Morgunblaðið - 28.05.2020, Blaðsíða 62

62 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MAÍ 2020
„Ég er mjög þakklátur fyrir það að
þessi verðlaun séu til. Þau skipta
miklu máli fyrir ljóðlistina og bók-
menntirnar á Íslandi,“ segir Jónas
Reynir Gunnarsson, sem í gær hlaut
Maístjörnuna, ljóðabókaverðlaun
Rithöfundasambands Íslands og
Landsbókasafns Íslands – Háskóla-
bókasafns, fyrir bók sína Þvottadag-
ur, sem Páskaeyjan gefur út. Hlaut
hann að launum 350 þúsund krónur.
Við sama tækifæri var í safninu opn-
uð sýning á verðlaunabókinni og
fyrri verkum höfundar. Þar eru
einnig til sýnis þær aðrar bækur
sem tilnefndar voru til verðlaunanna
í ár, þ.e. bækurnar Kærastinn er
rjóður eftir Kristínu Eiríksdóttur,
Undrarýmið eftir Sigurlín Bjarn-
eyju Gísladóttur, Vellankatla eftir
Þórð Sævar Jónsson og Uppreisnir
eftir Þór Stefánsson.
„Maístjarnan var fyrst veitt 2017
og féll þá í skaut Sigurði Pálssyni,
fyrrverandi kennara mínum sem
opnaði dyrnar fyrir mér inn í ljóð-
listina. Ég er mjög glaður að fylgja í
fótspor hans og verð honum ávallt
fullur þakklætis,“ segir Jónas
Reynir, sem nam ritlist við Háskóla
Íslands. Gjaldgengar til verð-
launanna í ár voru allar útgefnar
íslenskar ljóðabækur ársins 2019
sem skilað var til Landsbóka-
safnsins. Í dómnefnd sátu Guðrún
Steinþórsdóttir fyrir hönd Rithöf-
undasambandsins og Arnaldur
Sigurðsson fyrir hönd Lands-
bókasafnsins. Í umsögn dómnefndar
um verðlaunabókina segir: „Þvotta-
dagur er afar innihaldsrík og marg-
ræð ljóðabók. Einkennandi fyrir
ljóðin er kraftmikið og hrífandi
myndmál og þótt viðfangsefni þeirra
séu gjarnan alvarleg er ísmeygilegi
húmorinn sjaldnast langt undan.
Þetta er sterkt og vandað verk sem
vekur lesanda til umhugsunar og
hreyfir við honum.“
Jónas Reynir hefur áður sent frá
sér skáldsögurnar Millilendingu og
Krossfiska, verðlaunaleikritið Við
deyjum á Mars og ljóðabækurnar
Leiðarvísi um þorp og Stór olíuskip,
en fyrir þá síðarnefndu var hann til-
nefndur til Maístjörnunnar og hlaut
Bókmenntaverðlaun Tómasar Guð-
mundssonar 2017. Að sögn höfundar
er Þvottadagur þriðja og síðasta
bókin í þríleik sem hófst með Leiðar-
vísi um þorp og hélt áfram í Stórum
olíuskipum.
Upptekinn af skynjuninni
„Ég lít á þessar þrjár bækur sem
þríleik þó að ég hafi ekki lagt upp
með það þegar ég skrifaði fyrstu
bókina. Það er ákveðinn þráður sem
tengir allar þrjár bækurnar og ljóð-
mælandinn er sá sami. Þetta er ein-
hvers konar tilfinningalegt ferðalag
um innri og ytri veruleika,“ segir
Jónas Reynir og bendir á að ljóða-
lestur sé í sínum huga marglaga.
„Gott er að lesa ljóðin hægt og með-
taka þau eins og tónlist sem hefur
áhrif á skynjunina. Á þeim tíma-
punkti þarf maður ekki að hafa
áhyggjur af því hvort maður skilur
allt heldur einbeita sér fremur að
skynjuninni. Eftir lestur getur ljóð
hins vegar setið í manni og þá
kvikna alls kyns hugleiðingar.“
Aðspurður segist Jónas Reynir af-
ar sáttur við Þvottadag. „Ég held ég
sé ánægðastur með hana af ljóða-
bókum mínum. Það er auðvitað alltaf
skrýtið að horfa til baka á fyrri út-
gefin verk, því með hverju verki býr
maður til nýja vörðu í persónuleika
manns í því ferðalagi sem við erum
á. Af þeim sökum tengir maður eðli-
lega best við nýjasta verkið því það
er næst því hvernig maður er í dag.“
Spurður hvort hann sé með verk í
vinnslu sem stendur svarar Jónas
Reynir því játandi. „Ég er alltaf með
nokkur ritvinnsluskjöl í gangi í einu.
