Studia Islandica - 01.06.1986, Blaðsíða 216

214
inn og fátæktin mildað karl? Þessi spurning er kveikja frá-
sögunnar, sem Helgi segir sögumanni. Þar greinir hann frá
atviki, sem haft hafði gagngerð áhrif á hann á yngri árum.
Hafði eitt sinn legið rúmfastur vegna fótbrots á bæ
nokkrum, kynnst þar húsfreyjunni Björgu, sem annaðist
hann af mikilli fórnfýsi og alúð. Heimilislífið hafði hins
vegar verið erfitt, eiginmaðurinn drykkfelldur svoli, sem
óvirti hana og meiddi. Þessi legutími gjörbreytti öllum
hugsunarhætti Helga. Kærleikur Bjargar leysti „innri
mann“ hans úr læðingi og fékk hann til að líta lífið nýjum
augum. Áður hafði hann verið harðhnjóskulegur stór-
bokki. Nú fylltist hann mildi, auðmýkt og góðvild. Hugar-
farsbreytingin jafngild endurfæðingu og lífgjöf:
Læknirinn lífgjafi minn! Sá harðhenti hrossabrestur! Nei! ekki fanst mér
það. Ef til vill var hann þó lífgjafi minn. Það kann nú að vera, að hann hafi
bjargað líftórunni. En til er líftóra og til er líf. Hann bjargaði ekki lífi mínu.
Lífgjöfin sjálf kom úr annari átt, því er þér óhætt að trúa. (14)
Helga finnst hann hafa vaxið upp úr láglendi eða út úr
skammdegi. Ylurinn og birtan frá Björgu bræddu hann
eins og sólbráð jökul, enda líkir hann sjálfum sér við frera
og Björgu við sól. Sögumaður getur í eyður:
Hvað var það mikið, sem bráðnaði af jöklinum t sólbráðinni þarna á
Veðramóti? Mér er sagt, að gjósandi eldur búi undir hverjum jökli. Var þá
komið niður að eldinum, jökulbræðslunni? (27)
Helgi lætur þessu ósvarað. Líkt og í Ólöfu í Ási taka
kynnin enda um leið og ungi maðurinn kemst á fætur.
Hvorugt gerir uppreisn gegn hjónabandsstofnuninni —
enda verður ekki beinlínis ráðið af textanum að ástin hafi
verið gagnkvæm. Hið eina sem lesandi fær að vita um til-
finningar Bjargar er að hún giftist gegn vilja foreldra sinna
og grætur framkomu eiginmannsins. Meinbugirnir kunna
þannig bæði að hafa verið tilfinningalegir og félagslegir.
Eða er höfundurinn að vara ungar stúlkur við of miklu
sjálfræði?