Börn og menning - 01.04.2013, Blaðsíða 30

Karíus og Baktus eftir Thorbjorn Egner
er um margt sérkennilegt leikverk.
Stöldrum bara aðeins við og veltum þessu
fyrir okkur: Aðalsöguhetjurnar, og einu
leikpersónurnar, eru tveir bræður sem gera
sitt besta til að lifa hamingjusömu lífi
við varasamar aðstæður. Að þeim steðja
ýmsar ógnir, sem þeir reyna að mæta
með útsjónarsemi og samheldni, en allt
kemur fyrir ekki - í lokin ber andlitslaus
andstæðingur þá ofurliði og þeir sópast
burt á vit óblíðra örlaga.
Við hljótum að finna til með þessum
grátt leiknu bræðrum og standa með þeim í
baráttu þeirra. En bíðum við: söguhetjurnar
eru þeir Tannsteinn og Sýkill, sem skemma
í okkur tennurnar nema við sveltum þá,
burstum og skolum út á rúmsjó. Við erum
ógnin sem tortímir þeim.
Þverstæðan sem felst í því að nota þessar
óværur sem prótagónista í sögu sem er
ætluð til að vekja börn til umhugsunar um
mikilvægi tannhirðu hlýtur að blasa við
flestum ef ekki öllum fullorðnum sem hana
lesa eða sjá leikgerð hennar. Þrátt fyrir þetta
ber ekki á öðru en að þetta virki: ég á enn
eftir að heyra af því barni sem neitar að
bursta til að angra ekki Karíus og Baktus.
Börn eru þegar allt kemur til alls skrýtnar
skepnur og hegðun þeirra að jafnaði fullt
eins mótsagnakennd og Karíus og Baktus.
Og ef betur er að gáð: á það ekki allt eins vel
um okkur sem eldri erum? Hver er eiginlega
í grunninn munurinn á Karíusi og Baktusi
annars vegar og raðmorðingjanum ástsæla
Dexter hins vegar?
Það er fleira óvenjulegt við verkið. Fyrir
það fyrsta tekur það ekki nema rétt um
hálftíma i flutningi. Um það er auðvitað ekki
nema gott eitt að segja. Það er auðvitað
fráleitt að ætla nútímamönnum að halda
athygli á einhverju lengra en CSI-þætti,
hvað þá nútímabörnum. En grínlaust: það
er óþarfi að rembast við að hafa allar
leiksýningar endilega klukkutíma til þrjá
að lengd, sérstaklega þegar markhópurinn
er á leikskólaaldri, þó það sé reyndar pínu
kjánalegt þegar bílferðirnar í leikhúsið og
heim taka álíka langan tíma og sýningin,
jafnvel fyrir áhorfendur sem búa vestan
Elliðaáa.
Annað er það hve grímulaus leikgerðin
J