Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.2019, Blaðsíða 14

14 FÓKUS - VIÐTAL 4. október 2019
Þ
ú ert foreldri. Einn daginn
kemstu að því að barnið þitt
hefur verið misnotað kyn­
ferðislega. Kæruferli fer í
gang, gerandinn er ákærður og sak­
felldur, fer í fangelsi. Eftir nokkra
mánuði, kannski ár, er níðingurinn
laus. Sá sem braut á barninu þínu
er einhvers staðar þarna úti í sam­
félaginu og þú veist aldrei nema þú
rekist á hann í röðinni í Bónus, á
bensínstöðinni, á biðstofunni hjá
lækninum. Upp vaknar sú eðlishvöt
sem innbyggð er í flestallar lífverur;
að vernda afkvæmi sitt með kjafti og
klóm. En á það ekki að vera hlutverk
yfirvalda að vernda almenning fyrir
mönnum sem taldir eru hættulegir
umhverfi sínu?
DV hefur undanfarnar vikur
kortlagt búsetu dæmdra barna­
níðinga á Íslandi. Líkt og fram hef­
ur komið þá hafa margdæmdir
barnaníðingar hér á landi fullan
rétt á því að búa nálægt börnum.
Margir þeirra grípa til þess ráðs að
breyta um nafn til að forðast of­
sóknir. Víða erlendis eru í gildi lög
um tilkynningarskyldu til almenn­
ings um dæmda kynferðisafbrota­
menn sem hætta er talin stafa af,
til að mynda í Bretlandi þar sem
lög heimila miðlun á upplýsing­
um um kynferðisbrotamenn í til­
teknum tilvikum.
Í Bandaríkjunum eru dæmdir
kynferðisbrotamenn lagalega
skyldugir til þess að gefa sig fram
við löggæsluyfirvöld í sinni borg
eða bæjarfélagi eftir að afplán­
un refsingar lýkur. Í kjölfarið fara
umræddir brotamenn á lista sem
er aðgengilegur almenningi. Við­
komandi einstaklingur þarf að
gefa yfirvöldum upplýsingar um
heimilisfang sitt og persónulega
hagi og gefa sig fram við lögreglu
árlega, hafi hann fasta búsetu.
Engin slík tilkynningarskylda
ríkir á Íslandi en frumvarp til laga­
breytinga sem varðar eftirlit með
dæmdum barnaníðingum var lagt
fram í þriðja sinn nú á dögunum.
Flutningsmaður frumvarpsins er
Silja Dögg Gunnarsdóttir, þing­
maður Framsóknarflokksins. Nái
frumvarpið fram að ganga þurfa
barnaníðingar sem beinlínis eru
taldir eru hættulegir umhverfi
sínu að gangast undir vissar kvað­
ir. Til að mynda yrði þeim bannað
að búa nálægt börnum, eftirlit yrði
með netnotkun þeirra og lögregla
mundi hafa eftirlit með heimili
þeirra. Þá er gert ráð fyrir í frum­
varpinu að barnaverndarnefndir
og aðrir viðkomandi aðilar verði
upplýstir þegar dæmdur barna­
níðingur flytur búferlum.
Gerandinn býr á móti
grunnskóla
„Mér finnst það klárlega varða al­
mannahagsmuni að um þennan
mann sé vitað. Hann býr í
námunda við skóla og börn eiga
alltaf að njóta vafans,“ segir ung­
ur faðir á höfuðborgarsvæðinu en
barnung dóttir hans varð fyrir því
að nákominn einstaklingur braut á
henni kynferðislega. Maðurinn var
einnig gripinn með töluvert magn
af grófu barnaklámi í fartölvu sinni.
Fyrir dómi var það virt gerandan­
um til refsilækkunar að hann játaði
brotin og hefði leitað sér aðstoðar.
Hann hlaut að lokum 12 mánaða
fangelsi, skilorðsbundið.
Gerandinn býr í dag skammt
frá grunnskóla á höfuðborgar­
svæðinu. Faðirinn segist alls ekki
geta útilokað að gerandinn sé lík­
legur til að brjóta kynferðislega á
fleiri börnum. Hann telji að alltaf
sé ákveðin hætta á að svona menn
brjóti aftur af sér.
Þegar dómur féll yfir gerand­
anum á sínum tíma var dómskjal­
ið ekki birt á vefsíðu dómstólanna
og upplýst að ekki stæði til að birta
dóminn. Faðirinn segist hafa haft
samband við fulltrúa héraðsdóms
í kjölfarið og spurst fyrir um hvern­
ig á þessu stæði. Benti hann meðal
annars á að dómurinn væri þannig
orðaður að með engu móti væri
hægt að rekja hver brotaþolinn
væri. Þá mætti færa rök fyrir því að
nafnleynd yfir ákærða myndi ekki
leiða af sér annað en þöggun og
leynd yfir brotum mannsins. Í kjöl­
farið var dómurinn birtur á vefn­
um, en nafn gerandans kom þó
ekki fram. Faðirinn gagnrýnir að
það sé ekki hægt að ganga að því
vísu að gerendur í kynferðisbrota­
málum séu nafngreindir í opin­
berum dómsgögnum og að það sé
með ólíkindum að hann hafi þurft
að knýja á um að dómurinn yrði
yfir höfuð birtur þótt nafn gerand­
ans kæmi reyndar ekki fram.
„Ég er á því að nafn hans hafi átt
að birtast í dómnum. En það breyt­
ir svo sem engu um það að þessi
maður hefur verið dæmdur og fyrir
það getur enginn þrætt. Það mega
og eiga allir að vita og því ekkert
að því að tala um það né fjalla um
það. Það sem angrar mig mest er
að það skuli ekki vera fyrirsjáan­
legt, þegar þessi mál rata fyrir dóm,
hvernig niðurstöður þeirra eru
kynntar almenningi. Það á ekki að
„ÞESSIR MENN ÆTTU ALDREI AÐ FÁ AÐ BÚA NÁLÆGT BÖRNUM“
n DV ræðir við foreldra barna sem beitt hafa verið kynferðisofbeldi n Þurfa að hitta níðinga barna sinna úti á götu n Margdæmdur barnaníðingur býr beint á móti sundlaug„Ég er
alltaf
hrædd um að
hann misnoti
önnur börn
Hrædd um fleiri brot Halldóra á barn sem var
misnotað kynferðislega og óttast að níðingurinn
brjóti af sér aftur.
M
Y
N
D
IR
: E
Y
Þ
Ó
R
Á
R
N
A
S
O
N
Auður Ösp Guðmundsdóttir
audur@dv.is