Bændablaðið - 31.01.2019, Blaðsíða 38

Bændablaðið | Fimmtudagur 31. janúar 201938
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
Býli Nafn Númer Faðir Faðir Númer
Eink.
Fallþ.
Eink.
kjötmat
Eink.
líflömb
Eink.
Heild Fallþ. Gerð Fita Ómv. Ómf. Læri Aldur
Innri-Múli, Barðaströnd 143,3
Ketilseyri, Dýrafirði 133,3
Bárðartjörn, Grýtubakkahreppi 126,8
Melar, Fljótsdalshéraði 125,6
Hraunsmúli, Kolbeinsstaðahreppi 125,2
Grænahlíð, Arnarfirði 124,0
Litlu-Reykir, Reykjahverfi 123,6
Gunnarsstaðir, Þistilfirði 122,6
Klifmýri, Skarðsströnd 122,1
Melar, Hrútafirði 121,9
Litla-Hof, Öræfum 121,4
Fornustekkar, Nesjum 121,0
Þorgautsstaðir, Hvítársíðu 120,7
Hrifla, Þingeyjarsveit 120,6
Hrepphólar, Hrunamannahreppi 120,3
Hvammur, Lóni 120,2
Þóroddsstaðir, Hrútafirði 120,1
Afkvæmarannsóknir í sauðfjárrækt 2018
Eitt af þeim verkefnum sem
ræktunarstarfið í sauðfjár-
ræktinni byggir á eru afkvæma-
rannsóknir á hrútum, þar sem
bændur bera hrúta sína saman
innan búa. Hér verður gerð grein
fyrir helstu niðurstöðum frá
síðasta hausti.
Umfang afkvæmarannsókna og
þátttökuskilyrði
Það voru 75 bú sem uppfylltu skilyrði
um styrkhæfa afkvæmarannsókn
haustið 2018. Alls eru í þessum
uppgjörum 750 hrútar og þar af 446
veturgamlir. Þetta eru örlítið færri
bú en í fyrra en talsvert fleiri hrútar,
en þá voru 82 afkvæmarannsóknir
sem innihéldu 638 hópa og 377
veturgamla hrúta.
Kröfurnar voru óbreyttar frá fyrra
ári, þ.e.a.s. að í samanburði þurfa að
vera a.m.k. 5 hrútar, hver þeirra þarf
að eiga að lágmarki upplýsingar um
8 ómmæld og stiguð lömb og 15
lömb með kjötmatsniðurstöður. Af
þessum 5 hrútum þurfa að lágmarki
4 að vera veturgamlir en styrkir
greiðast eingöngu út á veturgamla
hrúta. Markmiðið með þessum
afkvæmarannsóknum er að hvetja
til notkunar á lambhrútum og fá
sem bestan dóm á þá veturgamla
m.t.t. skrokkgæða. Mikilvægi
ómmælingahlutans felst m.a. í
því að þar fæst besta hlutlæga
mælingin á vöðvaþykkt sem við
getum hagnýtt okkur með góðu
móti og í gegnum þær er einnig
markvisst unnið að því að bæta
verðmætasta hluta skrokksins. Stífar
kröfur eru ekki gerðar varðandi
framkvæmd afkvæmarannsókna
og því er mismikið hægt að byggja
á niðurstöðum þeirra eftir því
hversu sambærilegir hóparnir eru.
Mælst er til þess að bændur prófi á
skipulagðan hátt ákveðna hrúta, s.s.
lambhrútana í samanburði við besta
fullorðna hrútinn og leggi þá áherslu
á að hafa ærhópana og haustmeðferð
afkvæmanna sem líkasta.
Margir öflugir hópar og
athyglisverðir hrútar
Margir glæsilegir afkvæmahópar
koma fram vítt og breytt um
landið. Bakvöðvaþykkt hjá
meðalafkvæmahópnum var
28,9 mm, gerð í sláturhúsi 9,7,
fitueinkunn 6,6 og fallþungi 17,3
kg. Samanborið við síðasta ár er
meðalhópurinn vænni, feitari, með
þykkari bakvöðva en gerðareinkunn
þó sú sama og árið 2017. Þá var
meðaltalið fyrir bakvöðva 28,7 mm,
gerðareinkunn 9,7, fitueinkunn 6,4
og fallþungi 16,9 kg.
Umfangmestu afkvæma-
rannsóknirnar voru á Brúnastöðum
í Fljótum og á Mýrum 2 í Hrútafirði
þar sem 22 hrútar voru í samanburði.
