Studia Islandica - 01.06.1986, Blaðsíða 33

31
bandi með samþykki samfélags. Umskiptin líkust krafta-
verki. Hér á eftir verður þessum sögum lýst og þær síðan
tengdar saman.
í fyrri hluta leiksins er lýst samfélagi, sem bæði er
grimmt og siðspillt. Einstaklingurinn er með öllu réttlaus
rekist vilji hans á við hagsmuni valdamanna. Foreldrar of-
sækja börn sín, prelátar steypa saklausum mönnum í glöt-
un og vörðum laganna verður allt að ólögum. Hvarvetna er
eyðilegging og sundurlimun í félagslegum og tilfinningaleg-
um efnum. Við þessar aðstæður hefur einstaklingurinn
aðeins um tvo kosti að velja: að lifa í útlegð, ofsóttur og
einn, en sjálfum sér samkvæmur, ellegar að sameinast of-
sækjandanum, láta að vilja hans og fórna persónulegu
sjálfstæði sínu.
Helsti ógnvaldurinn er kirkjan. Hún notar hugmynda-
fræðilegt og efnahagslegt vald sitt til að skara eld að eigin
köku, tekur upp fé manna og sviptir þá frelsi eða hrekur í
útlegð að ósekju einungis til að svala ágirnd og fýsn þjóna
sinna, hún leysir í sundur, tortímir og gerir líf fólks víti
líkast, þar sem enginn er óhultur. Útilegumennirnir eru
allir fórnarlömb hennar, eða eins og einn þeirra segir fyrir
rétti:
Kirkjan er í raun og veru stórt og voldugt fress sem hefur allar bestu til-
finningar manna í klóm sér. Leikur að þeim einsog köttur að mús. Borar
klónum þar sem sárast er. (28)
Elskendurnir, Björn og Sigríður, hafa getið saman barn
og þverbrotið bann foreldra hennar við sambandi þeirra.
Bæði eru reiðubúin að fórna öllu fyrir tilfinningar sínar, fé-
lagslegri stöðu og öryggi. Við erum bæði „óvitar, já stórir
óvitar“, (11) segir Sigríður, og Björn: „Ef ég missi þig þá
hefi ég ekki neitt framar að missa í þessum heimi.“ (10)
Foreldrarnir reyna að skilja þau að og grípa loks til þess
ráðs að fangelsa stúlkuna og nauðga henni í klaustur.
Andstæðan er glögg: „Foreldrar hennar voru rík en ég fá-
tækur, þau vildu því með öllu móti banna okkur að