Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1990, Blaðsíða 18

Helgi Seljan:
Eiga málefni fatlaðra að vera
afgangsstærð í aukasetningu?
Fram hefur verið lagt á Alþingi
stjórnarfrumvarp um Stjórnar-
ráð íslands, þar sem gert er ráð
fyrir ýmsum grundvallarbreytingum
á þeirri ráðuneytaskipan, sem er í dag
og málaflokkum ráðuneytanna.
Hér er auðvitað um rammalöggjöf
að ræða og af sjálfu frumvarpinu verð-
ur svo sem ekkert ráðið unt það h versu
einstökum málaflokkum verður skip-
að og hvert vægi og hver staða hvers
málaflokks verður með hinni nýju
skipan, sem lagt er til að tekin verði
upp. En það er fyllsta ástæða til að
staldra við og fyrir hagsmunasamtök
fatlaðra er það höfuðnauðsyn að þau
hugi vel að þeim breytingum, sem
lagafrumvarpið gæti hæglega haft í
för með sér fyrir fatlaða í landinu og
öll þeirra framtíðarmál. En hugum
betur að, horfum til fortíðar og nútíðar
og hyggjum svo að þeirri reglugerðar-
tillögu, sem sett er fram af nefnd þeirri,
er frumvarpið vann, og fylgir með,
trúlega til þess að Alþingi taki þar
afstöðu til megintillagna.
11 vitum við hversu mikil framför
og ómetanleg í raun það var,
þegar sett var á laggirnar í félags-
málaráðuneytinu sérstök deild um
málefni fatlaðra.
Máske hefur mikilvægi þessara
mála í fáu, ef nokkru verið undirstrikað
jafn rækilega og með þeirri ráðstöfun.
Að vísu hefði þurft fleiri starfsmenn í
þessa deild, svo hún hefði enn betur
getað gegnt hlutverki sínu, en mála
sannast er það, að þar hefur einstaklega
vel verið að verkunt staðið og mála-
flokkurinn notið þess ríkulega.
Svo sértæk um margt eru þessi
málefni og svo mikilvæg fyrst og
síðast, að þau þurfa sinn eðlilega og
sjálfsagða sess í okkar stjórnkerfi og
breytir þar engu um, þó öll löggjöf
eigi að tryggja rétt fatlaðra á sem
fyllstan hátt.
En í reglugerðartillögu nú með
frumvarpi þessu er ekki vísað þann
veg þeim málum, sem ég teldi nauð-
syn á. í frumvarpinu er gert ráð fyrir
heilbrigðis- og félagsmálaráðuneyti
— í einu ráðuneyti, og það segir svo
sem ekkert út af fyrir sig.
En í reglugerðartillögu eru tekin
upp viðfangsefni hvers ráðuneytis og
þar kemur í ljós, að til þessa nýja
ráðuneytis heilbrigðis- og félagsmála,
teljast 12 viðfangsefni og þar fórég að
leita að málefnum fatlaðra og þau
voru ekki sérlega auðfundin.
Viðfangsefni númer þrjú hjá
ráðuneytinu nýja hljóðar á þessa leið
orðrétt: „Mál er varða rekstur
sjúkrahúsa, hjúkrunarheimila og
dvalarheimila aldraðra, dagvista
sj úkra og aldraðra, sambýla fatlaðra,
endurhæfingastöðva, meðferðar-
heimila og aðra starfsemi sérstaklega
í þágu sjúkra, fatlaðra og aldraðra".
Svo mörg voru þau orð, eða réttara
sagt s vo fá voru þau orð og fy rirferðar-
lítjj umfram allt.
g held að hér sé óhjákvæmilegt
að staldra við og kanna betur h vað
hér geti verið á ferðinni, ef þetta yrði
hinendanleganiðurstaðareglugerðar-
innar.
N ú munu einhverjir segja að óþarft
sé að vera mjög uggandi, þó einhver
nefnd setji eitthvað á blað, sem aldrei
verði svo meira en orðin. Eg vil vara
við þeim hugsunarhætti, því viðhorfi.
Bendi aðeins á, að formaður þessarar
nefndar er um leið aðstoðarmaður for-
sætisráðherra og í nefndinni sitja
áhrifamenn, sem taka verður fyllsta
mark á.
Hitt er svo annað, að þeir mætu
menn hafa einfaldlega ekki skoðað
þennan málaflokk nægilega vel til þess
að sjá nauðsyn þess hafna yfir allan
efa, að málefni fatlaðra yrði sjálfstætt
viðfangsefni hins nýja ráðuneytis.
S vo vel þekki ég þar til, að þetta er
af ókunnugleika gert, en alls ekki af
illum vilja.
En það er einmitt ókunnugleikinn,
vanþekkingin á málunum, sem veldur
oft mestu unt þau mistök, sem gerð
eru, og oft er erfitt eftir á úr að bæta.
Því er verðugt viðfangsefni okkar
að senda þingnefnd þegar okkar at-
hugasemdir eða a.m.k. bregðast við á
haustdögum, svo ekki hljótist slys hér
af.
Miðað við þá góðu stöðu sem þessi
málefni þó hafa í félagsmálaráðuneyti
í dag — sjálfstæði málaflokksins þar
— sérstök deild um málefni fatlaðra,
er þar staðreynd — þá er óviðunandi
með öllu að í þessu sameinaða — og
um margt sérkennilega ráðuneyti —
18