Bændablaðið - 09.05.2018, Blaðsíða 8

8 Bændablaðið | Miðvikudagur 9. maí 2018
Svínabændur ósáttir við framkvæmd breytinga á Bjargráðasjóði:
Formaður bindur vonir við
að farsæl lausn fáist
Á aðalfundi Svínaræktarfélags
Íslands í fyrri viku var samþykkt
að breyta nafni félagsins í Félag
svínabænda. Í skýrslu Ingva
Stefánssonar, formanns kom fram
hörð gagnrýni á niðurlagningu
búnaðardeildar Bjargráðasjóðs
og fyrirhugaðar úthlutarreglur
í nýjum Velferðarsjóði BÍ. Telur
formaður að svínabændur muni
tapa þar 40 milljónum af framlagi
sínu í Bjargráðasjóð.
„Mig langar að byrja á að koma
inn á samskipti okkar við BÍ. Því
miður verður það að segjast eins
og er að þau þyrftu að vera í betri
farvegi. Nýjasta dæmið sem mig
langar að upplýsa fundinn um er
hvernig staðið var að því að leggja
niður búnaðardeild Bjargráðasjóðs.
Inni í sjóðnum voru um 115
milljónir sem bændur í viðkomandi
búgreinum höfðu greitt til að bæta
fyrirsjáanlegt búfjártjón. Þar af
var hlutur svínabænda rúmar 40
milljónir, eða 35% af heildarfé, eða
langt umfram allar aðrar búgreinar.”
Að mestu tapað fé
„Ákveðið hefur verið að stofna
svokallaðan Velferðarsjóð BÍ sem
mun fá þessa fjármuni til sín. Því
miður láðist í öllu þessu ferli að
upplýsa okkur um þá miklu fjármuni
sem við áttum þarna inni. Ljóst má
vera m.v. hvernig til stendur að
ráðstafa fjármunum úr þessum nýja
sjóði að þetta er að mestu tapað fé
sem svínabændur greiddu sannanlega
inn til Bjargráðasjóðs á sínum tíma.
En í lögum um Bjargráðasjóð segir
m.a.
„Við niðurlagningu búnaðar-
deildar Bjargráðasjóðs er heimilt
að ráðstafa eignum deildarinnar
til Bændasamtaka Íslands.
Ráðstöfunin er bundin því skilyrði
að Bændasamtökin nýti fjármunina
í sama tilgangi og áður fólst í
hlutverki búnaðardeildar.“
Einnig kemur fram í samþykktum
Velferðarsjóðs að „Æðsta vald í
málefnum Velferðarsjóðsins er stjórn
Bændasamtaka Íslands.
Reglum þessum má breyta
fyrirvaralaust af stjórn Bænda-
samtakanna.“ Því var óskað eftir
að fjármunir yrðu endurgreiddir til
búgreinafélaga í hlutfalli við inneign
þeirra. Því hefur nú verið hafnað af
hálfu stjórnar BÍ.
Að mínu mati er tvennt sem
stendur upp úr í þessu ferli. Það fyrra
er að lög verða brotin af hálfu BÍ
m.v. hvernig til stendur að úthluta úr
hinum nýja sjóði. Hitt er að ef vilji er
til staðar getur stjórn BÍ auðveldlega
skilað þessum fjármunum til þeirra
sem greiddu þá á sínum tíma. En
viljinn þarf að vera til staðar.“
Bindur vonir við farsæla lausn
„Ég var tvístígandi með að fara með
þetta mál inn á fundinn en vissi
að mér bæri skylda til að upplýsa
ykkur um þessa stöðu. Innbyrðis
ágreiningur á milli BÍ og einstakra
búgreinafélaga er það sem við
þurfum síst á að halda þessi misserin.
Ég bind eftir sem áður vonir við að
farsæl lausn fáist í þessu máli.“
Mikilvægt að hafa öflug
regnhlífarsamtök
Það er okkur svo mikilvægt að
hafa öflug regnhlífarsamtök fyrir
landbúnaðinn sem talar einni röddu
fyrir okkur öll. Það er því líka
ánægjulegt að segja frá því að BÍ
í samstarfi við mörg búgreinafélög
þ.m.t. okkar er að láta óháða aðila
meta hvaða áhrif hráakjötsdómurinn
svokallaði komi til með að hafa á
innlendan landbúnað. Þar hef ég
skynjað mikinn samtakamátt og að
allir séu að stefna í sömu átt.
