Fréttablaðið - 10.01.2008, Blaðsíða 12

12 10. janúar 2008 FIMMTUDAGUR
nær og fjær
„ORÐRÉTT“
JÓN GEIR
JÓHANNSSON
Tónlistarmaður
og heimavinnandi
húsfaðir.
Á heimaslóðum
„Ég kann mjög vel við mig á
Litla-Hrauni.“
MARGRÉT FRÍMANNSDÓTTIR HEFUR
VERIÐ RÁÐIN FORSTÖÐUMAÐUR
FANGELSISINS LITLA-HRAUNS.
Fréttablaðið, 9. janúar.
Mæðst í mörgu
„Þetta er alveg úr öllu korti,
við munum ekki eftir öðru
eins.“
JÓN VIÐAR MATTHÍASSON SLÖKKVI-
LIÐSSTJÓRI UM HRINU ELDSVOÐA
UNDANFARIÐ.
24 stundir, 9. janúar.
Landhelgisgæslumenn lenda
í ýmsu í starfi sínu. Samtal
við skipstjóra sem er við
það að týnast í hafið, neyð-
arkall frá Vestmannaeyjum,
sjómenn á reginhafi innan
um fljótandi flutningagáma
og samskipti við rússneska
sjóherinn er á meðal þess
sem einn sá reyndasti rifj-
aði upp.
Hjalti Sæmundsson, aðalvarðstjóri
í stjórnstöð Landhelgisgæslunnar,
hefur starfað í 35 ár fyrir gæsluna
en þar á undan vann hann í fimm
ár sem loftskeytamaður á togara.
Hann hefur því heyrt mörg neyð-
arköllin í gegnum tíðina.
„Það var á einum af mínum
fyrstu túrum sem loftskeytamað-
ur á varðskipi þegar ég heyrði
orðaskipti skipstjórans á Sjö-
stjörnunni og vaktmanns á loft-
skeytastöðinni á Hornafirði,“ rifj-
ar hann upp. „Skipstjórinn,
Engilbert Kolbeinsson, kvaddi
með þeim orðum að nú yrði hann
að fara að slíta samtalinu því skip-
ið væri að fara niður. Þetta var
sem sagt þegar Sjöstjarnan fórst
með tíu manna áhöfn í brjáluðu
veðri árið 1973. Þetta varð til þess
að þorskastríðinu sem þá var í
algleymingi var slegið á frest
meðan leitað var að skipinu. Varn-
arliðið sendi meira að segja Orion
kafbátaleitarvélar af stað en veðr-
ið var svo skelfilegt að þeir urðu
frá að hverfa með öll sín tæki. En
Landhelgisgæslan hélt áfram.“
Ein umfangsmesta leit Íslands-
sögunnar stóð yfir í tíu daga en
hvorki fannst tangur né tetur af
þessum 100 tonna eikarbáti frá
Keflavík.
Bjargað innan um fljótandi gáma
Það hefur mikið mætt á unga loft-
skeytamanninum því aðeins þrem-
ur vikum áður hafði borist eftir-
minnilegt neyðarkall. „Við vorum
staddir í Þistilfirði þegar neyðar-
kall berst frá Heimaey en eins og
gefur að skilja erum við ekki vanir
að fá kall frá föstu landi. Þá var
komið gos í Eyjum. Við leggjum í
340 mílna siglingu til Eyja en þegar
við komum þangað um sólarhring
síðar var búið að tæma eyjuna, það
tók ekki nema 18 klukkustundir.
En svo er mér sérlega minnis-
stætt þegar Dísarfellið sökk árið
1997. Það var ekki vænleg aðkoma
þegar þyrlan TF-LÍF kom á vett-
vang en þá var skipið sokkið en
mikið af gámum á floti. Þetta
voru 40 feta ferlíki
sem slógust til í rokinu og svo
var allt á kafi í olíu. Ofan í þess-
ari súpu eru svo ellefu menn. Sig-
manni okkar, Auðuni Kristinssyni,
sem þá var kornungur tókst hins
vegar að veiða þá einn á fætur
öðrum upp úr súpunni og upp í
þyrlu. Þannig bjargaði hann öllum
úr áhöfninni nema einum en sá
hafði látist áður en þyrlan kom að.
