Morgunblaðið - 28.03.2020, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. MARS 2020
Flatahrauni 7 | 220 Hafnarfirði | Sími 565 1090 | www.bjb.is
Fékk bíllinn
ekki skoðun?
Aktu áhyggjulaus í burt á nýskoðuðum bíl
Sameinuð gæði
BJB-Mótorstilling þjónustar
flesta þætti endurskoðunar
anngjörnu verði og að
ki förum við með bílinn
n í endurskoðun, þér
kostnaðarlausu.
á s
au
þin
að
www.aman.is
Tangarhöfða 2 • 110 Reykjavík • Sími 533 1020 • aman@aman.is
er okkar fag
Víngerð
Nýttu þér frábæra netverslun Ámunnar
www.aman.is
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
Vilhjálmur Ari Arason, læknir og
meðlimur í sóttvarnaráði, furðar sig
á því að ráðið hafi ekki verið kallað
saman til fundar eftir að kórónu-
veirufaraldurinn barst til Íslands.
Kveðst hann hafa hvatt til þess að
boðað væri til fundar en ekki fengið
nein viðbrögð formanns.
Sóttvarnaráð er skipað sjö full-
trúum auk sóttvarnalæknis sem er
ritari þess. Á heimasíðu landlæknis-
embættisins segir að ráðið móti
stefnu í sóttvörnum og skuli vera
heilbrigðisyfirvöldum til ráðgjafar
um aðgerðir til varnar útbreiðslu
smitsjúkdóma.
Fékk fullan stuðning
„Þetta ráð er fyrst og fremst til
ráðgjafar fyrir ráðherra og sótt-
varnaækni og á að vera til staðar ef
mikil vá steðjar að. Við héldum fund
14. febrúar sem var mjög góður og
þá fékk sóttvarnalæknir fullan
stuðning á þeim aðgerðum sem plan-
aðar voru. Eins var áréttað að meta
þyrfti stöðuna eftir því hvernig hlut-
irnir þróuðust. Síðan hefur verið
keyrt á þessu aðgerðastigi. Ég held
að það séu flestir sammála um að
þetta hefur lukkast vel en ég held
engu að síður að samráð sé af hinu
góða,“ segir Vilhjálmur Ari.
„Hugsi um stöðuna“
Hann segir að rétt sé að gæta
að ólíkum sjónarmiðum sem kunni
að vera uppi. „Manni finnst synd að
fyrst maður situr í þessu ráði skuli
maður ekki vera nýttur. Ekki það
endilega að við séum með betri
lausnir en það er þá alla vega búið að
ræða málin.“
Meðal þeirra atriða sem Vil-
hjálmur hefði
kosið að rædd
yrðu í sóttvarna-
ráði er hvort rétt
sé að halda skól-
um og leikskólum
opnum í
kórónuveiru-
faraldrinum.
„Það eru ný vís-
indi fyrir mér ef
faraldur eins og
þessi dreifist ekki mest meðal
barna,“ segir hann meðal annars.
Annað sem hann hefði viljað
ræða á þessum vettvangi er hug-
myndir tveggja lækna sem vildu
loka norðausturhorni landsins fyrir
umferð til að hefta að veiran bærist
þangað. „Ég sem heimilislæknir er
hugsi um stöðuna víða úti á landi þar
sem innviðir eru ekki eins traustir.
Ég hefði viljað að þessu væri gefinn
betri gaumur.“
Allir á fullu
Ólafur Guðlaugsson, formaður
ráðsins, segir í samtali við Morgun-
blaðið að hlutverk þess sé að vera
ráðherra til ráðgjafar. „Þetta er ekki
einhver kjaftaklúbbur. Ef það eru
spurningar til ráðsins þá komum við
saman og fjöllum um þær. Við höf-
um ekki fengið þær spurningar frá
ráðherra.“
Hann kveðst hafa rætt við Þór-
ólf Guðnason, sóttvarnalækni og rit-
ara ráðsins, um hvort rétt væri að
kalla það saman en ekki hafi enn
komið til þess. „Ég þekki þessar at-
hugasemdir Vilhjálms. Það gefur
auga leið að allir í ráðinu eru nú á
fullu, við erum öll að reyna að láta
vinnuna ganga sem hraðast. Við höf-
um ekki séð ástæðu til að ráðið komi
saman og álykti,“ segir Ólafur. Hann
segir ennfremur að ekkert ósætti sé
innan ráðsins. Góð samstaða hafi
verið á síðasta fundi þess.
Vill að sóttvarnaráð
verði kallað til fundar
 Ráðið ekki fundað síðan 14. febrúar vegna kórónuveiru
Vilhjálmur Ari
Arason
Ólafur
Guðlaugsson
Morgunblaðið/Eggert
Sóttvarnir Gripið hefur verið til ýmissa ráðstafana vegna kórónuveirunnar.
Þórólfur
Guðnason
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Kjartan Már Kjartansson, bæjar-
stjóri Reykjanesbæjar, segir útlit
fyrir 20% atvinnuleysi í sveitarfé-
laginu vegna kórónufaraldursins.
Þetta sé fjórða meiriháttar áfallið
fyrir bæjarfélagið á öldinni og það
„langþyngsta“.
Í fyrsta lagi
hafi brotthvarf
varnarliðsins 2006
verið mikið högg.