Flestir veturgamlir hrútar voru
prófaðir á Mýrum 2 en þar voru 18
veturgamlir hrútar í samanburði auk
eldri hrúta í sameiginlegri prófun
hjá Ástu Böðvarsdóttur og þeim
Böðvari Sigvalda og Ólöfu.
Ef skoðaðir eru feður þeirra hrúta
sem ná 110 stigum í heildareinkunn
eða þar yfir þá á Börkur 13-952
frá Efri-Fitjum flesta eða fimm
og síðan eiga þeir fjóra syni hver,
þeir Burkni 13-951 frá Mýrum 2,
Dreki 13-953 frá Hriflu og Ebiti
13-971 frá Melum. Það eru 82
sæðingastöðvahrútar sem eiga syni
í þessum afkvæmarannsóknum en
stöðvahrútarnir eru feður ríflega
helmings hrútanna.
Af einstökum hrútum
Listi yfir þá hrúta sem mest hafa
skarað fram úr er í meðfylgjandi
töflu, raðað eftir heildareinkunn.
Heildareinkunn hvers hrúts byggir
á þremur þáttum sem allir hafa
jafnt vægi, en það er einkunn fyrir
mat á lifandi lömbum þar sem
ómmælingar spila lykilhlutverk,
einkunn fyrir kjötmat þar sem jafnt
vægi er á gerð og fitu og einkunn
fyrir fallþunga. Þessar einkunnir
byggja á samanburði innan hvers
bús og verður því að horfa á þær
með það í huga. Í samanburði þar
sem hrútar eru býsna jafnir getur
verið að þeir séu allir mjög öflugir
eða í raun enginn þeirra. Hrútar
sem sýna mikið útslag í þessum
afkvæmarannsóknum eru í öllu falli
athyglisverðir gripir.
Sá hrútur sem gerir mest útslag
samkvæmt heildareinkunn er
Spakur 16-302, staðsettur í Innri-
Múla, Barðaströnd. Þessi hrútur var
einnig með hæstu heildareinkunn
allra hrúta á síðasta ári og staðfestir
því rækilega yfirburði sína í þessari
hjörð. Spakur er kaupahrútur frá
Broddanesi 1, sonur Svala 14-071
og dóttursonur Dabba 10-162 sem
báðir hafa reynst fyrna sterkir
lambafeður. Árangur Spaks skilar
honum ofurkynbótaeinkunn í BLUP
kynbótamati fyrir gerð sláturlamba
en þar stendur hann með 145 stig.
Sá hrútur sem kemur annar í röðinni
samkvæmt heildareinkunn er Svimi
17-062 frá Ketilseyri, Dýrafirði og
er hann jafnframt sá veturgamli
hrútur sem mesta yfirburði sýnir í
þessum afkvæmarannsóknum í ár.
Svimi á hér tiltölulega ungan og
jafnframt glæsilegan afkvæmahóp.
Faðir Svima, Nagli er 15-071 er frá
Borg/Mjólkárvirkjun undan Gutta
12-030 frá Bolungarvík sonar Gosa
09-850 frá Ytri-Skógum. Þriðji
efsti hrúturinn er frá Bárðartjörn í
Grýtubakkahreppi, Hreinn 16-451.
Í þeim hrút rennur einnig Ytri-
Skógablóð en hann er sonur Svima
14-956. Hreinn sýndi líka mikið
útslag veturgamall. Í fjórða sæti á
listum er Saumur 16-116 frá Melum á
Fljótsdalshéraði. Þar er áfram Ytri-
Skógablóð en hann er sonur Saums
12-915. Í móðurætt er hann komin
út af Neista 06-822 frá Heydalsá
og er því blandaður af hyrndu og
kollóttu fé. Í þessum samanburði
eru kollóttir hrútar í aðalhlutverki
en það er ekki óalgengt að hyrndir
hrútar hafi forskot þegar kemur
að bakvöðvamælingum í slíkum
samanburði. Fimmti hrúturinn
í röðinni er frá Hraunsmúla í
Kolbeinsstaðahreppi, Gyllir
17-554. Hann er einnig út af Saumi
12-915 en faðir hans, Harðangur
4 15-553, sem stóð efstur í
afkvæmarannsókn í Hraunsmúla
2017, er sonur Saums 12-915 frá
Ytri-Skógum.
Þessu til viðbótar má nefna
nokkra hrúta sem vekja athygli.