Það er freistandi hér í þessum
hópi að kenna forystu BÍ um flest
það sem okkur finnst fara aflaga
í samskiptum okkar á milli. Við
þurfum samt að líta okkur nær og
sjá hvað við getum gert til að bæta
samskiptin. Traust þarf að vera til
staðar og vonandi kemur það til með
aukast á milli aðila.“ /HKr.
Á aðalfundi Svínaræktar félags
Íslands kom fram í ræðu for-
manns að óskað hafi verið eftir
því á síðastliðnu sumri við eggja-
og kjúklingabændur að þessi
búgreinafélög ásamt svínabænd-
um myndu ráða sér sameigin-
legan framkvæmdastjóra.
Sá framkvæmdastjóri yrði
jafn framt talsmaður þessara
búgreina. Sú vinna hafi að mati
formanns gengið hægar en vonir
stóðu til en nú væri loks að sjást
til lands í því.
„Vonandi getum við auglýst eftir
starfsmanni strax í næsta mánuði,“
sagði Ingvi Stefánsson.
/HKr.
Svína-, eggja- og kjúklingabændur:
Ráða sameiginlegan
framkvæmdastjóra
FRÉTTIR
Frá aðalfundi Svínaræktarfélags Íslands sem fær nú nafnið Félag svínabænda.
Mynd / HKr.
Íslensk svínarækt með metnaðarfyllstu löggjöf í heimi og líklega sú eina í Evrópu sem er enn laus við ofurbakteríur:
Geldingar í svínarækt nær aflagðar á
Íslandi – líklega einsdæmi í heiminum
Ingva Stefánsson, formaður
Svínaræktarfélags Íslands, segir
neytendur ekki nógu upplýsta um
að geldingar á grísum séu nánast
aflagðar á Íslandi. Þá séu dýrin
laus við fjölónæmar bakteríur og
íslenskir svínabændur hafi verið
að innleiða ásamt Norðmönnum
metnaðarfyllstu löggjöf í heimi
þegar kemur að velferð svína.
Ingvi sagði á aðalfundi
Svínaræktarfélagsins nýverið að
svína bændur kvörtuðu gjarnan
undan óvæginni umræðu í sinn
garð og finnist ómaklega að þeim
vegið í opinberri umræðu.
„Við verðum hins að viðurkenna
að á sama tíma höfum við ekki
staðið okkur í því að upplýsa
fyrir hvað við stöndum. Það er
nefnilega svo ótrúlega margt
jákvætt við okkar framleiðslu
sem við gleymum að segja frá,“
sagði Ingvi.
„Nýjasta dæmið eru upplýsingar
frá Matvælastofnun þar sem enn
og aftur er staðfest eftir sýnatökur
í sláturhúsum í byrjun þessa árs að
fjölónæma bakterían MRSA, eða
MÓSA upp á okkar ylhýra, finnst
ekki í íslenskri svínarækt. Erum
við kannski eina landið í Evrópu
sem er laust við þessa bakteríu í
okkar búgrein?
Hvað höfum við gert til að
upplýsa neytendur um að við
séum að taka upp metnaðarfyllstu
löggjöf í heimi – ásamt
Norðmönnum – þegar kemur að
velferð svína?
Geldingar aflagðar á Íslandi -
líklega einsdæmi í heiminum
„Geldingar á grísum eru nánast
aflagðar á Íslandi og er það líklega
einsdæmi í heiminum, að sögn
yfirdýralæknis Matvælastofnunar.
Hún segir aðbúnað svína hafa batnað
verulega að undanförnu.“
Neytendur hafa staðið með
íslenskum svínabændum
„Og síðast en ekki síst, neytendur.
Þeir hafa nú aldeilis reynst okkur
vel í gegnum tíðina. Á sama tíma og
við erum í mjög harðri samkeppni
við aðrar kjötgreinar bæði innlendar
og innfluttar hafa neytendur alltaf
staðið með okkur í verki. Það hafa
þeir gert með því að velja íslenskt
svínakjöt í síauknum mæli síðustu
áratugi.
