Studia Islandica - 01.06.1937, Page 17

15
nærri geta, hvort menn héldu því ekki á lofti frá upp-
hafi, ef þeir þóttust geta rakið kyn sitt til konunga.
Ættartölur voru meðal þess, sem fyrst var skráð hér
á landi, og þar sem Oddaverjar voru einmitt í broddi
fylkingar meðal ritandi manna hér, má nærri geta,
hvort þeir hafi ekki skráð sína ætt, sem þeir töldu kon-
unglega. Alveg hliðstætt dæmi er langfeðgatal Ara
fróða, sem vel mætti vera eftir ættartölu Oddaverja
sem fyrirmynd, en ef svo er ekki, má nærri geta, hve
lengi Oddaverjar hafa setið aðgerðarlausir, þegar Ari
kom með sína ættartölu, en þeir hafa þótzt jafnokar
hans að lærdómi og kyni, en höfðu miklu meiri verald-
arráð og voru í uppgangi. Ættartalan varpaði ljóma á
þá, studdi framgang þeirra, en hún má líka skoðast
sem vottur um stórlæti þeirra.
Miðkafli þessarar ritsmíðar, ættartala Skjöldunga, á
sér tvær fornnorrænar hliðstæður, en það er ættartal
Ynglinga og Hlaðajarla. Elzt er ættartala Ynglinga,
sem er til seint á 9. öld í Ynglingatali eftir Þjóðólf
hvinverska. Það er sennilegt, að farið sé eftir einhverj-
um ævagömlum fróðleiksheimildum (þulu), en litlum
sögnum og litlum hetjukvæðum. Eftir Ynglingatali hef-
ur Ari farið. Ætt Hlaðajarla er rakin í Háleygjatali,
sem Eyvindur skáldaspillir orti á síðari hluta 10. aldar;
af því kvæði eru nú ekki til nema fáar vísur, en lang-
feðgatal þeirra er til, eftir kvæðinu.1) Sú ættartala
virðist hafa verið gerð í mesta flýti í öndverðu og hafa
lítið gamalt að styðjast við; Ynglingatal hefur verið til
hliðsjónar. Þegar ættartala Skjöldunga var samin, virð-
ist ekki hafa verið nein samfelld heimild að styðjast
við, eins og Ari gat gert; en um Skjöldunga hefur verið
til allmikið af gömlum kvæðum og sögum, og þau ætt-
arbrot, sem þar komu fram, voru skeytt saman og
1) Sjá Torfæus, Hist. rer. Norw. I 146; Storm, Arkiv XV
111—12 nm.