunni bara písmerki með einum putta,
fannst „flower-power“ og ástarkjaftæði
hreinn bamaskapur.
Það er þess vegna ekki að undra að
áhrifa hans fór fyrst að gæta verulega með
tilkomu pönksins undir lok 8. áratugarins.
Tilraunir Burroughs með tungumálið,
sérstaklega „cut-up“ eða klippi-tæknina
sem hann beitti á ritaðan texta en einnig á
talaðan, með segulbandstækjum, og síðar
við kvikmyndagerð, opnuðu leiðir fyrir
pönkarana sem vildu gera hlutina, strax.
En það var ekki síður lífstíll Burroughs,
dularblærinn sem umvafði hann, sem heill-
aði; dóp, kynlíf, neikvæðni og niðurrif.
„Ég ætla að sökkva mér í spillingusagði
Burroughs snemma á ferli sínum og margir
pönkarar tóku hann sér til fyrirmyndar: Til
þess em vítin að vita þau (til að geta varast
þau?). Burroughs var erkitýpa pönkara
fyrir anarkisma og nihilisma. A tímabili var
hann kallaður „guðfaðir pönksins“. En
Burroughs skildi lítið í látunum og sagði:
„Ég er ekki pönkari ... Ég held að pönk-
hreyfingin sé tilbúningur fjölmiðla."
Burroughs, sem hafði verið háður
heróíni (djönki) í fjöldamörg ár en var nú
laus undan því, varð réttlætingartákn
ýmissa pönkara fyrir heróínneyslu. A New
York-árum Burroughs, 1976-1982, var vin-
sælt að fara í pílagrímsferðir til hans og
fylltist íbúðin hans þá oft af djönkíum. Það
fór svo að hann ánetjaðist heróíni á ný, um
tveggja ára skeið, og fór það afleitlega með
heilsu hans og fjárhag, enda maðurinn á
sjötugsaldri. Vinnan, skrifin lágu að mestu
niðri: Dagamir fóru í að stara á stóru tá.
Það væri hægt að halda lengi áfram um
áhrif Burroughs en um hann almennt má
segja að hann er og hefur verið, um áratuga
skeið, nokkurs konar föðurímynd eða öllu
heldur afaímynd andmenningarhópa, svip-
að og Megas (Ave Megas) hér á Fróni.
Hugmyndir Burroughs eru oft býsna
skrýtnar og mótsagnakenndar, í það
minnsta á yfirborðinu. Hann er í stöðugri
baráttu við VALDIÐ og heldur á loft
ótrúlegustu samsæriskenningum. Oftar en
ekki tengjast þessi samsæri leyniþjónustu
Bandaríkjanna, CIA. Það leikur til dæmis
ekki vafi á því í huga Burroughs að AIDS-
vírusinn hafi verið framleiddur á rann-
sóknarstofu, í hemaðartilgangi. (Þetta er
reyndar ekki ólíklegasta tilgáta Burroughs.)
En allan sinn rithöfundarferil hefur
Burroughs verið að berjast gegn öðrum
vírus og sá er eldri og útbreiddari. Orðið er
vírus (utan úr geimnum), sem hefur tekið
sér bólfestu í manninum og er stilltur inn á
sjálfstortímingu. Við þurfum því að „afmá
orðið“ og komast burt; af jörðinni, úr
líkamanum. „Við erum hér til að fara,“
segir Burroughs og álítur að maðurinn í dag
sé eins og halakarta sem á eftir að verða að
froski.
Allar verða þessar hugmyndir dálítið
hjákátlegar ef þær eru teknar bókstaflega.
En ef lesið er í táknin og kenningarnar
skoðaðar í samhengi við gagnrýnendur
skynsemishyggju og tungumálsins í gegn-
um tíðina (menn eins og Nietzsche,
Wittgenstein og Derrida), verður
Burroughs „skiljanlegri.“ Hann er nefni-
lega fræðimaður og skáld í senn sem stund-
ar það sem kallað er sundurgreining, eða
dekonstrúksjón.
Fyrir Burroughs er ekkert heilagt í sam-
bandi við tungumálið. Til að berjast gegn
ofurvaldi orðanna notar Burroughs klippi-
tæknina, sem vinur hans, listamaðurinn
Brion Gysin, benti honum á. Til að komast
að öðrum samskiptamöguleikum verður að
útmá tungumálið, í það minnsta að breyta
því: „Forlög em skrifuð, ef þú ert ósáttur
við forlög þín og vilt breyta þeim, klipptu
orðin. Láttu þau skapa þér nýjan heim.“
Orðin em ekki heilög og búa ekki yfir
ömggri merkingu: „Öll skrif eru klippt og
samsett. Samtíningur orða, lesin, heyrð,
hlemð. Hvað annað?“ Klippitæknin er fyrir
alla. Hver sem er getur búið til klippitexta,
hver sem er getur verið skáld: „Shake-
speare og Rimbaud lifa í orðum sínum.
