Bændablaðið - 08.05.2017, Side 39

3Bændablaðið | Fimmtudagur 8. júní 2017
Hrossabændur - hestamenn!
Vantar hross til slátrunar á næstu vikum.
Forðist biðlista í haust.
Bjóðum tímabundið hækkað verð!
Sláturpantanir í síma 480 4100.
Sláturfélag Suðurlands
Selfossi
Sími: 517-8240 - Súðarvogur 20 - www.eyjalind.is
Vertu vinur okkar á Facebook
Gúmmíbelti
- Fyrir smágröfur
Bændablaðið
Næsta blað kemur út 22. júní
Biosphere 2, John R Adams, gekk
ég milli gjörólíkra lífkerfa með því
einu að opna dyr. Hann útskýrði
markmið núverandi eiganda,
háskólans í Arizona (UA), um að
nýta einstaka aðstöðu hjúpsins
og möguleikann á að kanna
áhrif einstakra þátta loftslags á
lífkerfi, þar á meðal koltvíoxíðs.
Í fyrrum landbúnaðarrými hefur
verið byggð aflíðandi brekka
með muldu basalti, sem er líkast
jarðvegi Mars, rannsóknarverkefni
með áherslu á niðurbrot jarðvegs,
hreyfingu vatns og þróun lífrænna
efna. LEO rannsóknin (Landscape
Evolution Observatory), er
vissulega mikilvæg, en árið 1991
var þetta sama rými lífsnauðsynlegt
í ljósi þess að öll matvæli fyrir
átta þátttakendur voru framleidd
hér, á hálfri ekru. Sumar tegundir
þrifust ekki og varð mataræðið
einhæfara fyrir vikið að því marki
að þátttakendurnir átta sýndu allir
einkenni kolvetnisskorts, en voru
ósammála um lausnir. Ósættið
var hluti af rofi sem líktist þögulli
borgarastyrjöld, vel þekkt fyrirbæri
þegar einstaklingar neyðast til
að deila takmörkuðu rými, sér
í lagi geimfarar. Sumir vildu
leggja hluta annarra lífkerfa undir
matvælaræktun, en aðrir biðluðu til
stjórnenda tilraunarinnar að leyfa
innflutning á mat, enda færi orka og
einbeiting meðlima til vísindastarfa
þverrandi. Frammi fyrir skorti
birtist grundvallarmálefni í
fæðuframleiðslu heimsins, þar á
meðal hversu mikið landrými þarf
til að framleiða sömu orkueiningu.
Annað og ósýnilegra vandamál
var álíka banvænt, með hækkandi
gildum koltvíoxíðs og minnkun
súrefnis í lokuðu rýminu
sem treysti á ljóstillífun fyrir
súrefnisframleiðslu. Meðal þess
sem orsakaði vandann var minni
sólargeislun vegna áhrifa El Nino,
skuggi af járngrind hjúpsins og
notkun næringarríks jarðvegar
sem leiddi til aukins örverugróðurs
með tilheyrandi losun á koltvíoxíð.
Dæling súrefnis utan frá rýrði
trúverðugleika rannsóknarinnar
en bjargaði lífum. Líkamar þeirra
löguðu sig hins vegar að einhæfu
og hollu mataræði, en fábreytnin
tók sinn toll andlega.
Eftir tveggja ára innilokun
gengu meðlimir út með bros á
vör, en hver eining hélt í sína
átt, þó allir héldu áfram störfum
með áherslu á virkni náttúrulegra
kerfa. Úr urðu tvö hjónabönd, en
stormasöm ár í rekstri hjúpsins
tóku við, sem gekk milli eigenda
með ólíkar hugmyndir um hlutverk
og rekstrarform. Tilraunin hafði
sýnt fram á getu einstaklinga til
að sjá um og viðhalda lífkerfum,
þó örsmá og knúin áfram með
gríðarlegri utanaðkomandi tækni
og orku, 2MW, en sömuleiðis
áhrif skorts á mat og jarðnæði,
sömu vandamál og fátækir
bændur hafa glímt við í gegnum
aldirnar, og er áframhaldandi orsök
gróðureyðingar víða um heim.
Fortíðin tínd
Biosphere 2-tilraunin leiddi í ljós
að fjölbreytileiki náttúru og lífkerfa
er ofar stjórn manna, en sömuleiðis
getuna til að leysa vandamál sem, í
þessu tilfelli voru smækkuð mynd
af vandamálum þess lífkerfis sem
kallast Biosphere 1, eða jörðin.
Vandamál sem innan hjúpsins urðu
lífshættuleg á vikum og mánuðum
gætu þjónað sem áminning um
mögulegar afleiðingar á lífkerfi
jarðarinnar, þó ferlin séu hægari.
Síðdegis gekk ég upp í
fjallshlíðar Santa Catalina
fjallanna, þar sem borgarbúar
sækja í skraufþurra heita náttúru,
heimkynni fáséðra fjallaljóna, geita
og harðgerða Saguaro kaktusins.
Þessi vatnsfylltu grænu ferlíki, eins
og fáránleg tröll eyðimerkurinnar,
voru um þúsundir ára hluti af
mataræði ættbálka svæðisins, og
hluti af fjölbreyttum landbúnaði
þeirra. Í dag hefur söfnun
fræja, bauna og blóma villtra
eyðimerkurplantna orðið æ
vinsælli meðal smábænda sem selja
afurðir á bændamörkuðum Tucson,
en meðlimir Tohono O’odham
ættbálksins hafa ávallt viðhaldið
slíkum matarhefðum. Þannig hefur
örlítill angi nútímalandbúnaðar í
Arizona snúið aftur til uppruna
síns, með uppskeru sem landið
býður upp á náttúrulega, án
aðkomu manna.
/Svavar Jónatansson
Eyðimerkursvæði Biosphere 2.
Mótorar og varahlutir á lager
Hröð og góð þjónusta
Dreifingaraðili BRIGGS & STRATTON
á ÍSLANDI
MHG VERSLUN EHF 544-4656 - MHG.IS
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins í samstarfi við Umhverfis- og Auðlindaráðuneytið
aug lýsir eftir 5 þátttökubúum í verkefni sem hefur það að markmiði að leggja mat tæki-
færi og áskoranir til þess að draga úr losun gróður húsa lofttegunda frá landbúnaði.
Lagt verður mat á helstu losunarþætti og þá m.a. horft til aðkeyptra aðfanga, framleiðslu
og landnotkunar. Settar verða fram tillögur að leiðum til þess að draga úr losun í sam-
vinnu við þátttakendur.
Við val á þátttökubúum verður lögð áhersla á að fanga breytileika milli landfræðilegra
þátta, svo sem jarðvegsgerða, landlegu ásamt því að horfa til samsetningu bú stofns.
Heimilt þarf að vera að birta niðurstöður í fræðslu- og kynningarefni tengdu verkefninu.
Umsóknir um þátttöku skal senda á netfangið snorri@rml.is fyrir 20. júní 2017.
Nánari upplýsingar um verkefnið veita Snorri Þorsteinsson (snorri@rml.is) og
Borgar Páll Bragason (bpb@rml.is)
AUGLÝST ER EFTIR BÚUM TIL ÞÁTTTÖKU Í VERKEFNINU
„MINNKUN LOSUNAR GRÓÐURHÚSALOFTTEGUNDA FRÁ LANDBÚNAÐI“