Mér finnst þetta eitt af því eftir-
minnilegasta og alveg stórkostlegt
hversu vel tókst til.“
Tilkynningaskyldan og kalkaðir sjó-
menn
En landhelgisgæslumenn sinna
fleiru en björgunarstörfum. „Við
höfum umsjón með umferð á hafi
og þar er að ýmsu að gæta enda
geta verið um 1000 skip og bátar í
umferð í einu. Það er ekki laust við
það að adrenalínið fari af stað
þegar einhver hverfur úr kerfinu
hjá okkur. Reyndar getur það átt
sér aðrar skýringu en þá að menn
séu í neyð. Til dæmis getur það
gerst að slökkt sé á þessum sjálf-
virka búnaði sem heldur þeim í
kerfunum hjá okkur. En við vinn-
um eftir þeirri reglu að ef menn
detta út og ekkert spyrst til þeirra
í hálf tíma þá hefjum við leit og
setjum fullan þunga í það. Þannig
höfum við líka bjargað fjölmörg-
um mannslífum en það hefur líka
gerst að þyrlan er farin að sveima
yfir hausamótunum á mönnum út
á hafi. Þá eru þeir kannski bara ný
komnir úr koju og átta sig á því að
þeir hafa verið sambandslausir og
með slökkt á tækjunum. En það er
þá ágætis áminning til þeirra um
að standa betur að þessum
málum. En svo
eru til menn sem
vilja stríða okkur svolítið og
eru að veiða þar sem þeir
hafa engin leyfi til, ég ætla
nú ekki að nefna nein nöfn
en það var einn ansi öflugur
í þessu fyrir norðan. Við
náðum reyndar aldrei að góma
hann almennilega.“
Samskiptin við Rússana
Öðru hverju heyrum við fregnir af
rússneskum herskipum í íslenskri
landhelgi. Er það ekki beygur sér-
hvers manns í Landhelgisgæslunni
að Rússarnir fari að koma? „Nei,
þetta eru venjulega miklir heið-
ursmenn, ég hef í raun ekkert upp
á þá að klaga. Þeir eru venjulega
mjög samvinnuþýðir. Reyndar er
það svo að öll skip mega koma í
landhelgina nema hvað herskip
þurfa sérstakt leyfi til að koma inn
fyrir 12 mílna landhelgi og ég man
nú ekki eftir því að neinn hafi
komið þangað í leyfisleysi.“
jse@frettabladid.is
Kvaddi áður en báturinn sökk
HJALTI SÆMUNDSSON Það er í mörg horn að líta hjá aðalvarðstjóranum í stjórnstöðinni enda geta um 1.000 skip og bátar verið
í landhelginni. Svo er aldrei að vita nema Rússarnir komi en Hjalti ber engan kvíðboga fyrir slíkum uppákomum. Margt annað
verra gæti gerst eins og sögur hans sanna. FRÉTTABLAÐIÐ/AUÐUNN
❄ Bandaríkjamaðurinn Charles Good-
year fékk einkaleyfi á gúmmísmokkn-
um árið 1844 og ellefu árum síðar var
fyrsta gúmmíverjan framleidd. Hún
var eins til tveggja millimetra þykk og
margnota en að sama skapi afar dýr.
Smokkar fengust aðeins gegn lyfseðli
í Bandaríkjunum frá 1873 til 1936 og
var fyrst og fremst ætlað að koma í
veg fyrir sjúkdóma frekar en getnað.
Þjóðverjinn Julius Fromm fann upp
aðra aðferð til að framleiða smokka
árið 1912, sem gerði smokkana þynnri
og án sauma. Á fjórða
áratugnum komu
fyrstu einnota smokk-
arnir á markað, en
þeir voru næstum jafn
þunnir og smokkar í dag.
