Rit Mógilsár - 2019, Qupperneq 84

84 | F a g r á ð s t e f n a 2 0 1 9

Skemmdir á sitkagreni við Miklubraut í Reykjavík
Degradation of Sitka Spruce along the Miklabraut
Sibren van Manen1,2, Julianne Kuckuk 1,3, Ólafur Eggertsson1 og Edda Sigurdís
Oddsdóttir1*
1Mógilsá, rannsóknasvið Skógræktarinnar; 2HAS University of Applied Sciences;
3Johannes Gutenberg-Universität Mainz
*edda@skogur.is
Útdráttur
Á undanförnum árum hefur borið talsvert á skemmdum á sitkagreni á höfuðborgar-
svæðinu, ekki síst í nágrenni við umferðaræðar. Veturinn 2018 voru öll tré á Klambra-
túni kortlögð og skemmdir á þeim metnar, tré með sitkalús talin og sýni tekin til
efnagreiningar. Sambærileg könnun var einnig framkvæmd í Öskjuhlíð. Þá voru teknir
borkjarnar úr trjám í Öskjuhlíð og bornir saman við kjarna sem teknir höfðu verið úr
trjám á Klambratúni með fram Miklubraut haustið 2017.
Helstu niðurstöður sýndu að marktækt hærra hlutfall trjáa á Klambratúni var skemmt
en í Öskjuhlíð. Enn fremur voru mun fleiri tré með sitkalús á Klambratúni en í Öskjuhlíð.
Samanburður á þvermálsvexti trjánna sýndi að fram til 2005 var ársvöxtur svipaður á
báðum stöðum. Sveiflur í vexti eru svipaðar og m.a. í takt við þekkta sitkalúsarfaraldra.
Eftir 2004 fellur þvermálsvöxtur trjáa við Klambratún en vöxtur í Öskjuhlíð helst nokkuð
stöðugur.
Ljóst er að munur á skemmdum milli Klambratúns og Öskjuhlíðar verður ekki útskýrður
með mismunandi veðurfari. Erlendar mælingar hafa sýnt að aukinn styrkur
köfnunarefnis í laufi/nálum trjáa getur leitt til aukins fjölda lúsa og að tré sem staðsett
eru með fram umferðarmannvirkjum hafa mælst með háan styrk köfnunarefnis. Hins
vegar dregur aukinn seltustyrkur í laufum/nálum úr fjölda lúsa.
Niðurstöður efnagreininga á nálasýnum sýndu hvorki marktækan mun á styrk köfn-
unarefnis né seltu á stöðunum tveimur, þó svo að í báðum tilfellum hafi styrkurinn
verið hærri í trjám á Klambratúni.
Hins vegar voru fá sýni tekin til efnagreiningar eða eingöngu fimm sýni á hvorum stað.
Eitt sýni í Öskjuhlíð skar sig talsvert frá hinum og mældist með meiri styrk
köfnunarefnis en hin sýnin (1,89%N á meðan hin sýnin voru frá 0,91%N-1,3%N). Ef því
sýni var sleppt í úrvinnslu mældist styrkur köfnunarefnis marktækt hærri á Klambra-
túni en í Öskjuhlíð. Nauðsynlegt er að taka fleiri sýni til efnagreininga svo meta megi
hvort munur á svæðunum sé raunverulegur.
Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna fram á mun á tíðni sitkalúsa, skemmdum og
vexti sitkgrenis á Klambratúni annars vegar og í Öskjuhlíð hins vegar. Ekki er hægt
með afgerandi hætti að segja til um ástæður þessa munar en ekki er ólíklegt að sam-
spil mengunar og sitkalúsar spili þarna saman.