Skerið á orðalínumar og þá heyrast raddir
þeirra.“
Klippitæknin: Taktu blaðsíðu með
hvaða texta sem er. Kiipptu hann niður í
þrjá dálka. Merktu þá A, B og C. Raðaðu
þeim nú saman á annan hátt lestu eftir
línunum þvert yfir dálkana (ACB, BAC,
A+CB, B+CA. Prófaðu alla möguleika).
Við þessa aðferð er hægt að gera ýmis
tilbrigði; t.d. er hægt að fella saman ólíka
texta.
eð tilraunum sínum er
Burroughs að reyna
að komast að raun-
veruleikanum að baki
orða og orðaleikja.
Hvorki meira né
minna. Hann hafnar
rökrænu orsakasam-
bandi, sem vísindamenn hafa troðið upp á
heiminn, vill endurvekja galdur augna-
bliksins, hið ófyrirsjáanlega og lífs-
háskann: í staðinn fyrir annaðhvort/eða
kemur bæði/og. „Ekkert er satt, allt er
leyfilegt.“ Burroughs ætlar sér að leita uppi
og eyðileggja öll valdakerfi. Hann berst
fyrir fullkomnu frelsi; frelsi frá trúar-
brögðum, kúgun, kynferðislegri bælingu,
hefðbundnum fjölskyldugildum og öllum
ismum eins og þeir leggja sig: nasisma,
kommúnisma, fasisma.
Fyrrnefnd kvikmynd Cronenbergs
markar tímamót því þetta er í fyrsta skipti
sem gerð er stórmynd um verk og líf
Burroughs. Nú er goðsögnin um Burroughs
orðin söluvara fyrir „almenning“ og er því
fróðlegt að velta fyrir sér hvernig
Heir's PistolKills His Wife; He Denies Playing Wm. Tell Mcxico City, Scpt. 7 (/P),—William Seward Burroughs, 37, first admitled, thcn denied todáy that he was playing William Tcll whfcn his gun killed his pretty, young wife during a drinking party last night./
Police saiil Ihat Burroiij«^ grandson of thc adiliiujjHp chine invcntor, flrst tohpraem tliat, wantinjt to ghonboff hia marksmanship, JwNplaced a glaaa of gin o«ij5r head and fired, but v^B^lrunk that he miased aBjinot her in Ufc íorchead. /' Aft*r Utkin* with a kw/rr, po- lice >«id, Burrough*, wUJ is a we»Hhy cotton plantcr f/i Pbarr, T«., cnatMl ha ■totyjM laaitM that his wif« was .ho/ccidentally when ha droppcd b«* ntwly-pur- choscd J8 calibcr ufstol. Rusban/n Jall. Mra. Butrouj/s, 27. tho formilf Joan Vollmcr, #ed in the »«d Cro»« Hl>Th«l”»hooyhc occurrcd durine a ffcíy of jGínntapolis. Burtoughí a«id two/thcr American tourists whom Iwfhncw oniy sliehtly wcr« P Burrou|h», h»lr dlshevdcd jfii clothes wjúikled, wu in MgjjBajr. is schcduicJfc^tomqagsf^mornini;. No Ar*um«»rU« Say«. **lt was purely accidcntai," he *aid. "I did not put any ylaaa on her hc»d. If *hc did. it was a j [ d
Vy/sm Seward Burrousha in Th* líte MrT'join'Burroíígha— / Mesiro Clty prison. killcd at party.
ulie Adams, 7, who he said w*s | I.oudonville, a twank suburh of ís wife's dauBhter by a previous j Alhany. Ho is a graduate of Har- narriage. Th* cuuple hud heenjvard rmwnity and worked fo» married five years. ; two weeks In 1942 as a reporter She had attended journaiism! for the St. touis Po*t-Díspateh. chool^at Columbia ^Unlvenity j marrícdUför ">íormerlyh*iive!Mn1 in St. Louis in 1885.
enments or discussion bcíoro the “4he party was qniet." he *aid. “We had a few drink*. Kvc.ythíng ii very ha*y.” Burrouth* and his wife had been waa studyint native dialects at the Uníversity of Mexico. He *x- pltined his lon* absence frem his raneh hy eayin* that he was un- suited for busmess. Wi/e Frota Albany. He sald h. was bom in St. I-ouit and that his wife wa* from Aibany, N. Y. They beve two ehildren, WilUam Burroughi Jr, 3, and
Blaðaúrklippa New York Daily News, þar sem
greint erfrá voðaskotinu sem varð Joan
Vollmer að aldurtila.
57
HEIMS
MYND