Vissulega hefur innflutningur
á svínakjöti aukist mjög mikið
á síðustu árum, en af hverju er
það? Við höfum einfaldlega ekki
annað eftirspurn. Það er því fyrst
og síðast okkar að halda áfram að
þjónusta neytendur þ.a. þeir geti
haldið áfram að velja okkar vöru,
því það vilja þeir svo sannarlega.
Því endurtek ég: Það er svo
ótrúlega margt jákvætt við okkar
framleiðslu sem við gleymum að
segja frá. Því er ég sannfærður
um að ef okkur tekst að upplýsa
neytendur um fyrir hvað við
stöndum sé framtíðin björt,“ sagði
Ingvi Stefánsson. /HKr.
Ingvi Stefánsson í ræðustól á aðalfundi Svínaræktarfélags Íslands. „Á sama
tíma og við erum í mjög harðri samkeppni við aðrar kjötgreinar bæði innlendar
Mynd / HKr.
Undir yfirborðinu er ný íslensk
heimildarmynd sem fjallar um
sjókvíaeldi á laxi, á Íslandi og víðar
í heiminum. Hún verður sýnd á
RÚV sunnudaginn 13. maí klukkan
20.15.
,,Ástæðan fyrir því að þessi mynd
er gerð er fyrst og fremst sú að það er
gríðarlega mikilvægt að skýra út fyrir
fólki hvers vegna laxeldi í opnum
sjókvíum er svona hættulegt fyrir
náttúru Íslands,“ segir Þorsteinn J.,
leikstjóri myndarinnar.
,,Það er í sjálfu sér enginn á móti
laxeldi. Það er mengunin sem kemur
frá fóðri og úrgangi frá laxinum sem
er stórmál og svo sú staðreynd að
það er norskur eldislax í kvíunum.
Erfðanefnd landbúnaðarins hefur
ályktað að þessi norski lax sé
skaðræði í íslenskri náttúru, framandi
tegund og hvetur til þess að þetta sé
stöðvað tafarlaust.“
Í Undir yfirborðinu er dregin
upp skýr mynd af sjókvíaeldi og
áhrifum þess á umhverfið og villta
laxastofna. Það er rætt við fólk í fimm
löndum, Skotlandi, Noregi, Svíþjóð,
Bandaríkjunum og Íslandi, um
reynslu þessara þjóða af sjókvíaeldi
á laxi.
,,Það er merkilegt að allir segja
nánast sömu söguna. Laxeldi í opnum
sjókvíum hefur verið stundað síðan
1970 í Noregi, með þeim afleiðingum
að tveir þriðju villtra laxastofna hafa
orðið fyrir verulegum skaða. Nýverið
var laxeldi í opnum sjókvíum
bannað í Seattle frá og með 2022.
Sjókvíaeldi á laxi er á útleið og stóru
laxeldisfyrirtækin eru að leita annarra
leiða, annaðhvort að færa kvíarnar
út á rúmsjó eða í kvíar á landi. Það
sem hefur líka alveg gleymst í allri
umræðu um þetta mál á Íslandi eru
þær 1500 fjölskyldur á landinu sem
eiga lax og silungsveiðirétt. Veiðin er
stór hluti af tekjum bænda og alveg
furðulegt að þeir skuli ekki hafa neina
aðkomu að málinu. Laxeldi í opnum
sjókvíum er raunverulega tifandi
tímasprengja, það er verið að taka
stórkostlega áhættu á því að skaða
lífríki fjarðanna og villta laxastofna
á Íslandi. Rétti tíminn til að staldra
við og móta alvöru reglur um þessa
starfsemi er núna. Svo ég vitni í orð
sjónvarpsmannsins Jeremy Paxman
hjá BBC sem er í viðtali í myndinni:
,,Ef þið Íslendingar leyfið
erlendum fiskeldisfyrirtækjum að
koma með þessa mengandi starfsemi
sem sjókvíaeldi á laxi er til Íslands,
þá eruð þið kjánar.“
Undir yfirborðinu – ný íslensk heimildarmynd:
„Laxeldi í sjókvíum er
tifandi tímasprengja“