Morgunblaðið - 21.07.2020, Blaðsíða 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. JÚLÍ 2020
og er því fullkomlega löglegur,“
segir Ásmundur G. Vilhjálmsson,
aðjúnkt við Háskóla Íslands, þar
sem hann kennir m.a. alþjóðlegan
skattarétt.
Samkvæmt málflutningi fram-
kvæmdastjórnar Evrópusam-
bandsins hefur Apple greitt allt
niður í 0,005% skatt af milljarða
hagnaði á undanförnum árum, sem
túlkað var sem óbeinn og ólög-
mætur ríkisstyrkur sem til þess er
gerður að lokka alþjóðleg stórfyr-
irtæki til Írlands á kostnað ann-
arra Evrópulanda. En það þykir
dómstóli Evrópusambandsins
ósannað.
„Framkvæmdastjórnin er auð-
vitað allt annað en ánægð með
málalyktir og velta menn þar á bæ
því eðlilega fyrir sér hvað unnt sé
að gera við því,“ bætir Ásmundur
við og segir ýmsa kosti koma til
greina, svo sem áfrýjun til Evr-
ópudómstólsins, en að sóknarfæri
kunni líka að felast í 116. gr. Evr-
ópusambandssamningsins. Að
hans sögn ætti þó frekar að nota
kraftana í að fullgera hugmyndir
um samræmda skattlagningu fyr-
irtækja.
„Það yrði til að koma í veg fyrir
skattaleg undirboð einstakra ríkja
eins og Írlands á sínum tíma.
Hluti af því gæti verið sam-
komulag um ákveðinn lágmarks-
skatt sem löndin væru skuldbund-
in að ganga út frá við
skattlagningu fyrirtækja,“ segir
Ásmundur.
„Hið opinbera þarf á tekjum að
halda til að reka sig og í því sam-
bandi sitja allir við sama borð,
bæði stórir og smáir. Hinn venju-
legi maður á erfitt með að skilja
hvers vegna stór og öflug al-
þjóðleg fyrirtæki eins og Apple,
Google og Amazon sem vaða í
peningum svo að segja þurfa rík-
isaðstoð til að greiða skatta sína.
Að mati hans verður skatta-
afsláttur því að vera vel ígrund-
aður, byggjast á efnahagslegum
forsendum og vera tímabundinn.“
Kærkomin niðurstaða
Í samtali við Morgunblaðið seg-
ir Bjarnfreður Ólafsson, skattalög-
fræðingur hjá Logos, að nið-
urstaða málsins sé kærkomin.
„Eitt er það ef viðkomandi ríki
telur á sér brotið og að eitthvert
fyrirtæki sé að misnota skatta-
reglurnar hjá því og reynir þannig
að skattleggja fyrirtæki þrátt fyr-
ir að fyrirtækið haldi því fram að
það geri allt samkvæmt lögum og
beiti einhvers konar heildarmati á
aðstæðum,“ segir Bjarnfreður og
heldur áfram.
„Svo er komið út í allt aðra
sálma þegar það er óumdeilt að
viðkomandi fyrirtæki fór að lögum
og reglum í viðkomandi ríki. Það
er ekki bara staðfest í framkvæmd
heldur líka af viðkomandi ríki.
Þetta var samkomulag sem fékk
bindandi álit á grundvelli al-
mennra reglna sem standa öðrum
til boða. Ekki bara Apple. Þar af
leiðandi var þetta ósannað og ég
tel mjög ólíklegt að þessu verði
snúið við,“ segir Bjarnfreður.
Að sögn Bjarnfreðs er skatta-
samkeppni af hinu góða. „Það er
mikilvægt að hún sé góð svo lengi
sem hún er gagnsæ og stuðlar
ekki að leynd eða skjóli fyrir
glæpi. Þá eru rök fyrir því að
samkeppni í skattamálum sé af
hinu góða. Ef hún er ekki til stað-
ar hækka bara skattarnir og að-
haldið fer. Þá eru það bara stóru
ríkin sem vinna,“ segir Bjarn-
freður.
„Það er gríðarlega mikilvægt
fyrir Írland að vera í skatta-
samkeppni. Það er lítið land og
með þannig efnahag að þetta eru
gríðarlega mikilvægar tekjulindir
fyrir landið. Þetta býr til mikið af
dýrmætum störfum sem skila af
sér afleiddum skatttekjum eins og
tekjuskatti og virðisaukaskatti,“
segir Bjarnfreður. „Allur rekstur
þarf að vita hvar hann stendur.
Það var aldrei fyrirsjáanlegt að
mál sem snerist um svona háar
upphæðir í skatt gæti komið upp.
