Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2017, Síða 23

Umtalsverður og umhugsunarverður fórnarkostnaður
vegna niðurskurðar
„Eins og titill rannsóknarinnar ber með sér hafði ég áhuga á að skoða fagmennsku-
hugtakið og hvar það ætti heima í þeim niðurskurði sem hefur ríkt í heilbrigðiskerfinu.
Hjúkrunarfræðingar eru stærsta fagstéttin á Landspítalanum og starfsaðstæður þeirra
einkennast nú af miklum niðurskurði, manneklu og veikindaleyfum í röðum þeirra.
Þessi fórnarkostnaður er umhugsunarverður og mikilvægt að hver og einn skoði
möguleika sína og getu til breytinga,“ segir Klara. Niðurstöður rannsókna hér á landi
hafa leitt í ljós að ótímabærar útskriftir sjúklinga og óframkvæmd hjúkrun vegna
manneklu og krafna spítalans um afköst ógni öryggi sjúklinga og valdi þeim auknum
heilsufarsvanda. Enn fremur bendir hún á að brottfall úr starfi vegna starfstengdra
veikinda hjúkrunarfræðinga hafi aukist.
„Ég hef sjálf reynslu af því að starfa á Landspítalanum á tímum niðurskurðar og
þekki þá klemmu sem hjúkrunarfræðingur lendir í þegar tekin er ákvörðun um
meðferð eða útskrift á forsendum sparnaðar og sú ákvörðun stangast á við faglegt mat
og siðareglur. Jafnframt varð ég fyrir því að slasast illa í baki við að forða sjúklingi frá
falli. Þá hætti ég í fastri vinnu sem hjúkrunarfræðingur og einbeitti mér að því að
klára félagsfræðina, en ég hef síðan leyst af á ýmsum stöðum. Það var svo í námskeiði
í vinnuvistfræði þar sem við fórum á vinnustaði og mátum aðstæður með hliðsjón af
stöðlum Vinnueftirlitsins að þá fyrst áttaði ég mig á því að meiðsli mín voru vinnuslys
en þau höfðu ekki verið skráð þannig. Í því námskeiði tók ég viðtöl við hjúkrun-
arfræðinga á einni deild sem allir höfðu orðið fyrir stoðkerfishnjaski við störf sín og
það ekki verið skráð sem slys. Allir litu í eigin barm, eins og ég gerði, reyndu að finna
skýringu hjá sjálfum sér en ekki í manneklu, skorti á stuðningi yfirmanna og öryggis -
viðmiðum.“ Klöru lék hugur á að kanna hvernig hjúkrunarfræðingar samræmi annars
vegar kröfur spítalans um afköst og hins vegar eigin faglegu sýn og hvort jafnvægi sé
þar á milli.
tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 93. árg. 2017 23
Er verið að gjaldfella fagmennskuhugtakið í hjúkrun?
— Viðtal við Klöru Þorsteinsdóttur
Fagmennska er hugtak sem hefur verið Klöru Þorsteinsdóttur hjúkrunarfræðingi hugleikið eftir að hafa starfað
við hjúkrun í fjölda ára og orðið vitni að og verið þátttakandi í þeim breytingum sem orðið hafa á heilbrigðis-
kerfinu undanfarin ár. Spurningin um hvað verði um fagmennskuna á tímum niðurskurðar í heilbrigðiskerfinu
varð hvatinn að meistaraverkefni sem hún hefur nýlokið í félagsfræði. Verkefnið ber heitið Vald og fagmennska
í hjúkrun á tímum niðurskurðar. Niðurstöðurnar gefa til kynna að hjúkrunarfræðingum sé gert ókleift að starfa
eftir faglegum og siðferðilegum viðmiðum sem er í andstöðu við faglega sjálfsmynd. Niðurskurður í heilbrigðis-
kerfinu og mannekla hefur í för með sér óeðlilegar kröfur um afköst hjúkrunarfræðinga með tilheyrandi af-
leiðingum.
Klara Þorsteinsdóttir hjúkrunarfræðingur og
MA í félagsfræði.
„Algengt er að kvartanir og ábendingar til yfirmanna um vinnuálag
og skort á öryggisviðmiðum séu hunsaðar og þaggaðar niður. Fyrir
vikið hafa hjúkrunarfræðingar orðið vitni að, og jafnvel átt þátt í,
gjörðum sem þeir telja ósiðlegar og ófaglegar, að sögn Klöru.“