Morgunblaðið - 12.09.2020, Blaðsíða 49

Á Veggnum í Þjóðminjasafninu verður í dag opnuð sýn-
ingin „Tónlist, dans og tíska“ með athyglisverðum ljós-
myndum eftir Vigfús Sigurgeirsson (1900-1984).
Í tilkynningu frá safninu segir að andrúm menningarlífs-
ins í Reykjavík komi sterkt fram í þessum sérvöldu ljós-
myndum Vigfúsar frá árum seinni heimsstyrjaldarinnar.
Þar má sjá dansmeyjar og tónlistarmenn í bland við ein-
stakar myndir af tískusýningu á Hótel Borg. Glæsileiki og
fágun eru allsráðandi í myndatökunum.
Vigfús hafði á 4. áratugnum heimsótt Þýskaland þar
sem hann kynntist kvikmyndagerð en öðlaðist líka nýja
sýn í ljósmyndun. Þannig gætir áhrifa þýsks expressíón-
isma í þeim ljósmyndum hans sem hér má sjá, þar sem sterkir skuggar og ljós
leika stórt hlutverk og auka hrifnæmi verkanna.
Vigfús var einn allra þekktasti ljósmyndari og kvikmyndagerðamaður Ís-
lands á fyrri hluta 20. aldar. Hann var ætíð leitandi og nýjungagjarn og sótti í
að kynna sér helstu nýjungar í miðlunum. Eftir hann liggja einstakar hemildar-
ljósmyndir, til að mynda af atvinnulífi á Íslandi og þá var hann um áratuga
skeið ljósmyndari forsetaembættisins, allt frá stofnun þess árið 1944, og
skrásetti Vigfús samskipti forsetans og landsmanna á afar athyglisverðan
hátt. Þá nálgaðist hann landslagsljósmyndun líka með merkilegum hætti.
Andrúm menningarlífsins í Reykjavík
SÝNING Á VERKUM VIGFÚSAR SIGURGEIRSSONAR OPNUÐ Á VEGGNUM
Danslist Ein dramatískra mynda
Vigfúsar á sýningunni á Veggnum.
Vigfús
Sigurgeirsson
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Teiknað fyrir þjóðina - Myndheimur
Halldórs Péturssonar nefnist yfir-
litssýning sem opnuð verður í
Myndasal Þjóðminjasafns Íslands í
dag. Halldór var og er einn dáðasti
teiknari þjóðarinnar og á sýning-
unni má sjá teikningar, skissur og
fullunnin verk Halldórs, allt frá
barnæsku til æviloka.
Unnar Örn Auðarson er
sýningarstjóri og segist hann hafa
unnið með teymi úr safninu. Hann
er spurður að því hvernig hann og
teymið hafi nálgast verkefnið.
„Börn Halldórs gáfu Þjóðminjasafn-
inu arfleifð föður síns fyrir þremur
árum og þar var mikið af skissum,
alveg frá því hann var fjögurra og
fimm ára að aldri þar til hann lést
árið 1977. Við vildum draga upp
mynd af teiknaranum Halldóri Pét-
urssyni og hann er maður sem býr
innra með fólkinu í landinu. Við
reynum að sýna mjög breiða mynd
af honum og sýnum mörg verk sem
fólk áttar sig ekki á að eru eftir
hann. Við erum aðallega að vinna
með öll þessi verk sem hann teikn-
aði, t.d. forsíður á Vikuna á mjög
breiðu tímabili, forsíður á tímaritið
Úrval sem við erum með bæði skiss-
ur að og upphaflegu forsíðurnar.
Síðan teiknaði hann merki fyrir-
tækja, m.a. Rafmagnsveitu Reykja-
víkur,“ segir Unnar.
Hundrað þúsund eintök
Árið 1976 var haldin mikil sýning
á verkum Halldórs á Kjarvals-
stöðum og samhliða henni gefin út
bók um listamanninn. Unnar segir
að með sýningunni í Þjóðminjasafn-
inu nú vilji hann sýna aðra hlið á
Halldóri en um leið draga upp
klassísk verk eins og Vísnabókina
sem allir þekki. Hún kom fyrst út
árið 1946 og segist Unnar halda að
hún hafi verið endurútgefin þrettán
sinnum. „Það er búið að prenta
þessa bók í yfir hundrað þúsund
eintökum,“ bendir hann á.
En hvað þurfti sýningarteymið að
skoða mörg verk í safneigninni?
„Fjölskylda Halldórs gaf Þjóð-
minjasafninu yfir fimm þúsund verk
og svo fengum við lánuð verk frá
Þjóðskjalasafninu, þar eru frum-
drög hans að frímerkjum sem við
sýnum líka. Svo fengum við lánuð
frumdrög að peningaseðlunum frá
Seðlabankanum, hann teiknaði
seðlaröðina sem var í gildi milli 1960
og ’80. Hann málaði líka margar
portrettmyndir og við sýnum fimm
mjög sterka einstaklinga,“ svarar
Unnar.
