Studia Islandica - 01.06.1986, Blaðsíða 197

195
stríðu. Einkennileg tvíræðni einkennir lýsingu hennar, því
andúð og samúð leikast á frá höfundar hendi. F>að skýrist
séu eftirfarandi orð hans höfð í huga:
Þegar eg hef farið að reyna að brjóta það til mergjar, sem fyrir mér hefúr
vakað, hefur mér að jafnaði ekki fundist svara kostnaði að fást við þær per-
sónur, sem eg hef ekki haft samúð með frá einhverri hlið. Þess vegna varð
Lénharður öðruvísi en hann var upphaflega hugsaður; Þorbjörn í Ofurefli
og Gulli lfka; og svo er um fleiri, t. d. frú Hardal í Sögum Rannveigar. "I1
í þessum kafla greiðir Ásvaldur skuld sína og hrífur
Rannveigu úr „kastala“ skólastýrunnar. Hún giftist honum
af augabragði, fylgir rödd tilfinninga sinna og gengur full
trúnaðartrausts í mót nýju lífi:
Valdi hefir líklega talið mig vorsál. Að minsta kosti sigldi eg fagnandi út
í lö’nd ævintýranna, og gerði mér engar áhyggjur af því, hvort þau mundu
verða sólroðin eða skuggaleg. (1,221-222)
Fyrri bók skáldsögunnar lýkur þannig á rómantískan
hátt og frásagnarsniðið í anda rómantískrar sögu. Elskend-
urnir sigrast á örðugleikum, sem koma að utan, og samein-
ast að lokum í hjónabandi. Fjarvistin hafði fyrst og fremst
verið líkamleg.
Síðari bók skáldverksins lýsir hjónabandi Rannveigar og
kemur í ljós að „sameiningin“ var einungis á yfirborði. Frá-
sagnarsniðið er að nýju frá samveru um fjarvist til samein-
ingar. Inntakið þó annað en áður því það er fyrst og fremst
andlegt.
Fyrst í stað eiga þau Rannveig og Ásvaldur líf sitt saman
og deila með sér hugsunum, eru saman í orðsins fyllstu
merkingu. En smám saman skapast innri fjarlægð í hjóna-
bandinu, líf þeirra virðist stefna í andstæðar áttir og trún-
aðurinn bresta: „Mér fanst sál hans var [svo] að hverfa mér
— ekki einhverstaðar út úr sjóndeildarhringnum, heldur
vera að sökkva . . . sökkva.“ (11,12) Mismun fjarvistanna
má skýra með grísku orðunum Pothos og Himéros. Hið
fyrra merkir þrá eftir fjarstaddri manneskju en hið síðara