Bændablaðið - 09.05.2018, Blaðsíða 28

28 Bændablaðið | Miðvikudagur 9. maí 2018
Garðyrkjustöðin Espiflöt við Reykholt í Biskupstungum 70 ára:
Fjölskyldufyrirtæki sem ræktar
blóm af ástríðu og mikilli alúð
– Nýtir íslenska orku, hreint vatn og leggur áherslu á umhverfismál og lífrænar varnir gegn sníkjudýrum
Garðyrkjustöðin Espiflöt við
Reykholt í Biskupstungum átti 70
ára afmæli þann 1. maí. Var þeim
tímamótum fagnað er eigendur og
starfsfólk buðu gestum til veislu.
Grunnur að garðyrkjustöðinni
Espiflöt var lagður þann 1. maí
1948, þegar hjónin Eiríkur og
Hulda Sæland fluttust búferlum úr
Hafnarfirði og settust að í Reykholti
til að stofna þar garðyrkjubýli.
Nafn garðyrkjubýlisins var raun-
ar Sjónarhóll allt fram til 1958,
þegar því var breytt í Espiflöt.
Fram undir 1965 var eingöngu
ræktað grænmeti á Espiflöt en á
árunum 1965–1977 var blönduð
ræktun blóma og grænmetis. Á
þessum árum var garðyrkjustöðin
um 1300 m2 að flatarmáli.
Kaflaskil 1977
Árið 1977 hófst nýr kafli í rekstrin-
um er synir þeirra, Stígur og
Sveinn, ásamt eiginkonum þeirra,
Aðalbjörgu og Áslaugu, stofnuðu
með þeim Félagsbúið Espiflöt sf.
Ákveðið var að sérhæfa sig í
ræktun afskorinna blóma þar sem
blandaða ræktunin gafst ekki vel,
m.a. með tilliti til notkunar varn-
arefna.
Garðyrkjustöðin var stækkuð og
endurnýjuð á næstu árum samhliða
því að leigja garðyrkjustöðvarn-
ar Friðheima og seinna Birkilund
fyrstu sex árin.
Árið 1987 urðu enn þáttaskil
í starfseminni þegar Stígur og
Aðalbjörg stofnuðu sína eigin garð-
yrkjustöð á lóð Espiflatar og hurfu
úr rekstrinum.
Stofnendur Espiflatar
drógu sig í hlé 1998
Þann 1. maí 1998, eða nákvæmlega
eftir 50 ára búsetu, hættu Eiríkur og
Hulda þátttöku í rekstrinum og fluttu
á Selfoss eftir langt og farsælt starf.
Hjónin Sveinn A. Sæland og
Áslaug Sveinbjarnardóttir eignuð-
ust þá stöðina að fullu og ráku hana
áfram undir nafninu Espiflöt ehf.
Axel og Heiða Pálrún urðu
meirihlutaeigendur 2013
Árið 2006 flutti sonurinn Axel
Sæland, sem er menntaður íþrótta-
og garðyrkjufræðingur, og kona
hans, Heiða Pálrún Leifsdóttir hjúkr-
unarfræðingur heim á Espiflöt og
komu þá smám saman inn í rekstur-
inn. Var síðan haldið upp á það 1.
maí 2013 að þau hafa eignast ráðandi
hlut í stöðinni, eða 51%. Þá var rækt-
unarflatarmál garðyrkjustöðvarinnar
rúmlega 6.300 fermetrar auk véla-,
kæli- og pökkunarrými.
Nú er enn búið að bæta við
vinnslurýmið með 480 m2 fer-
metra nýbyggingu sem ber heitið
Smiðjan að uppástungu Margrétar
Sverrisdóttir sem á lengstan starfs-
aldur af starfsmönnum stöðvarinn-
ar. Grunnur var steyptur í snjó og
frosti á haustdögum 2017. Byrjað
var að reisa húsið 8. desember
og var búið að loka byggingunni
á Þorláksmessu, 23. desember.
Tvöfaldar nýja byggingin pökkunar-
og frágangsrými stöðvarinnar. Hafa
allar byggingar á svæðinu ýmist
verið endurnýjaðar eða byggðar frá
grunni eftir 1979.
Áhersla á lífrænar varnir gegn
sníkjudýrum
Í ræðu sem Axel Sæland hélt á
70 ára afmælinu lagði hann m.a.
áherslu á lífræna nálgun í öllum
þáttum framleiðslunnar. Þannig nýti
þau lífrænar varnir til að halda niðri
sníkjudýrum í stað eiturefna eins og
áður var algengt. Þar hafa eigend-
ur Espiflatar verið í fararbroddi og
fyrirmynd annarra garðyrkjustöðva
sem fetað hafa í sömu spor.
Einn vandinn við ræktun
matjurta og blóma er að margvísleg
sníkjudýr, flugur og bjöllur sækja
í hinar ýmsu tegundir og geta oft
valdið miklum skaða. Lengi vel
þótti þægilegast og öruggast að
bregðast við ásókn skordýra með
lyfjum og ýmsum varnarefnum. Á
síðari árum hafa viðhorfin gagnvart
slíkri efnanotkun verið að breytast
mjög hratt enda aukin vitund um
Myndir / HKr.