Studia Islandica - 01.06.1937, Síða 46

44
skaparíþróttina. Með henni kemur nýtt blóð inn í ætt-
ina, synir hennar bera af öðrum Oddaverjum á sama
tíma. — Suma þeirra frænda skortir hið hófstillta og-
jafnvæga afl Jóns Loftssonar.
Fjárhagslega stendur ættin á föstum fótum. Samt er
aðstaðan breytt. Hún er svo mannmörg, að auðug höf-
uðból handa þeim frændum fer að þrjóta. Það er und-
antekning að Oddaverji leiti út úr Rangárþingi, ein-
mitt þegar höfðingjar annarsstaðar leggja sem mest
kapp á að færa út kvíarnar. Oddaverjar dreifa sér um
kirkjustaðina, ná fleirum og fleirum á sitt vald. í Odda
sitja Vilhjálmur og Haraldur Sæmundarsynir, en síð-
an kaupa Steinvararsynir staðinn. Filippus bjó á Stór-
ólfshvoli, Hálfdán á Keldum, Björn í Gunnarsholti,
Andrés í Eyvindarmúla og síðan Ytra-Skarði, en
Andréssynir: Þórður á Völlum, Brandur í Skógum,
Eyjólfur í Skarði. Margt af þessu hafa sjálfsagt verið
góðar bújarðir og búskapur þar góður, en kirkjurnar
voru flestar miklu fátækari og tekjuminni en hinar
gömlu höfuðkirkjur.
Á síðari hluta aldarinnar gerast þau stórtíðindi, sem
breyta öllu, sem áður studdi þessa ætt: íslendingar
ganga undir konung, goðarnir missa veldi sitt, en í ann-
an stað verða Oddaverjar að láta kirkjurnar við Árna
biskup. Þar með er hið gamla hrunið og nýr tími kom-
inn.
Vegna friðsemi sinnar koma þeir frændur ekki mjög
mikið við sögur á þessum tímum. Þó má af ýmsu geta
sér til um hugsunarhátt þeirra, þar á meðal gefa nafn-
giftir þeirra mildar bendingar í þessa átt. Um þetta
efni hef ég fjallað í ritgerðinni Nafngiftir Oddaverja x),
og skal vísað til þess. Los kemst á gamlar nafngiftir,
og ný nöfn héðan og handan fara að gera vart við sig.
1) Bidrag till nordisk filologi tillágnade Emil Olson, bls.
190 o. áfr.