GÚMMÍVERJUR
FENGUST AÐEINS GEGN
LYFSEÐLI
„Eins og vanalega í byrjun árs er ég að skipu-
leggja með mínum samstarfsmönnum það
sem gera skal á þessu ári,“ segir Sigríður þegar
Fréttablaðið náði tali af henni. Hún var þá búin
að vera á stífum fundahöldum. Það var því ekki
úr vegi að spyrja söngkonuna hverju lands-
menn mega eiga von á eftir velhepnaðan
hljómdisk hennar Til eru fræ. „Það kemur
út Söngvaborg númer fimm og svo er ég
að hugsa um að fara út í eigin útgáfu
og gefa út hljómdisk með úrvali af
bestu jólalögunum sem ég hef flutt
fyrir næstu jól. Svo ætlum við Bryndís
Ásmundsdóttir að halda áfram með
sýninguna sem er tileinkuð Tinu Turner
enda tókst mjög vel upp í fyrra. Reynar
erum við að spá í að flytja hana jafnvel
út til Noregs en ég er með söngskóla
þar í landi sem heitir Toneart
og þarf því oft að fara til Óslóar að sinna störf-
um sem honum fylgja. Eftir tvær vikur fer ég í
slíkum erindum en þá mun ég einnig syngja
lög Tinu á þorrablóti Íslendinga en svo ætlum
við einnig að leyfa nokkrum umboðsmönnum
að heyra með það fyrir augum að setja þessa
sýningu upp þar í landi.“
Sigríður var fastagestur í sjónvarps-
stofu landsmanna þegar hún mat
frammistöðu keppanda í hinni
sívinsælu Idol keppni en nú tekur
hún ekki þátt í neinum sjónvarps-
þætti. „Það er ekki laust við það
að ég sakni sjónvarpsins svolítið
enda er þetta afar skemmtilegur
miðill og mjög skemmtilegt fólk
sem vinnur við hann,“ segir hún
og útilokar ekki endurkomu þar
áður en langt um líður.
HVAÐ ER AÐ FRÉTTA? SIGRÍÐUR BEINTEINSDÓTTIR SÖNGKONA
Flytur Tinu Turner út til Noregs
„Mér finnst að
það eigi að
vernda alla
þessa gömlu
götumynd í sinni
upprunalegu
mynd,“ segir Jón
Geir Jóhannsson
tónlistarmaður
um hugsanlega
friðun húsa
númer 4 til 6
við Laugaveg í
Reykjavík. „Nike-
búðin er foxljót
eins og hún er núna en ég sá ein-
hvers staðar teikningar af því hvernig
þessi hús litu út og leist vel á það.“
„Þetta er hugarfarsvinna sem þarf
að eiga sér stað. Halda þeirri smá-
bæjarmynd sem við montum okkur
svolítið af, eins og búið er að gera
við Grjótaþorpið og gömlu húsin í
Kvosinni,“ segir hann.
Jón Geir segist hafa grúskað í
skipulagsmálum þegar hann bjó við
Vesturgötuna, „en þessi hugmynd
um þéttingu miðbæjarins, það er
stundum eins og fólk sé ekki alveg
að hugsa. Það verður að vanda til
verka þegar skipuleggja á eitthvað
sem er búið að vera óbreytt í langan
tíma. Það þýðir ekki bara að setja
einhverja blokk eða hótel á reit sem
er hugsanlega laus.“
SJÓNARHÓLL
FRIÐUN HÚSA VIÐ LAUGAVEG 4 TIL 6
Þetta er saga
Reykjavíkur
Skrifstofuvörur
- á janúartilboði
RV
U
N
IQ
U
E
01
08
02
Katrín Edda Svansdóttir,
sölumaður í þjónustuveri RV
Á tilboðií janúar 2008
Bréfabindi, ljósritunarpappír,
töflutússar og skurðarhnífur
1.398 kr. ks.
5 x 500 blöð í ks.
Rekstrarvörur
- vinna með þér
Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík
Sími: 520 6666 • Fax: 520 6665
sala@rv.is • www.rv.is
148 kr. stk.
Bréfabindi A4, 8 cm kjölur