Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2019, Qupperneq 83

Tímarit hjúkrunarfræðinga | 83
Ásta nefnir hvað aðstöðumunur stétta getur
verið mismunandi. „Ég gleymi því ekki
með St. Jósefsspítala í Hafnarfirði. Þar voru
læknarnir á samningi við Tryggingastofnun
og þeir voru bara í akkorðsvinnu. En
hjúkrunarfræðingarnir, sem þá hlupu hraðar
en víða annars staðar af því að læknarnir
voru í þessu akkorði, þeir voru bara á föstum
launum. En það var einhvern veginn aldrei
neinn skilningur á þessu. Það hefur alltaf
verið viðkvæðið að hjúkrunarfræðingar séu
kvennastétt og svo margir og þeim bara haldið
niðri.“
Forvarnir á oddinn
Alþingiskonurnar fyrrverandi eru sammála um
að ýmis forvarnamál hafi komist á dagskrá fyrir
þeirra tilstilli. Þær nefna m.a. þrengt aðgengi
að skoteldum, tannlækningar, tóbaksvarnir,
heilbrigðisþjónusta á landsbyggðinni og
vímuvarnir sem þær lögðu allar vinnu í. Þegar
Ingibjörg var ráðherra var eitt af því fyrsta sem
hún gerði að setja fram alhliða forvarnaáætlun
og í hennar tíð voru lögð drög að banni við
reykingum í opinberu rými sem tók gildi með
lögum um tóbaksvarnir nr. 6/2002. Það settu
sig margir upp á móti því og fannst þetta öfgar.
„Ekkert eitt hefur breytt heilsufari fólks eins
og þessi lög. Þá voru það 24% Íslendinga sem
reyktu daglega en núna eru þetta um 9%,“ segir
Ingibjörg.
Þær eru líka sammála um að heilbrigðismál séu
mikilvægasti málaflokkurinn. Ekkert er okkur
mikilvægara en góð heilsa til lífs og sálar. Það
vita þeir best sem misst hafa heilsuna.
Það má margt gera betur.
„Heilbrigðisþjónustan hefur allt of lengi
fengið að þróast nær tilviljunarkennt, lög og
reglugerðir hafa hvorki tryggt skilgreinda
þjónustuþörf né eftirlit. Umræða um
heilbrigðismál hefur verið um fjármagn eða
öllu heldur fjárskort eða einstaka mál sem
koma reglulega upp. Það er fyrst nú sem verið
er að móta heilbrigðisstefnu til framtíðar,
en Svandís Svararsdóttir heilbrigðisráðherra
hefur mælt fyrir þingsályktunartillögu um
heilbrigðisstefnu til ársins 2030. Ég tel þetta
mikilvægt skref og nauðsynlegt til að ná saman
um stefnu og þjónustu til lengri tíma. Málið er
komið á dagskrá,“ segir Þuríður.
„Fyrir síðustu kosningar voru heilbrigðismál
stóra málið,“ segir Ásta. „En málaflokkurinn
tekur svo mikið fjármagn af heildarútgjöldum,
að það er á brattann að sækja. Það verður
alltaf mikil umræða um forgangsröðun.
Heilbrigðismál gætu auðveldlega sogað til sín
allt fjármagn ríkissjóðs.“
Hjúkrun í framtíðinni
Hvernig skyldu þessar reyndu konur sjá
þróun hjúkrunar fyrir sér í framtíðinni?
Þuríður verður fyrir svörum: „Það er erfitt að
sjá nokkur ár fram í tímann, hvað þá heila öld.
Eitt er víst að tækniframfarir munu hafa mikil
áhrif varðandi samskipti og ýmsa þjónustu.
Hátækni og sérhæfð meðferð við einstaka
sjúkdómum verða örugglega á allt öðrum
stað en við þekkjum í dag, en maðurinn
verður sá sami og þarfnast jafnt hjúkrunar.
Aukin sérhæfing í heilbrigðisvísindum og
tækninýjungar hafa beinst að einstökum
líffærakerfum eða frumum – heildarmyndin
hefur viljað gleymast þrátt fyrir að vitað sé að
ekki er hægt að aðskilja líkama og sál, eins og
það var kallað. Nú beinast auknar rannsóknir
að samspili heila- og líkamsstarfsemi og margt
nýtt er að koma fram sem ég tel að muni breyta
áherslum í heilbrigðisþjónustu og hjúkrun.
Gripið verði fyrr inn í skaðlegt ferli þar sem
það er ódýrara fyrir samfélagið og betra fyrir
einstaklinginn. Þekking á skaðlegum lífsstíl
og aukin þekking á langvarandi áhrifum
andlegs og líkamlegs ofbeldis, fjöldi aldraðra
og auknar kröfur um meiri lífsgæði munu að
líkindum verða framarlega í forgangsröðun
heilbrigðisþjónustunnar og þar með hjúkrunar.
Forvarnir munu því gegna veigamiklum þætti.
Mannleg samskipti og aðstoð til sjálfshjálpar
verða vonandi enn ráðandi innan hjúkrunar
eftir 100 ár þrátt fyrir allar tækninýjungar.“
Ásta tekur við boltanum: „Hjúkrunarfræðingar
eru mjög vel menntuð stétt og það er hægt
að nýta krafta þeirra mun betur. Ég sé fram á
meira samtal á milli stétta. Hjúkrunarfræðingar
verða áfram í lykilhlutverki en þeir þurfa
að hafa fyrir því að koma sínum málum að.
Hjúkrunarfræðingar hafa oft mjög góðar
lausnir og ódýrar, til dæmis hjúkrunarstýrða
heilsugæslu þar sem hjúkrunarfræðingurinn
er sá fyrsti sem sjúklingurinn hittir. Reynsla
erlendis frá sýnir að hjúkrunarfræðingar gátu
leyst úr um 80% atvika með sinni menntun,
aðeins 20% var vísað áfram til lækna. En
þetta kallar á aukið samstarf og virðingu
fyrir menntun hvors annars. Svona úrræði er
ódýrara en ekki síðra. Þörfin mun aukast og
eftirspurnin líka.“
Ingibjörg: „Nú er nánast hálf öld síðan ég
útskrifaðist sem hjúkrunarfræðingur eða
reyndar hjúkrunarkona. Ég sé ekki að eðli
hjúkrunar hafi breyst í grunninn. Tæknin
hefur að sjálfsögðu gert margt auðveldara
og öruggara, líka flóknara og kallar sífellt á
meiri kunnáttu og færni. Það að hjúkrun kalli
á stöðuga endurmenntun og endurskoðun
gerir vinnuna meira spennandi og gefur
sjúklingunum án efa möguleika á skjótari
bata. En á næstu 100 árum verður nú sem áður
umhyggja, samhygð, nákvæmni, öryggi og
besta menntun sem völ er á alltaf grundvöllur
góðrar hjúkrunar.“
1993
Hjúkrunarfélag Íslands segir sér úr BSRB Tímarit hjúkrunarfræðinga tekur til starfa
Frh. á næstu síðu