Bændablaðið - 29.11.2018, Blaðsíða 22

Bændablaðið | Fimmtudagur 29. nóvember 201822
ÍSLENSKUR LANDBÚNAÐUR 2018
New Holland veðjar á áframhaldandi þróun dráttarvéla knúnum lífdísil og gasi og sjálfbærni í landbúnaði:
Rafknúnar dráttarvélar ekki
í sjónmáli til stærri verka
– Vetnistæknin þykir líka enn of dýr kostur og skortur er á innviðum fyrir dreifingu vetnis
New Holland er ekki á leiðinni
frekar en aðrir dráttar vélar-
framleiðendur að koma með
á markað öflugar rafknúnar
dráttarvélar sem gjaldgengar
væru til vinnu á stórum ökrum
eða til að draga stóra og mikla
vagna eða hey- og jarðvinnslutæki.
Samt eru menn þar á bæ stöðugt
að skoða leiðir til að draga úr
loftmengun vinnuvéla.
Lífdísill sem blandaður er
með etanóli og gasi eru ofarlega í
hugum tæknimanna New Holland
í baráttunni við að draga úr losun
koltvísýrings frá dráttarvélum.
Þá hefur orðið ör þróun í hönnun
dísilvéla sem eru nú mun
sparneytnari og losa minna af
gróðurhúsalofttegundum en þekktist
fyrir aðeins örfáum árum. Þar á bæ
er nú mjög veðjað á að bændur
geti sem mest orðið sjálfbærir um
orku á dráttarvélar með framleiðslu
á metanóli, jurtaolíu og gasi úr
lífmassa.
Rafknúnar dráttarvélar ekki
vænlegur kostur
Ove D. Juel, viðskipta- og
markaðsstjóri New Holland í
Hollandi, mætti í bás Kraftvéla
á landbúnaðarsýningunni í
Laugardalshöllinni í október. Hann
sagði í samtali við blaðamann
Bændablaðsins að engar líkur væru
á að rafknúnar dráttarvélar leysi
stórar dísilknúnar vélar af hólmi í
náinni framtíð. Þær væru einfaldlega
of þungar og of skammdrægar til
að gagnast við vinnu á stórum
ökrum. Rafdrifnar vélar gætu þó
mögulega gagnast heima við bæi
til skammtímanotkunar þar sem stutt
er í hleðslustöðvar og eins varðandi
liðléttinga.
Vetnisdráttarvélar varla
á dagskrá í bráð
New Holland hefur gert miklar
tilraunir með vetnisdrifnar
dráttarvélar og kynnti í fyrra
til sögunnar frumgerð fyrstu
vetnisknúnu dráttarvélina NH2.
Hún var með 106 hestafla mótor
og byggð á New Holland T6000
vélinni. Þessi vél var sögð geta
leyst af hendi öll verkefni sem
dísilknúnum dráttarvélum var
ætlað. Þegar Juel var spurður um
hvort vetnið væri ekki framtíðin í
dráttarvélaframleiðslunni var hann
ekki sérlega bjartsýnn. Hann sagði
að New Holland væri eiginlega búið
að leggja þessar hugmyndir til hliðar
í bili að minnsta kosti. Vetnistæknin
væri einfaldlega of dýr í framleiðslu.
Þá skorti alla innviði og dreifikerfi
fyrir vetni og tankar fyrir langa
notkun á degi hverjum væru of
fyrirferðarmiklir.
Metangasknúnar dráttarvélar
leiða til aukinnar sjálfbærni
Ove D. Juel sagði að í þróun
dráttarvéla væri hins vegar fátt því
til fyrirstöðu að bjóða upp á metan-
eða propangasknúnar dráttarvélar.
Þar hefur propangasið (LPG) það
framyfir að vera mun orkuríkara
en metangas. Gefur það 93.2
Megajoules úr hverjum rúmmetra
af gasi (MJ/m3) á móti 38,7 MJ/
m3 sem fæst úr metangasinu. Öll
tækni vel þekkt fyrir notkun á gasi
sem aflgjafa og aflvélarnar sjálfar í
grunninn þær sömu og dísilvélarnar.
Tilraunir New Holland sýna að hægt
er að ná allt að 30% rekstrarsparnaði
með því að nota gas í stað dísilolíu.
Stærsti kosturinn er þó að býlin geta
með því orðið sjálfbær um orku ef
þau framleiða sjálf gasið úr lífmassa.
Hins vegar benti Juel á að
innviðir varðandi átöppun á gasi
séu víðast ekki til staðar í sveitum
og gastankar tækju auk þess mun
meira pláss á hverja orkueiningu en
dísilolíutankar. Hjá New Holland
hafi menn m.a. farið þá leið að
hengja aukatanka í kassa framan á
vélarnar til að gera þær nægilega
langdrægar. Á Íslandi þyrfti þetta
þó ekki að vera mikið vandamál þar
sem vélarnar eru yfirleitt að vinna
nærri búunum.
Notkun á fljótandi LPG gasi
vart fýsileg
Juel taldi litlar líkur á að menn
færu almennt að nota fljótandi
propangas (LPG) til að auka
vinnsludrægni vélanna líkt og
trukkaframleiðendur hafa verið að
skoða. Átöppunarbúnaður væri mun
flóknari og erfitt væri að vinna með
gas undir svo miklum þrýstingi. Allar
lagnir þyrftu að vera mun öflugri en
ella og gaskútar yrðu sömuleiðis að
vera mun sterkbyggðari og um leið
þyngri og tækju meira pláss. Eigi
að síður hefur New Holland smíðað
dráttarvélar fyrir notkun á LPG gasi.
Metangasið spennandi kostur
fyrir Íslendinga
Ljóst er að metangasknúnar
dráttarvélar geta verið mjög
ákjósanlegur kostur í sveitum
og aukið möguleika á sjálfbærni
búanna. Víða í Evrópu eru bændur
farnir að framleiða metangas úr
lífmassa og skít. Í Þýskalandi hafa
menn einkum nýtt gasið til að keyra
vélar til að framleiða raforku inn
á orkukerfið. Á Íslandi hafa menn
hins vegar verið tvístígandi við að
fara út í framleiðslu á metangasi í
sveitum þó öll tækni til þess sé mjög
vel þekkt og þróuð. Þarna eru þó
vissulega tækifæri og spurningin
snýst kannski fyrst og fremst um
hver sé tilbúinn að ryðja brautina.
Slíkt gæti líka gert íslensk býli
sjálfbær um orku. /HKr.
Magnús Jón Björgvinsson, Eiður Steingrímsson, Ævar Björn Þorsteinsson og Viktor Karl Ævarsson á bás Kraftvéla
á landbúnaðarsýningunni í Laugardalshöllinni í október. Mynd / HKr.
NH2 vetnisknúna dráttarvélin frá New Holland.
Þessi New Holland-vél er knúinmetangasi.
Propangas er mun orkuríkara en
metangas og gæti því hentað betur
til að knýja dráttarvélar á stórum
ökrum. Það gefur 93,2 MJ á rúmmetra
á meðan metangasið er með orku
upp á 38,7 MJ í hverjum rúmmetra.
Þá er propangasið þyngra en loft
(1.5219:1) á meðna metangasið er
léttara en loft (0.5537:1).
Ove D. Juel, viðskipta- og markaðsstjóri New Holland í Hollandi, telur að dráttarvélar knúnar lífdísil eða gasi muni leysa af hólmi hefðbundnar vélar sem
keyra eingöngu á jarðefnaeldsneyti. Mynd / HKr.