Studia Islandica - 01.06.1937, Side 6

4
flestum íþróttum, þeim er mönnum váru tíðar í þann
tíma. Metnaðarmaðr var hann svá mikill ok kappsamr,
at varla varð meiri, því at hann vildi fyrir engum vægja
eða af því láta, sem hann tók upp".1) Þessi merkilega
lýsing bendir í margar áttir, og mun ég nú reyna að
skýra það ögn nánar.
Jón Loftsson virðist hafa haft mannaforráð um allt
Eangárþing, en hann átti auk þess þingmenn, svo að
vitað er, bæði vestur á Rauðasandi og í Borgarfirði, og
er þess getið, að Sæmundur, sonur hans, hafi átt borg-
firzka þingmenn eftir hann.2) Á alþingi hefur enginn
íslenzkur höfðingi ráðið viðlíka miklu og hann. Þorláks
saga gerir mikið úr kappgirni hans, aðrar heimildir
sýna, að hann hefur verið stórum vinsæll og með því
skaplyndi, að menn lutu honum fúsir, óáleitinn við
aðra og sanngjarn (það væri þá, að hann hafi verið
ósanngjarn í gerðum eftir Önundarbrennu, eða svo
taldi Ormur, sonur hans). Hann kemur oft við deilur
manna og þá með þeim hætti, að hann var fenginn til
að gera um mál manna; var dómi hans þá jafnan hlítt.
Sögurnar geta ekki um deilur, þar sem hann væri að-
ili, nema tvisvar, og var andstæðingur hans í bæði
skiptin Þorlákur biskup Þórhallsson; af því að það
lýsir Jóni og hugsunarhætti hans, skal ég drepa ögn
nánar á það. Biskup kom nývígður út og krafðist um-
ráðaréttar yfir kirkjum og bar fyrir sig erkibiskups
boðskap og kirkjulög. Áður höfðu kirkjur verið eign
leikmanna, þeirra sem létu smíða þær eða arfa þeirra,
og svaraði Jón boðskap biskups þannig: „Heyra má ek
erkibyskups boðskap, en ráðinn em ek at halda hann at
engu, ok eigi hygg ek, at hann vili betr né viti en
mínir forellrar, Sæmundur inn fróði ok synir hans.
1) Bisk. I 282.
2) Hrafns s., Bisk. I 647; Sturl. (Kál.) I 242, 346—7 (ísl. s.,
11. og 44. kap.).