„Þegar herinn
fór höfðu menn
smáaðdraganda
og gátu brugðist
við með aðgerðum
til að skapa störf.
Þá fylgdi mikið
atvinnuleysi í
kjölfarið. Margir höfðu verið á tiltölu-
lega háum launum hjá hernum án
þess að hafa mikla viðurkennda
grunnmenntun úr íslensku skóla-
kerfi. Þegar herinn fór þurfti þetta
fólk að sætta sig við miklar skerð-
ingar og kannski fara í önnur og
lægra launuð störf. Starfsþjálfun
þeirra eða menntun hjá hernum nýtt-
ist ekki, eða var ekki viðurkennd til
launa. Það einkenndi það erfiðleika-
tímabil,“ segir Kjartan Már.
Framboð af ódýru húsnæði
Í öðru lagi hafi bankahrunið haust-
ið 2008 komið hart niður á bænum.
„Eftir að herinn fór varð mikið
framboð af ódýru húsnæði. Það átti
þátt í að hingað streymdi fólk. Það
má segja að fótunum hafi verið kippt
undan þeim sem fluttust hingað í
þeirri von að fá ódýrt húsnæði og
vinnu; höfðu húsnæði en ekki vinnu í
bankahruninu. Það var þungur pakki
í félagsþjónustunni, hjá verkalýðs-
félögunum og hjá Vinnumálastofnun í
atvinnuleysisbótum. Þá var talsvert
um að fólk flytti utan, t.d. til Noregs
og fengi vinnu þar. Það verður varla
reyndin núna því kórónuveirufarald-
urinn er heimsfaraldur.“
Í þriðja lagi hafi verið mikill vöxtur
í ferðaþjónustu eftir eldgosið í Eyja-
fjallajökli árið 2010. Þau umsvif hafi
haft gríðarleg áhrif á atvinnulífið og
átt þátt í mikilli íbúafjölgun. Með falli
WOW air í lok mars í fyrra hafi hafist
samdráttarskeið í ferðaþjónustu og
árstíðasveiflan aukist aftur.
Uppsagnir hjá Bláa lóninu
Í fjórða lagi hafi faraldurinn lamað
flugsamgöngur og stóran hluta at-
vinnulífs á svæðinu. Það birtist meðal
annars í því að Bláa lónið hafi sagt
upp um 200 starfsmönnum í vikunni
og boðið fjölmennum hópi starfs-
manna að fá hlutabætur meðan far-
aldurinn gengur yfir.
Kjartan Már segir það ljósan
punkt í stöðunni að Reykjanesbær sé
aðeins betur í stakk búinn en áður til
að takast á við áföll. Bærinn hafi og sé
enn að vinna að endurskipulagningu
efnahags sveitarfélagsins og hafi
treyst stoðir grunnþjónustunnar.
Álagið á félagsþjónustuna muni m.a.
ráðast af því hversu lengi fólk verður
án vinnu vegna faraldursins.
Þá benti Kjartan Már á að í gær
hefðu borist þær fréttir að sveitar-
félög gætu og mættu nota hlutabóta-
leiðina eins og aðrir. „Hvort hún
verði nýtt er óljós,“ segir Kjartan
Már.
Síðasta áratug hefur fjöldi er-
lendra ríkisborgara sest að á Suður-
nesjum. Kjartan Már telur að hátt
hlutfall þeirra verði um kyrrt. Þeir
séu orðnir hluti af samfélaginu.
Það sé ekki að vænta mikilla breyt-
inga á íbúafjöldanum.
„Stór hluti þessa fólks starfar á
flugvellinum. Dreifing þeirra á at-
vinnugreinar er miklu minni heldur
en meðal heimamanna.“
Hvað snertir íbúðamarkað bendir
hann á að hlutfall leiguíbúða sé óvíða
hærra á landinu en suður með sjó.
Bæjarráð Reykjanesbæjar sam-
þykkti í fyrradag aðgerðir til að örva
efnahagslífið. „Meðan lögin heimila
ekki annað ætlum við að fresta
greiðslu fasteignagjalda. Sérstaklega
hjá fyrirtækjum,“ segir Kjartan Már.
Gengið sé út frá því að aflögufær
fyrirtæki haldi áfram að greiða gjöld.
Loks segir hann sveitarfélagið
hvorki áforma uppsagnir né niður-
skurð í félagsþjónustu.
Veiran langversta áfallið til þessa
 Bæjarstjóri Reykjanesbæjar segir reiknað með allt að 20% atvinnuleysi í sveitarfélaginu á næstunni
 Sveitarfélagið hafi sýnt aðhald og sé betur í stakk búið til að mæta áfallinu en fyrri áföllum á öldinni
Morgunblaðið/Eggert
Leifsstöð Langtímastæðin við flugstöðina standa nánast auð þessa dagana.
Atvinnuleysi í Reykjanesbæ frá aldamótum
Frá febrúar 2000 til febrúar 2020* og spá fyrir lok mars 2020**
20%
15%
10%
5%
0%
'00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20
*Heimild: Vinnumálastofnun
**Spá Reykjanesbæjar
Spá fyrir lok mars
2020: 20%*
Lok febrúar
2020: 9,8%
Lok mars
2009: 17,1%
Kjartan Már
Kjartansson
KÓRÓNUVEIRUFARALDUR