Börn og menning - 01.04.2013, Blaðsíða 6

Dagný Kristjánsdóttir
Thorbjorn Egner og þýðendur hans,
Hálfdán Rasmussen og Kristján frá
Djúpalæk
Thorbjorn Egner
Thorbjorn Egner (1912-1990) fæddist á Kampen, verkamannahverfi
í Austurbæ Oslóar 12.12.1912, klukkan tólf á hádegi, að sögn
fjölskyldunnar.1 Faðir hans var smákaupmaður. Thorbjorn var örverpi,
eldri systkini hans tvö voru tólf og fjórtán árum eldri en hann
svo að hann ólst upp eins og einkabarn, elskaður mjög. Egner
var góður teiknari frá unga aldri, fór f listnám og lagði fyrir sig
gluggaskreytingar og auglýsingar. Þegar heimsstyrjöldin síðari braust
út og Þjóðverjar hernámu Noreg var hann 28 ára, giftur æskuástinni
sinni, sonurinn Björn var eins og hálfs árs og stúlkubarnið Turi rétt
ófætt. Hann hætti í auglýsingunum og ákvað að freista gæfunnar
sem sjálfstætt starfandi myndlistamaður og rithöfundur.
Eftir stríðs- og hernámsárin var norska þjóðin í sárum. Undir lok
stríðsáranna brenndu Þjóðverjar stóran hluta af byggð og gróðri
Finnmerkur til kaldra kola og fylgismenn norsku nasistanna og
samstarfsmenn Þjóðverja reyndu að fela fortíð sína eins og best
þeir gátu. Einars Gerhardsens og sósíaldemókratanna beið það
hlutverk að byggja upp nýtt velferðarsamfélag í þessu fátæka
og dreifbýla landi en þeir komust til valda árið 1947. Þeir leiddu
ríkisstjórn uppbyggingarinnar og undir stjórn Gerhardsens lögðu
stjórnmálaflokkarnir mörg ágreiningsmál til hliðar þvf að þjóðarsátt
var orð dagsins. Friðurinn var ekki sjálfsagður og menn urðu að láta
eitthvað á móti sér til að halda hann.
Lýðræði byggist að sjálfsögðu á því að menn takist á um skoðanir
sínar en uppbyggingin eftir stríðsárin leyfði ekki átök og endalausan
ágreining heldur áttu „öll dýrin í skóginum að vera vinir."
Norska útvarpið lék stórt hlutverk í þeirri þjóðarbyggingu sem
fór í hönd á eftirstríðsárunum. Það þurfti að styrkja samstöðuna og
leiða þjóðina inn í nútíma sem samtímis byggði á gömlum gildum.
Það þýddi ekki að segja börnunum að heimurinn væri algóður. Það
1 Anders Heger. 2012. Egner. En norsk dannelseshistorie, Cappelen Damm AS,
bls. 15.