Það er hins vegar ekkert til að tala
um ennþá,“ segir Jónas Reynir og
tekur fram að hann nýti sér ljóða-
skrifin þegar hann skrifar skáld-
sögur. „Að því leyti að ég er upptek-
inn af skynjuninni og skrifa texta
sem er uppskrift að ákveðinni upp-
lifun.“
Inntur eftir því hvort hann upplifi
meiri pressu nú þegar síðustu tvær
ljóðabækur hans hafi verið verð-
launaðar neitar Jónas Reynir því
hlæjandi. „Ég held að maður eigi
ekki að taka hlutina of alvarlega.
Þegar maður vinnur eitthvað skýrist
það að stærstum hluta af heppni.
Þannig má maður ekki taka það of
alvarlega ef maður vinnur ekki, enda
er sagan full af verkum sem ekki
voru verðlaunuð.“ silja@mbl.is
Morgunblaðið/Eggert
Gleði Jónas Reynir Gunnarsson tók við Maístjörnunni við hátíðlega athöfn.
Tilfinningalegt ferðalag
 Jónas Reynir Gunnarsson hlýtur Maístjörnuna 2020
 Segir ánægjulegt að fylgja í fótspor kennara síns
Starfsstyrkjum Hagþenkis 2020 til
ritstarfa hefur verið úthlutað. Hag-
þenkir, félag höfunda fræðirita og
kennslugagna, auglýsti í apríl eftir
umsóknum um starfsstyrki til rit-
starfa og handritsstyrki vegna
fræðslu- og heimildamynda. Til út-
hlutunar starfsstyrkja voru 16 millj-
ónir og þrjár milljónir til handrits-
styrkja.
Alls barst 71 umsókn um starfs-
styrk til ritstarfa og þar af hljóta 27
verkefni styrk. Í úthlutunarráðinu
fyrir starfsstyrki voru eftirfarandi
félagsmenn; Auður Pálsdóttir,
Ingólfur V. Gíslason og Kristín Jóns-
dóttir.
Átta hlutu hæsta styrk til ritstarfa
sem er 900 þúsund krónur. Þetta eru
Arndís Þórarinsdóttir fyrir Á flæk-
ingi um fortíðina: Fjölskyldubók um
handritaarfinn; Elín Bára Magnús-
dóttir fyrir Spurningin um höfund
Grettis sögu; Gunnar Þorri Péturs-
son fyrir Bakhtínskí búmm: Um ris
og fall Míkhaíls Bakhtíns í fræðilegri
umræðu á Íslandi; Halldóra Arnar-
dóttir fyrir Skarphéðinn Jóhanns-
son, þroskasaga arkitekts og þjóðar
1934-1970; Haraldur Sigurðsson fyr-
ir Gerð bæjarskipulags á Íslandi á
20. öldinni og fræðin um hið byggða
umhverfi; Karítas Hrundar Páls-
dóttir fyrir Verkefnabók með ör-
sagnasafninu Árstíðir; Skafti Ingi-
marsson fyrir Saga íslenskra
kommúnista og sósíalista 1918-1968
og Þorsteinn Vilhjálmsson fyrir
Betra fólk: Takmörkun barneigna á
Íslandi 1900-1968.
Einn hlaut styrk að upphæð 750
þúsund krónur, en það er Sölvi Björn
Sigurðsson fyrir MÁ – Brot úr ævi
Magnúsar Ásgeirssonar.
Tvö hlutu styrk að upphæð 700
þúsund krónur. Það eru Gísli Sverrir
Árnason fyrir Eymundur og Hall-
dóra í Dilksnesi og Sigríður Matt-
híasdóttir fyrir „Og hefur Guð bless-
að okkur ríkulega“. Pálína Waage,
athafna- og verslunarkona.
Tveir hlutu styrk að upphæð 600
þúsund krónur. Það eru Árni Heimir
Ingólfsson fyrir Jórunn Viðar –
Brautryðjandi í íslenskri tónlistar-
sögu (ævisaga) og Bjarni Björnsson
fyrir KLAKI – gagnagrunnur um
grunnorðaforða íslensku og handbók
um beygingakerfi.
