Gisp! - 12.03.2005, Qupperneq 13

BJARNI HINRIKSSON
MÖRKUNUM
Þetta níunda líf myndasögublaðsins Gisp! er hvort
tveggja vettvangur nýrra myndasagna og
sýningarskrá myndasögumessunnar NÍUNNAR.
Nú eru liðin þrettán ársíðan Gisp! hópurinn hafði
forgöngu um stóra sýningu á Kjarvalsstöðum þar
sem sýnd voru verk íslenskra og franskra
myndasagnahöfunda. Síðan hefur staða
myndasögunnar á íslandi um margt breyst. Aðrar
sýningar fylgdu í kjölfarið og útbreiðsla
myndasagna jókst með tilkomu sérstakra
myndasagnadeilda á bókasöfnum, bókabúðinni
Nexus og reglulegri og vandaðri umfjöllun í
fjölmiðlum. Myndasögur hafa í auknum mæli
fundið sér vettvang á síðum tímarita og dagblaða
en bókaútgefendur halda sig ennþá að mestu til
hlés.
Með nokkrum sýningum á annarri hæð
Hafnarhússins viljum við endurtaka leikinn frá
1992 og leita í þetta sinn norðar. Hver er staða
Gisp! og íslensku myndasögunnar í dag? Hver er
skyldleiki hennar við systur sínar vestan hafs og
austan? Hver eru tengslin við íslenska
myndlistarheiminn? Hvaða myndasögubrölt er
þetta í Erró?
Á íslandi er myndasagan frekar nýtt tjáningarform
sem á sér stutta fortíð, fáar ef nokkrar hefðir og
ótraustan útgáfugrundvöll. Síðustu 20 ár eða svo
hefur þó margt þokast í rétta átt og kannski hefur
NÍAN loksins lagst að bryggju með myndasögufeng
sinn. Með skandínavískum myndhöfundum Optimal
Press útgáfunnar í Svíþjóð og kanadískum höfundum
frá Drawn & Quarterly, auk
Bandaríkjamannsins Arts Spiegelmans og Bretans
Daves McKeans, gefst tækifæri til að stefna saman
skipum frá löndum beggja megin Atlantshafsins
og setja niður akkeri í Reykjavík til fundar við
íslenska höfunda.
Myndasagan notar jöfnum höndum tvö af helstu
tjáningarformum mannsins, orð og mynd. Þar að
auki dansar hún línudans á mörkum afþreyingarinnar
og listarinnar. Hún sprettur upp úr heimi hins
fjöldaframleidda en hefur í auknum mæli orðið
vettvangur persónulegrar tjáningar. Þræðirnirsem
liggja milli listgreina og landa eru ekki alltaf
sýnilegir, landamærin geta verið óljós og erfitt að
henda reiður á hvað býr í óbyggðunum.
( meginsal NÍUNNAR er gerð tilraun til að spegla
íslensku myndasöguna i myndasögum landanna
beggja megin Atlantshafsins. ( því skyni er reynt
að nálgast myndasöguna að nokkru gegnum
útgáfuhlið hennar. Þó Optimal Press (Gautaborg)
og Drawn & Quarterly (Montreal) séu ekki
listamannahópar í sama skilningi og Gisp! hafa
útgefendurnir Ingemar Bengtsson og Chris Oliveros
mjög skýra útgáfusýn og á rúmum áratug hafa þeir
skapað sér sterka stöðu í útgáfu metnaðarfullra
höfundarverka. Gisp! gaf út sitt fyrsta
myndasögublað 1990. Sama ár gaf Drawn &
Quarterly út fyrsta hefti samnefnds blaðs. Ári seinna
kom út fyrsta myndasögubók Optimal Press. Gisp!
hefur birt sögur eftir nokkra höfunda Optimal Press
og D&Q hefur gefið út sögur ýmissa evrópskra
höfunda, þ.á.m. norrænna.
Hins vegar er reynt að varpa Ijósi á ýmsa þræði
er tengja myndasöguna og myndlistina, sérstaklega
á íslandi. Á rúmum áratug hafa félagar Gisp!
hópsins farið ólíkar leiðir í listsköpun en myndasagan
er það form sem sameinar hópinn. Kjarninn í Gisp!
hópnum er sem fyrr Bjarni Hinriksson, Halldór
Baldursson, Jóhann L. Torfason, Ólafur J.
Engilbertsson og Þorri Hringsson. Auk þeirra hafa
fjölmargir listamenn átt efni í tölublöðunum átta
sem hingað til hafa birst og tengslin við myndlistina
eru augljós. í landi þar sem lítil hefð er fyrir útgáfu
innlendra myndasagna er erfitt að einbeita sér
eingöngu að gerð myndasagna. Þar að auki má
með réttu segja að Gisp! spretti upp úr jarðvegi
myndlistar fremur en bókmennta. Allir eru Gisp!
arar menntaðir á sviði sjónlista og útgáfa hópsins
að mörgu leyti persónulegur tilraunavettvangur.
Við látum gestum sýningarinnar eftir að spinna
eigin þræði í myndasögulandinu en fylgjum þeim
úr hlaði með nokkrum orðum um þær útgáfur sem
minnst er á fyrr í þessari grein.
Ámörkunum | 11