Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2019, Qupperneq 92

92 | Tímarit hjúkrunarfræðinga
Vorið 1945 lauk fyrsta íslenska
hjúkrunarkonan meistaraprófi í
greininni en það gerðist í Washington-
háskóla í Seattle á vesturströnd
Bandaríkjanna. Hjúkrunarkonan
hét Þorbjörg Árnadóttir og hafði þá
verið í Bandaríkjunum síðan haustið
1937. Á þeim tíma hafði hún tekið
stúdentspróf, háskólanám í hjúkrun
og svo meistaranám.
Það er vor 1945 og kirsuberjatrén í háskóla-
garðinum eru í fullum blóma. Seinni
heimsstyrjöldinni fer senn að ljúka og Þorbjörg
er farin að hugsa heim til Íslands. Enn mun það
þó dragast eitthvað því hana vantar farareyri.
Þorbjörg situr á grasflöt og dáist að hinni eilífu
æsku í kringum sig. Sjálf er hún nú fjörutíu
og sjö ára en flestir nemar í háskólanum eru
um tvítugt. Fólkið sem situr á grasflötinni eða
gengur milli háskólabygginga er síungt því á
hverju ári kemur nýtt ungt fólk og elsta fólkið
útskrifast. Þorbjörg er nú að ljúka háskólanámi
meira en tuttugu árum á eftir fólkinu í kring en
árin sem hafa liðið síðan hún fór til Danmerkur
árið 1919 í hjúkrunarnám hafa ekki verið til
einskis.
Árin áður hafði Þorbjörgu tekist að ljúka bæði
stúdentsprófi, fjörutíu árum á eftir systur
sinni, og BS-námi í hjúkrun. Hún hafði líka
unnið fyrir sér, fyrst á berklaspítala í Seattle,
síðan eitt ár sem háskólakennari og svo við
heimahjúkrun í New York-borg. Sumarið 1944
fann hún aftur löngun til þess að fara í nám.
Að vísu hafði hún einnig íhugað að fara heim
til Íslands en það var enn of dýrt og óöruggt.
Allt síðan hún var barn hafði hún haldið,
ranglega, að uppáhaldsrithöfundur hennar,
Selma Lagerlöf, hefði verið hjúkrunarkona
með meistaragráðu og fyrst Þorbjörg hafði
lagt svo mikið á sig til þess að mennta sig
vildi hún ljúka því með meistaranámi. Hún
velti fyrir sér að skrá sig í nám hjá Columbia
University í New York-borg en hún hafði
unnið á sjúkrahúsi háskólans í stuttan tíma
1928. En námið var talsvert dýrara en í Seattle,
þar sem hún þekkti vel til, og einnig talið
lakara. Nokkrum mánuðum seinna pakkaði
hún saman fátæklegum eigum sínum og tók
rútuna til Seattle. Hún rétt missti af því að hitta
læknana Sigrúnu Briem og Friðgeir Ólason
en þau komu um þetta leyti ásamt þremur
börnum sínum frá Boston til New York til
að bíða eftir skipsfari til Íslands. Þessi unga
fjölskylda fórst svo með Goðafossi rétt undan
Íslandsströndum.
Þorbjörg var fegin því að geta yfirgefið
stórborgina, komast aftur á vesturströndina,
sjá hvítan þvottinn á þvottasnúrunni hreyfast
í vindinum og finna frískan andvarann frá
Kyrrahafinu strjúka andlitið og hreyfa hárið.
Hún fékk inngöngu í meistaranámið og
skráði sig í námskeið um hjúkrunarkennslu
og sálfræði. Einnig tók hún námskeið í ritlist
og félagsráðgjöf. Námið var eitt ár og hún gat
því útskrifast í júní 1945 eftir að hafa skilað
inn rannsóknarskýrslu um berkla í eldra fólki.
Sú skýrsla birtist seinna sem grein í American
Journal of Nursing.
Á árunum fyrir stríð hafði Þorbjörg verið virk
í Félagi íslenskra hjúkrunarkvenna og um tíma
ritstjóri blaðsins. En eftir meira en átta ára
fjarveru höfðu minningar sumra starfssystra
hennar greinilega fölnað. Vorið 1946 birtist
í Hjúkrunarkvennablaðinu frétt um útskrift
hennar úr meistaranáminu en þar er hún nefnd
ungfrú Þorbjörg Dýrleif Árnason. Fréttin
var tekin úr Lögbergi, dagblaði í Winnipeg í
Kanada, og endurskrifuð þannig að í henni
urðu margar villur.
Eftir útskrift dvaldist Þorbjörg í Seattle í eitt
ár og vann sem deildarstjóri í heimahjúkrun
við heilsugæslustöð í borginni. Að lokum fékk
hún bréf frá móðurbróður sínum en hann bjó
um tíma í New York og var stjórnarmaður í
Fyrsta meistaraprófið
í hjúkrun
Christer Magnusson
minnist Þorbjargar Árnadóttur
2001
Fyrsta verkfall Fíh eftir sameiningu
Þorbjörg Árnadóttir