Fjögur hlutu styrk að upphæð 500
þúsund krónur. Það eru Ágústa H.
Lyons Flosadóttir fyrir Ensk-
íslensk lögfræðiorðabók; Erla Dóris
Halldórsdóttir fyrir Saga holdsveiki
í Noregi og á Íslandi; Guðný Hall-
grímsdóttir fyrir Independent
Women in 18th-Century Iceland og
Hjörleifur Hjartarson fyrir Hross –
Bók fyrir almenning um íslenska
hestinn.
Tvö hlutu styrk að upphæð 450
þúsund krónur. Það eru Kristján
Guðmundsson fyrir Siðferði og Sið-
blinda og Una Margrét Jónsdóttir
fyrir Silfuröld revíunnar.
Þrjú hlutu styrk að upphæð 400
þúsund krónur. Það eru Gylfi Gunn-
laugsson fyrir Glímt við arfinn; Inga
Sigríður Ragnarsdóttir fyrir Saga
leirlistar á Íslandi 1930-1970,
Íslenski leirinn og Paolo Turchi fyrir
Grísk-íslensk orðabók.
Þrjú hlutu styrk að upphæð 300
þúsund krónur. Það eru Auður Aðal-
steinsdóttir fyrir Náttúra, hamfarir
og tráma í íslenskum samtímabók-
menntum, Halldór Guðmundsson
fyrir Sagnalandið (vinnutitill) og
Sóley Dröfn Davíðsdóttir fyrir
Handbók um hugræna atferlis-
meðferð við ofþyngd.
Ein hlaut styrk að upphæð 250
þúsund krónur, en það er Elín Ósk
Hreiðarsdóttir fyrir Hernámið með
augum fornleifafræðinnar.
Einn hlaut styrk að upphæð 200
þúsund krónur, en það er Árni Daní-
el Júlíusson fyrir Agricultural
growth in a cold climate. The Case of
Iceland.
11 handritsstyrkir veittir
Fimmtán umsóknir bárust um
handritsstyrk og hlutu ellefu þeirra
styrk. Í úthlutunarráði fyrir hand-
ritsstyrki voru þrír félagmenn; Árni
Hjartarson, Margét Elísabet Ólafs-
dóttir og Kristinn Schram. Þrjú
hlutu hæsta styrk til handritsskrifa
sem er 400 þúsund krónur. Þetta
eru: Andri Snær Magnason fyrir
Heimildarmyndina Um tímann og
vatnið; Ágúst Guðmundsson fyrir
Hinsta förin og Hrafnhildur Gunn-
arsdóttir fyrir Uppreist manneskja.
Þrjú hlutu styrk að upphæð 300
þúsund krónur. Þetta eru: Ásdís
Thoroddsen fyrir Vættir; Heimir
Freyr Hlöðversson fyrir Fuglalíf og
Kári G. Schram fyrir Dauðasýn í
andláti. Fjögur hlutu styrk að upp-
hæð 200 þúsund krónur. Þetta eru:
Anna María Björnsdóttir fyrir Líf-
rænt líf; Hjálmtýr Heiðdal fyrir
Leitin að réttlætinu (vinnuheiti);
Kristín Amalía Atladóttir fyrir Ljúf
og óneydd og Ragnhildur Ásvalds-
dóttir fyrir Í skjóli fyrir vindum –
Heimildamynd. Auk þess hlaut Hall-
dóra Arnardóttir styrk að upphæð
100 þúsund krónur fyrir Rætur Þor-
valdar Þorsteinssonar rithöfundar.
Starfsstyrkir
Hagþenkis 2020
 Alls barst 71 umsókn um starfsstyrki
til ritstarfa  16 milljónum króna var
nú úthlutað til 27 ólíkra verkefna
Arndís
Þórarinsdóttir
Karítas Hrundar
Pálsdóttir
Una Margrét
Jónsdóttir
Gunnar
Pétursson
Sölvi Björn
Sigurðsson
Þorsteinn
Vilhjálmsson
Inga Sigríður
Ragnarsdóttir
Ásdís
Thoroddsen
Árni Heimir
Ingólfsson
Andri Snær
Magnason
Sími 557 8866 | pantanir@kjotsmidjan.is | Fossháls 27, 110 Reykjavík Opnunartími7.30-16.30
Veitingamenn athugið!
Við sérhæfum okkur í þjónustu fyrir veitingahús