Landi 17-058 í Hriflu er
með aðra hæstu einkunn út úr
kjötmatshlutanum á eftir Hreini
frá Bárðartjörn. Landi er fæddur í
Landamótsseli, sonarsonur Dreka
13-953 og sameinar hann frábærlega
góða gerð og hóflega. Þrír hrútar
eiga afkvæmahópa sem ná 12,5
í einkunn fyrir gerð sláturlamba
en það eru Greifi 16-043 og Javi
14-014 frá Litlu-Reykjum í Suður-
Þingeyjarsýslu og Beitir 15-076
frá Broddanesi á Ströndum. Greifi
er í föðurætt frá Bjarnastöðum í
Öxarfirði en rekur ættir í Fannar
07-808 frá Ytri-Skógum. Javi er
hinsvegar undan Saumi 12-915 frá
Ytri-Skógum og því vart hægt að
segja annað en að öll vötn falli hér
til Ytri-Skóga og undirstrikar hve
öflugt það fé er m.t.t. skrokkgæða.
Beitir er síðan af hinum öfluga
kollótta meiði í Broddanesi sonur
Djákna 13-065. Það eru einnig
þrír hrútar sem eiga afkvæmahópa
sem standa efstir og jafnir fyrir
bakvöðvaþykkt þar sem meðaltal
afkvæmanna var 33 mm þykkur
bakvöðvi. Það eru Guðni Már
17-091 frá Broddanesi, Steinríkur
16-242 frá Skerðingsstöðum í
Hvammssveit og Ýmir 17-193
frá Gillastöðum í Laxárdal. Faðir
Guðna Más er öflugur heimahrútur
Glæsir 16-081. Steinríkur er
sonarsonur Saums 12-915 en
Ýmir er kollóttur hrútur sonur Yls
14-522 frá Hróðnýjarstöðum. Mest
útslag í fallþunga gerir Boði 17-056
í Efri-Rauðsdal, Barðaströnd.
Hann er frá Broddanesi sonur
Beitis 15-076 sem getið er hér að
ofan. Sá hrútur sem hinsvegar á
þyngsta afkvæmahópinn ber hið
fróma nafn Kerlingafjallaafleggjari
nr. 17-240 frá Gýgjarhólskoti
en meðalfallþungi afkvæma
hans var 25,7 kg. Hann er
skyldleikaræktaður út af Guðna
09-902 frá Mýrum 2.
Niðurstöður allra afkvæma-
rannsókna eru aðgengilegar inn
á www.rml.is og þeim fylgja að
vanda umsagnir sem ritaðar hafa
verið sauðfjárræktarráðunautum.
Eyþór Einarsson
ábyrgðarmaður í
sauðfjárrækt
ee@rml.is
LESENDABÁS
Ályktun frá Þingeyrarakademíunni:
Höfuðstöðvar Landsbankans ættu að vera þar sem þær eru!
Rétt fyrir aldamótin 1900 reisti
Landsbankinn sér glæsihýsi á
norðvesturhorni Austurstrætis
og Pósthússtrætis og hafa höfuð-
stöðvarnar verið þar síðan.
Landsbankahúsið þótti „fyllilega
á borð við slíkar byggingar í
stórborgum“ eins og sagt var.
En nú á að fara að byggja nýjar
höfuðstöðvar banka allra lands-
manna. Áætlaður kostnaður 9
milljarðar. Raunkostnaður að
viðbættri Pí-reglunni sennilega
15-20 milljarðar ef að líkum lætur.
Og auðvitað á þessi glæsibygging
að vera í miðbæ Reykjavíkur ofan
á allt annað sem þangað er búið að
troða af steinsteypu, járni og gleri.
Nokkra metra frá gamla, fallega
Landsbankanum með sögu sína.
Og bílakjallarar þar undir sem
munu líklega fyllast af sjó í fyllingu
tímans. Er eitthvert vit í þessu?
Þingeyrarakademían bendir á að
Englandsbanki, Bank of England, er
í eldgamalli virðulegri byggingu með
sögu, í fjármálahverfinu í London.
Engum heilvita manni dettur í hug
að flytja höfuðstöðvar þess banka.
Sama er að segja um margar slíkar
stofnanir vítt og breitt um heiminn.
Og til hvers nýjar höfuðstöðvar
þegar allt bankakerfið er að verða
rafrænt? Það skiptir engu máli hvar
tölvurnar eru staðsettar. Er þetta
kannski bara eitt snobberíið?
Og meðal annarra orða: Er
ekki nóg af lausum herbergjum í
Seðlabankanum sem Landsbankinn
okkar getur fengið lánuð ef nauðsyn
krefur? /Þingeyrarakademían
Húsnæði með sál. Eru þetta ekki
Mynd / Haukur Sigurðsson