Hann segir einnig lagða áherslu á
ákveðin þemu í sýningunni. „Hann
var náttúrulega Reykvíkingur og
teiknaði Reykjavík alveg frá því
hann var fimm ára og þar til undir
lokin. Þannig að við erum með þorp-
ið eða Reykjavík og líka sveitina,
allar bókakápurnar, allar tímarita-
kápurnar og svo framvegis,“ segir
Unnar. „Við blöndum saman, reyn-
um að sýna mjög vítt aldursbil í
hverjum flokki, ef þannig mætti
orða það.“
–Kom þér eitthvað á óvart þegar
þú fórst að garfa í þessu, eitthvað
sem þú vissir ekki fyrir um Halldór?
„Ég þekkti hann ágætlega sem
teiknara en það kom mér eiginlega
á óvart hversu mikið hann vann,“
svarar Unnar. Halldór lærði bæði í
Danmörku og Bandaríkjunum og
eftir að hann sneri heim myndbirt-
ist þessi teiknari sem var starfandi í
yfir 40 ár, bendir Unnar á. „Það
kom mér á óvart hversu mikið magn
þetta er, hvað þetta er fjölbreytt og
líka hvað þetta er jafngott,“ bætir
hann við. Halldór hafi verið mjög
afkastamikill en gæði teikninganna
alltaf mikil.
„Maður sem býr innra með fólkinu“
 Yfirlitssýning á verkum Halldórs Péturssonar opnuð í Þjóðminjasafninu  Sýningarteymið vildi
sýna aðra hlið á listamanninum  Elstu verk sýningarinnar teiknaði Halldór fimm ára að aldri
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Listamaðurinn Teiknarinn Halldór Pétursson á sýningu sem haldin var á
verkum hans á Kjarvalsstöðum árið 1976. Hann lést ári síðar. Skopmynd Eitt verkanna sem sjá má á sýningunni um Halldór Pétursson.
MENNING 49
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. SEPTEMBER 2020
Í Þjóðarbókhlöðunni stendur yfir
sýningin Jaðarlönd með bókverkum
sextán listamanna frá sjö löndum.
Er sýningin á dagskrá Listahátíðar
í Reykjavík. Verkin eru eftir tíu fé-
laga félagsins Arkir og sex erlenda
listamenn. Sýningunni lýkur 20.
september næstkomandi.
Um helgar hefur verið boðið upp
á bókverkaspjall með þátttöku
listamannanna og verður svo aftur
nú um helgina milli kl. 15 og 17 en
þá verða á staðnum þær Svanborg
Matthíasdóttir, Helga Pálína
Brynjólfsdóttir, Arnþrúður Ösp
Karlsdóttir og Sigurborg Stef-
ánsdóttir.
Sýningarstjóri er Kristín Þóra
Guðbjartsdóttir.
Skoða, lönd, texta, tungumál…
Í tilkynningu segir að titill sýn-
ingarinnar, Jaðarlönd, vísi til heima
á jaðri veraldar, jaðri sem er, þeg-
ar að er gáð, síbreytilegur í verald-
arsögunni. Í fjölbreyttum bókverk-
um skoða listamennirnir lönd og
mæri, texta og tungumál, náttúru
og menningarheima frá ólíkum
sjónarhornum. Sýningin er annars
vegar samsett úr nýlegum verkum
sem hafa áður einungis verið sýnd í
Bandaríkjunum, á farandsýning-
unni Borderland, og hins vegar úr
nýjum og eldri bókverkum félaga
Arka og gesta þeirra frá Dan-
mörku, Noregi, Litháen, Póllandi,
Bretlandi og Bandaríkjunum.
Sinna bókinni sem listformi
Myndlistahópurinn Arkir hefur
starfað allt frá árinu 1998. Í kjölfar
námskeiðs í bókagerð fyrir starf-
andi myndlistarmenn og kennara
komu þá saman nokkrar listakonur
sem höfðu sérstakan áhuga á bók-
inni sem listformi. Arkir hittast
reglulega til að bera saman bækur
sínar, en félagar hópsins sinna alla
jafna margvíslegri listsköpun á
sviði málara- og grafíklistar, textíl-
listar, ritlistar, myndlýsinga og
hönnunar. Frá árinu 2005 hafa
Arkir haldið fjölda sýninga og tekið
þátt í samsýningum hérlendis og
erlendis.
Fjölbreytileg bókverk á sýningu
Margbrotin Bókverk eftir Kristínu
Þóru Guðbjartsdóttur.
Dalvegi 16c | 201 Kópavogur | Sími 568 6411 | rafvorur@rafvorur.is
Amerísk heimilistæki
rafvorur.isRAFVÖRUR ehf
Þvottavélar
og þurrkarar
sem taka
10-17 kg