Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2019, Qupperneq 60

60 | Tímarit hjúkrunarfræðinga
Áður en fjallað verður um þróun
geðheilsuteyma er vert að minnast
á að vísir að slíkri þjónustu byrjaði
með Bergþóru Reynisdóttur
geðhjúkrunarfræðingi árið 1998. Árið
2003 var stofnað teymið geðheilsa
– eftirfylgd/iðjuþjáfun (síðar GET) á
vegum heilsugæslunnar og ári síðar
geðteymi heimahjúkrunar sem fjallað
verður nánar um í þessari grein. Þróun
samfélagsgeðþjónustu hélt áfram
næstu árin með stofnun geðteymis
Heilbrigðisstofnunar Suðurnesja og
samfélagasgeðteymis Landspítalans
en það teymi sinnir fyrst og fremst
einstaklingum með alvarlega
geðrofssjúkdóma.
Geðteymi heimahjúkrunar
Þróun samfélgsgeðþjónustu er ekki ný
af nálinni hjá nágrannaþjóðum okkar
en á Íslandi er ekki löng hefð fyrir slíkri
þjónustu. Undanfari að stofnun geðteymis
heimahjúkrunar var umræða í þjóðfélaginu
hvað varðaði skort á langtímaeftirfylgd
og stuðningi við geðsjúka eftir útskrift
af geðdeild. Í kjölfarið fór af stað
undirbúningsvinna sem Heilsugæsla
höfuðborgarsvæðisins (HH) fól Guðnýju
Önnu Arnþórsdóttur geðhjúkrunarfræðingi
að stýra í samvinnu við HH og Landspítalann
og fleiri aðila. Geðteymið var síðan stofnað
2004 og meginmarkmiðið með starfi
teymisins var að tryggja samfellu í meðferð
sjúklinga eftir útskrift, fækka snemmbærum
endurinnlögnum og styrkja aðlögunarleiðir
einstaklinga með geðröskun og fjölskyldna
þeirra. Ákveðið var að teymið yrði staðsett
undir miðstöð heimahjúkrunar þar sem
aðstæður voru fyrir hendi sem gætu stutt við
starfsemina. Þróun teymisins varð hröð og í
takti við kröfur samfélagsins og þarfir notenda
þjónustunnar.
Geðheilsustöð Breiðholts
Árið 2009 fór geðteymið ásamt heimahjúkrun
undir Reykjavíkurborg en heimahjúkrun
varð að Heimaþjónustu Reykjavíkur
(samþætt félags- og heilbrigðisþjónusta).
Með þessari breytingu varð aukið samstarf
við félagsþjónustu og er það í takt við þær
áherslur sem snúa að þörfum notenda
að fá samþætta og samfellda þjónustu.
Í samhengi við þessa þróun var tekin sú
ákvörðun að breyta starfsemi geðteymisins
í samþætta þjónustu geðteymisins og
þjónustumiðstöðvar Breiðholts. Starfsemin
fékk nafnið Geðheilsustöð Breiðholts.
Hvatinn að verkefninu voru tíðar innlagnir frá
Breiðholtssvæðinu á bráðageðsvið Landspítala
ásamt því að færa geðþjónustu enn frekar út
í nærsamfélagið, bjóða öflugri þverfaglega
vinnu og þéttara þjónustunet. Ásamt þjónustu
við Breiðholtið þjónaði geðheilsustöðin
allri Austur-Reykjavík. Um var að ræða
þróunarverkefni til þriggja ára frá 2012-2015.
Verkefnið hlaut nýsköpunarverðlaun í
opinberri stjórnsýslu en í rökstuðningi
valnefndar kom m.a fram:
Um tímamótaverkefni er að ræða í þjónustu
við geðfatlaða. Með geðheilsustöðinni er
ætlunin að veita heildræna þjónustu og
draga m.a. þannig úr innlögnum á geðsvið
Landspítala. Innan þjónustunnar starfar
þverfaglegur hópur fagfólks sem vinnur eftir
batahugmyndafræðinni þar sem notendum
er hjálpað til að byggja upp betri sjálfsmynd
og aukna vitund um eigið vald og val í
lífinu. Í batastýrðri þjónustu er gjarnan
nýtt persónuleg reynsla þeirra sem hafa náð
bata og hafa fyrrum notendur þjónustunnar
orðið liðveitendur. Verkefnið hefur m.a.
leitt til þess að innlögnum frá íbúum í
Breiðholti á geðsvið hefur fækkað um 28%
frá því að geðheilsustöðin tók til starfa. Um
er að ræða umfangsmikið verkefni með hátt
almannagildi og er það því mikilvægt fyrir
þjónustuþegana, samfélagið og stofnunina.
Jafnframt getur aðferðafræðin nýst öðrum
(Geðheilsustöð Breiðholts, 2012).
Fyrir utan áherslu á samþætta þjónustu
í nærsamfélaginu var lögð áhersla á að
vinna með afleiðingar ofbeldis. Samkvæmt
ársskýrslu geðteymisins 2011 höfðu 70% af
þjónustuþegum geðheilsustöðvarinnar lent
margsinnis og með flóknum hætti í alls kyns
áföllum. Námskeiðið Gæfuspor varð því hluti
af starfseminni en um er að ræða þverfaglegt
námskeið fyrir konur sem hafa orðið fyrir
áföllum af völdum ofbeldis. Haldin voru fimm
námskeið með góðum árangri en Gæfusporin
eru einnig starfrækt á Akureyri.
Megintilgangi verkefnisins var því náð með
fækkun á innlögnum og bættum lífsgæðum
þjónustuþega. Stigin voru einnig fyrstu skrefin
í að notendur með reynslu af geðröskun voru
ráðnir inn sem starfsmenn. Fólst starf þeirra í
félagslegri liðveislu og aðstoð á námskeiðinu
Gæfuspor.
Þróun
geðheilsuteyma
Sigríður Hrönn Bjarnadóttir
sérfræðingur á sviði geðhjúkrunar og starfar hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins