Bændablaðið - 04.10.2018, Page 26

Bændablaðið - 04.10.2018, Page 26
Bændablaðið | Fimmtudagur 4. október 201826 Skáldið og heimspekingurinn Kristján Hreinsson, sem oft er kenndur við Skerjafjörð, er byrjaður á nýstárlegri aðferð við að rita sögu fyrirtækja á Íslandi, í bundnu máli. Hefur hann þegar lokið við að rita sögu vélsmiðjunnar Loga á Patreksfirði og vinnur nú að ritun á sögu flugfélagsins Ernis og fleiri eru í bígerð. „Þetta snýst um að forsvarsmenn fyrirtækja segja mér sögu sinna fyrirtækja, sem ég set síðan í bundið mál. Þannig bý ég til „ljóðsögu“ fyrirtækisins. Þetta geta verið fyrirtæki eða stofnanir af öllu tagi. Það geta t.d. verið stórfyrirtæki eða leikskólar, það er í raun allt mögulegt í þessu. Aðalatriðið er að finna rétta flötinn og hvað passar hverju sinni,“ segir Kristján. Að hámarki 50 textasíður Þetta ljóðsöguform á söguritun gefur möguleika á að segja söguna í mjög samþjöppuðu máli með tilfallandi myndefni án þess að leggja undir það mörg hundruð eða þúsundir blaðsíðna. Kristján gengur út frá því að í hverri fyrirtækjasögu séu 20 til 30 ljóð og lausavísur og í mesta lagi 50 síður af rituðu máli auk mynda. Þannig fái menn í hendur verk sem er öllum mjög aðgengilegt og hægt að grípa niður í hvenær sem hentar án þess að setja sig í stellingar við viðamikinn doðrantslestur. Og Kristján segir okkur að orðið „ljóðsaga“ sé í raun gamalt og hafi verið til í nokkur hundruð ár. „Þetta er hugsað eins og eins konar minnisvarði sem lýsir sögu fyrirtækisins og fólkinu sem fyrir það hefur starfað. minnisvarði sem hentar vel til að gefa viðskiptavinum og hverjum sem er.“ Alvaran, hversdagsleikinn og húmorinn í bland Kristján segist gera þetta þannig að hann setji saman áherslupunkta eins og hvað í sögunni þurfi að vera á alvarlegum nótum, hvað þurfi að styðjast nokkurn veginn við söguna með ýmsum staðreyndaupplýsingum og hvað hægt sé að nota í líkingamáli til að styrkja þá grunnfleti sögunnar sem hann langar að koma á framfæri. „Síðan hef ég það sem kalla má daglegt mál án sérstaks íburðar í ljóðagerð. Það er einfaldur kveðskapur en samt með skýrum ummælum t.d. um menn sem starfað hafa hjá viðkomandi fyrirtæki. Eins get ég á þessu hversdagslega máli fjallað um það hver séu markmið fyrirtækisins og annað slíkt.“ Í þriðju leiðinni er svo farið út í húmorinn þar sem hægt er t.d. að fjalla um karakter manna innan fyrirtækisins eða í tengslum við þau. Undir formerkjum gamanseminnar er hægt að segja sögu sem endar á ferskeytlu eða limru. „Ef ég væri að yrkja fyrir leikskóla gæti ég alveg blandað inn í þetta söngtextum sem ég hef samið og passa fyrir börn. Þá ekki sem uppfyllingarefni, heldur texta sem ég gæti bókstaflega tengt við það sem fram fer í viðkomandi leikskóla.“ „Í þeirri bók sem ég hef gert fyrir vélsmiðjuna Loga á Patreksfirði hafði ég úr ansi mörgu að moða. Saga þessa gamla fyrirtækis er merk og margslungin. Efniviðurinn var miklu meira en nægur og þar er líka fjallað um staðhætti og umhverfið sem fyrirtækið hrærist í. Sumt þarf kannski ekki að koma sögu fyrirtækisins beint við en tengist henni samt á einhvern hátt. Þá varð úr þessu miklu skemmtilegri bók en ég hafði ímyndað mér. Enda hafði ég aldrei gert svona áður og veit ekki til að svona bók hafi verið gerð. Þetta kom bæði mér og öðrum skemmtilega á óvart. Og ég held að þeir sem lesið hafa, séu mér sammála. Hjá Loga fer Barði Sæmundsson í fylkingarbrjósti og mér heyrist á honum að þetta sé bara afar þokkaleg smíð. Ólafur, bróðir hans, sagði mér margt skemmtilegt sem ég gat stuðst við. En síðan vil ég geta þess að ég vil vinna þessa hugmynd áfram með mönnum sem kunna til verka, þar vil ég nefna þá Rögnvald Bjarnason og Hálfdán Gunnarsson í Leturprenti, en þeir hafa komið með ómetanlegt innlegg varðandi útlit og uppsetningu. Þarna eru snillingar í hverju horni.“ Ekki meiri lygi en þekkist í sagnfræði – Þú ert þá ekki endilega að feta slóð grjótharðrar sagnfræði? „Nei, alls ekki. Þetta er sett í skáldskaparform, en samt er ekki í þessi neitt meiri lygi heldur en þekkist í sagnfræði. Sjálfur lærði ég sagnfræði á sínum tíma þegar ég las leikhúsfræði og komst þá að því að sagan fjallar ekki endilega um það sem gerðist, heldur um það sem við segjum að hafi gerst, eins og þegar sigurvegarinn segir söguna. Aðalatriðið er hvernig við segjum söguna. Og hér gildir stundum, að flíka því sem fyndnara reynist.“ „Endursögnin í ljóðsögu getur verið meira njörvuð en nokkurn tíma er hægt í sagnfræðilegri formgerð. Þarna er formgerðin orðin þannig að frásögnin er lituð með tungumálinu og tungumálið litað með blæbrigðunum. Ég nota rím, stuðla og höfuðstafi og hverf aldrei frá réttu formi í ljóðum og ferskeytlum. Eins get ég notað limruna sem er í sjálfu sér epísk í formi sínu. Formið sjálft segir sögu. Þú getur farið með limru sem inniheldur ekkert orð, en þú heyrir frásögnina í hrynjandi hennar. Allt eru þetta hliðargötur við frásögnina. Formið gerir frásögnina mun skemmtilegri.“ Með öðrum orðum, í ljóðsögunni getur skáldið njörvað niður formið og gefið ímyndunaraflinu lausan taum, eða eins og Kristján Hreinsson segir: Ef sagan öll er sett í ljóð og sálin lögð að veði þá breytist hún í besta sjóð sem bara veitir gleði. VIÐ VERÐUM Á LANDBÚNAÐAR- SÝNINGUNNI Í LAUGARDALSHÖLL 12.-14. OKTÓBER Kíktu í kaffi og kleinur og spjöllum saman Yleiningar • Innréttingar • Gólf í gripahús • Stálgrindarhús Básamottur • Mænisgluggar • Rafgirðingarefni o. fl. byko.is MENNING&LISTIR Hörður Kristjánsson hk@bondi.is Skáldið og heimspekingurinn Kristján Hreinsson býðst nú til að rita sögur fyrirtækja og stofnana í bundnu máli: Yrkir „ljóðsögur“ fyrirtækja í hnitmiðuðu og knöppu formi – Þegar búinn að semja sögu vélsmiðju á Patreksfirði og er með sögu flugfélags í smíðum Skáldið og heimspekingurinn Kristján Hreinsson sem oft er kenndur við Skerjafjörð. Mynd / HKr. Vegurinn heim „Ég er alltaf að lesa bók sem í vantar eina síðuna. Og það er alltaf mikilvægasta síðan.“ Fyrr á þessu ári kom út hjá Veröld bókin Vegurinn heim lengist með hverjum morgni eftir Fredrik Backman, höfund bókarinnar Maður sem heitir Ove. Nói og afi hans sitja á bekk og tala saman. Þeir geta rætt um allar lífsins gátur, bæði þær stóru og smáu. Heimur afans er að breytast, hann verður sífellt óreiðukenndari og það verður honum æ erfiðara að kalla fram minningarnar. Það rennur upp fyrir þeim að brátt þurfi þeir að kveðjast. Fredrik Back- man er einn fremsti rithöfundur Norðurlanda. Bækur hans hafa farið sigurför um heiminn og sitja víðs vegar efst á metsölulistum. Hér kemur höfundurinn að lesandanum úr óvæntri átt í lítilli en áhrifamikilli bók. „Ljúf, sorgleg og þrungin kærleika.“ – Dagens nyheter „Síður bókarinnar eru hlaðnar gleði, ást og trega.“ – The Book Reporter Vegurinn heim lengist með hverjum morgni er 70 blaðsíður að lengd. Eyjólfur Jónsson braut bókina um og Nils Olsson hannaði kápu. Bókin er prentuð í Eistlandi.Höfundurinn Fredrik Backman.

x

Bændablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.