Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.2019, Blaðsíða 18

18 4. október 2019FRÉTTIR
Þ
egar efnahagshrunið reið
yfir heiminn hrundi fast­
eignamarkaður í Banda­
ríkjunum og fjölmargir
misstu heimili sín. Ellefu árum
seinna hefur fasteignamarkaður­
inn þar í landi ekki náð að koma
sér í samt horf. Nýtt stefna hefur
hins vegar notið síaukinna vin­
sælda vestan hafs og minnir um
margt á hippakommúnur átt­
unda áratugar síðustu aldar og
verbúðir. Ólíkt því fyrrnefnda er
þessi nýja tískubylgja ekki drifin
áfram af hugsjón heldur mark­
aðsöflum. Um er að ræða stórar
íbúðir þar sem leigðar eru út koj­
ur til einstaklinga. Þeir sem leigja
koju deila baðherbergi og eldhúsi
með öðrum kojuleigjendum en á
sumum stöðum er fleira innifalið
í leigunni, svo sem þrif, kaffi og
núðlur.
Koja á 1.000 dollara
Ashley Shannon, 23 ára, er í
hópi þeirra sem leigja koju í Los
Angeles, en hún losaði sig við allar
sínar veraldlegu eigur þegar hún
flutti frá Kansas til Los Angeles eft­
ir háskóla. Nú kemur hún öllu sínu
hafurtaski fyrir í einni ferðatösku
og einum bakpoka og borgar þús­
und dollara á mánuði fyrir koju,
rétt tæplega 125 þúsund krónur.
Hátt verð fyrir eina koju en samt
sem áður helmingi lægri leiga en
á stúdíóíbúð í Los Angeles. Ash­
ley leigir koju í íbúð sem er í eigu
stórfyrir tækisins PodShare. Hún
þénar fjörutíu þúsund dollara á
ári, tæplega fimm milljónir, sem
aðstoðarkona dáleiðanda.
Fyrirtækið PodShare leigir
út 220 kojur á fimm stöðum í
Los Angeles og einum stað í San
Francisco. Er þetta aðeins eitt af
mörgum fyrirtækjum í þessum
bransa, sem risu upp úr krepp­
unni fyrir fólk sem vildi búa mið­
svæðis en hafði ekki efni á því,
sökum lágra launa og hárra náms­
lána. Sum fyrirtækjanna í koju­
bransanum segjast hafa verðugri
markmið en bara að græða pen­
inga – nefnilega að berjast gegn
einmanaleika. Samkvæmt nýrri
rannsókn eru 30% ungmenna á
aldrinum 18 til 33 ára, svonefndra
„millenials“, einmana.
Annað stórt fyrirtæki sem
leigir út kojur er Starcity, fyrir­
tæki sem gerir upp gömul hótel
og skrifstofubyggingar í Los Ang­
eles og San Francisco. Það býð­
ur upp á einkaherbergi með koju
fyrir á bilinu þrettán hundruð til
tvö þúsund dollara á mánuði.
Svo er það Common, fyrirtæki
sem rekur þrjátíu byggingar í sex
stærstu borgunum í Bandaríkjun­
um. Þar er leigan fimmtán til tutt­
ugu prósentum lægri en það sem
gerist og gengur.
Gagnrýna verktaka
Margir hafa gagnrýnt þessa tísku­
bylgju og segja stórfyrirtæki
einungis vera að nýta sér hús­
næðiskreppuna. „Þetta búset­
uform er hreinlega ný leið fyrir
verktaka til að kreista út hagnað
úr annars brotnu húsnæðiskerfi,“
sagði Hanna Wheatley, rannsak­
andi húsnæðismála og landsvæða
fyrir New Economic Foundation,
til að mynda við The Guardian.
Þetta búsetuform er auðvitað ekk­
ert nýtt og er Alan Durning, stofn­
andi rannsóknarmiðstöðvarinnar
Sightline Institute, sammála gagn­
rýni Hönnu. „Þetta gigghagkerfi
og vogunarsjóðskapítalismi hafa
gert hrun sem þetta spennandi,
nýtt og nýtískulegt.“ Þá hefur þessi
nýja tískubylgja einnig verið gagn­
rýnd út af háu leiguverði.
Þessi bylgja virðist hins vera
ekki vera búin að ná hámarki sínu
og ekkert lát á vinsældum koju­
búsetu. Samkvæmt skýrslu fast­
eignafyrirtækisins Cushman &
Wakefield, sem kom út fyrr á
þessu ári, leigja sjö, stór fyrirtæki,
sem fjármögnuð eru af vogunar­
sjóðum, út þrjú þúsund kojur
í Bandaríkjunum. Samkvæmt
grein Huffington Post er talið lík­
legt að þessi tala sé hærri þar sem
mörg fyrirtæki hafi ekki verið tek­
in inn í reikninginn, til að mynda
fyrrnefnd PodShare og Starcity.
Þessi tvö fyrirtæki, ásamt nokkrum
öðrum, hafa áætlanir um að
bæta við tæplega sautján þúsund
kojum víðs vegar um Bandaríkin á
næstu tveimur árum. Markhópur
flestra fyrirtækjanna samanstend­
ur af þeim tekjulægstu en hins
vegar hefur eitt fyrirtækið, WeLive,
markaðssett sig fyrir hina tekju­
háu, með kojur í einkaherbergi á
Wall Street í New York fyrir þrjú
þúsund dollara á mánuði, tæplega
fjögur hundruð þúsund krónur.
Væri annars á götunni
Þetta búsetuform virkar hins vegar
fyrir marga, og hafa yfirvöld í New
York til að mynda kallað eftir að
verktakar kynni þeim ný búset­
uform fyrir þá tekjulægstu, til að
mynda kojukommúnur. Í grein
Huffington Post er til að mynda
talað við einn leigjanda hjá Pod­
Share, sem vill njóta nafnleyndar,
sem er atvinnulaus og á á hættu að
verða heimilislaus. Leigjandinn
vill hins vegar ekki búa á hæli
fyrir heimilislausa. Áður en leigj­
andinn heyrði af PodShare eyddi
hann margfalt meiru í hótel og
mótel.
„Ég borgaði 175 dollara fyrir
eina nótt á einu af hótelunum sem
ég gisti á. Fáránlegt,“ segir leigj­
andinn. Ein nótt hjá PodShare
kostar fimmtíu dollara og fjörutíu
dollara ef heil vika er bókuð. Leigj­
andinn segist finna fyrir öryggi í
kojukommúnunni. „Núna lifi ég
eðlilegu lífi.“ n
GODDI.IS
Auðbrekku 19 - kópAvogi - S. 544 5550
Sa a- og
gistitunnu ásamt
viðark ntu pott
Sjáðu úrvalið
á goddi.is
Margar ge ðir
Eigum fjórar stærðir af lokum á
lager í grá m og brúnum l tum
Verð aðeins 58.500 kr.
Eigum fjórar stærðir af lokum á
lager í gráum og brúnum litum
Verð frá 58.500 kr.
Kojukommúnur
kúvenda fasteignamarkaðinum
n Eftir hrun húsnæðiskerfisins í Bandaríkjunum voru góð ráð dýr
n Verktakar maka krókinn á rándýrum kojum
Lilja Katrín Gunnarsdóttir
lilja@dv.is
Kojuhagkerfi Hér
má sjá tvo leigjendur
PodShare í kojunum
sínum.
M
Y
N
D
IR
: P
O
D
SH
A
R
E
Spennandi
kostur Íbúðirnar
með kojunum eru
oftar en ekki mjög
nýtískulegar.