Það er margfalt „Covid“ fyrir
þessi stórfyrirtæki að fá svona
ákvörðun. Það getur vel verið að
fólki finnist þetta ekki réttlátt en
þá verður það að vera í lögum og
reglum hvar mörkin eru.“
Skattafrúin fer fyrir tapliðinu
 Árlega verður Evrópusambandið af 35 milljörðum evra skatttekna vegna undanskots fyrirtækja á
skatti  Kærkomin niðurstaða segir skattalögfræðingur og „mjög ólíklegt að þessu verði snúið við“
AFP
Skar upp herör Hin danska Margrethe Vestager er framkvæmdastjóri samkeppnismála hjá Evrópusambandinu.
FRÉTTASKÝRING
Pétur Hreinsson
peturh@mbl.is
Ráðamenn á Írlandi gátu andað
léttar eftir að dómur hins al-
menna dómstóls Evrópusam-
bandsins féll á dögunum. Nið-
urstaðan var sú að bandaríska
stórfyrirtækið Apple þurfti ekki
að greiða írska ríkinu um 14,3
milljarða í vangoldna skatta.
Þetta kann að hljóma órökrétt en
er engu að síður staðreynd. Um
sigur Írlands var að ræða þar sem
nú getur landið þjónað áfram sem
nokkurs konar skattspörunarríki
fyrir alþjóðleg stórfyrirtæki og
um leið veitt þeim fyrirsjáanleika
í rekstri. Bein erlend fjárfesting
alþjóðlegra stórfyrirtækja hefur
verið hornsteinn í stefnu írskra
stjórnvalda um árabil enda leiðir
hún af sér þúsundir starfa fyrir
íbúa landsins og afleiddar skatt-
tekjur.
Áfrýjun kemur til greina
Árið 2016 var Apple gert að
greiða áðurnefnda upphæð sam-
kvæmt úrskurði frá samkeppnis-
eftirliti Evrópusambandsins, en
niðurstaða framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins á þeim tíma
túlkaði skattaívilnanir írskra
stjórnvalda sem ólöglega ríkisað-
stoð. Hin danska Margrethe
Vestager, eða skattafrúin, eins og
Bandaríkjaforseti kallar hana,
hefur farið fyrir samkeppnis-
málum hjá Evrópusambandinu um
árabil. Hún hefur skorið upp her-
ör gagnvart skattalegri hagræð-
ingu stórfyrirtækja og hóf mála-
rekstur framkvæmdastjórnarinnar
gegn tæknirisanum Apple árið
2014. Hún fer fyrir tapliðinu í
þetta skiptið.
„Árlega verður Evrópusam-
bandið af 35 milljörðum evra
skatttekna vegna undanskots fyr-
irtækja á skatti. Stór hluti af
þessu undanskoti byggist á sam-
komulagi við einstök aðildarríki
Fjölmargar breytingar hafa átt sér stað í alþjóðlegu skattaumhverfi á
undanförnum árum. OECD-staðallinn Common Reporting Standard þykir
almennt vel lukkaður en í honum felast sjálfvirk upplýsingaskipti á milli
ríkja frá bönkum og öðrum vörslustofnunum um upplýsingar um fjár-
eignir sem erlendir skattaðilar hafa í vörslu hjá sér. Annað má segja um
BEPS-aðgerðaáætlun OECD sem hefur það að markmiði að stemma stigu
við skattskipulagningu alþjóðlegra stórfyrirtækja sem leitt hefur til afar
lágra skattgreiðslna. „Ef þetta er sú hugmyndafræði sem er ofan á, að
þau eigi að greiða hærri skatta og það sé eitthvað í regluverki ESB, hjá
ríkjum OECD eða í tvísköttunarsamningum sem þurfi að laga og breyta
til þess að hækka skattstofna á alþjóðafyrirtæki, þá þarf sú vinna að
ganga í gegn. Það er lykilatriði að hlutirnir séu fyrirsjáanlegir og byggðir
á lögum,“ segir Bjarnfreður.
Hlutirnir séu fyrirsjáanlegir
ALÞJÓÐLEGT SKATTAUMHVERFI
Útivistarskór
SMÁRALIND
www.skornirthinir.is
• Leður
• Vatnsheldir
• Vibram sóli
Verð 19.995
Stærðir 36 - 47
Florians
easons
Netverslun
www.skornir.is
40-50%
afsláttur
Str. 36-56/58
Bæjarlind 6 | sími 554 7030
Við erum á facebook
Útsalan í fullum gangi
Allt um sjávarútveg