Morgunblaðið - 25.02.2021, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 2021
„Komdu í Bílanaust þar færð þú allt fyrir bílinn og meira til“
rafgeymar olíurvarahlutir vetrarvörur
3
7 verslanir um land allt
Hafnargötu 52Vatnagörðum 12
104 Reykjavík
S. 535 9000
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Jarðskjálftahrinan á Reykjanes-
skaga í gær er hluti af atburðarás
sem hófst í desember 2019, að sögn
dr. Páls Einarssonar jarðeðlisfræð-
ings. „Þetta er staðfesting á því að
þessi atburðarás heldur áfram og er
síst í rénun,“ sagði Páll.
Eftirskjálftar og gikkskjálftar
Hann sagði þetta vera í fyrsta
skipti sem svo mikil umbrot hafi sést
á þessu svæði á jafn skömmum tíma
og nú. Fyrri óróleikatímabil með
svipaða uppsafnaða heildarvirkni
hafa tekið lengri tíma. „Þetta er allt
miklu snarpara
en við höfum séð
áður.“
Jarðskjálfti af
stærð 5,7 stig
varð suðvestur af
Keili klukkan
10:05:57 í gær-
morgun. Í kjöl-
farið fylgdu
margir kröftugir
skjálftar. Páll
sagði að þetta
hafi bæði verið eftirskjálftar og
gikkskjálftar. Svipað gerðist einnig í
október 2020 þegar stóri skjálftinn
varð við Núpshlíðarháls. Eftir-
skjálftar verða yfirleitt á sama mis-
gengi og meginskjálftinn og innan
hans upptakasvæðis. Gikkskjálftarn-
ir dreifast víðar og nú náðu þeir yfir
flekaskilin frá Kleifarvatni og vestur
undir Grindavík. Skjálftasvæðið í
gær var miklu stærra en upptaka-
svæði stóra skjálftans. Það var eins
og hann hleypti af stað jarðskjálftum
í kringum sig.
Páll sagði að merkilegir og ekki
minni atburðir en þessir hafi orðið
úti fyrir mynni Eyjafjarðar í fyrra-
sumar. Þar varð stór jarðskjálfti og
fylgdu margir skjálftar í kringum
upptakasvæði hans sem strangt til
tekið voru ekki eftirskjálftar heldur
gikkskjálftar.
Virknin stoppar við Kleifarvatn
Jarðskjálftavirknin á Reykjanes-
skaga frá því í desember 2019 hefur
náð austur að Kleifarvatni. Páll sagði
að svo virðist sem einhver fyrirstaða
sé þar á flekaskilunum og virknin
hafi ekki færst austar. Hún hefur
hins vegar teygt sig til vesturs og al-
veg út í sjó við Reykjanes og út á
Reykjaneshrygg.
Stóri Suðurlandsskjálftinn sem
kom 17. júní 2000 hleypti af stað
kröftugum gikkskjálftum við Kleif-
arvatn, Núpshlíðarháls og Hval-
hnúka. Þeir urðu á næstu 12 mín-
útum á eftir Suðurlandsskjálftanum.
Páll sagði að þá hafi rifnað á einum
fimm stöðum á flekaskilunum og al-
veg vestur undir Núpshlíðarháls.
Menn áttuðu sig ekki strax á því
að þessir stóru skjálftar hefðu orðið
við Kleifarvatn og víðar því það var
svo mikið um að vera og jarðskjálfta-
mælarnir alveg mettaðir.
Páll sagði að Kleifarvatnsskjálft-
inn hafi verið hálfgerður feluskjálfti.
Hann var það sem fræðimenn kalla
„hægan jarðskjálfta“ en í þeim er
hreyfingin hægari en almennt í jarð-
skjálftum. Það átti sinn þátt í að
menn áttuðu sig ekki strax á því að
þessi jarðskjálfti hafði orðið. Það var
svo þegar menn sáu aflögunina sem
varð í jarðskorpunni að þeir áttuðu
sig á því að þarna hafði orðið atburð-
ur. Líklega var það skjálftinn við
Kleifarvatn sem olli því að fólk á höf-
uðborgarsvæðinu fann betur fyrir
því sem það taldi vera Suðurlands-
skjálfta en það hefði ella gert.
Ólosuð spenna austar
Austan við Kleifarvatn eru
Brennisteinsfjöll og Hengilssvæðið
þar sem sterkir jarðskjálftar hafa átt
upptök í aldanna rás. Páll sagði að
mögulega geti jarðskjálftavirknin
teygt sig áfram til austur. „Það er
ómögulegt að segja fyrir um það með
einhverri vissu en fólk þarf að vera
viðbúið öllu,“ sagði Páll. Hann sagði
að spennan sem losnaði úr jarð-
skorpunni í gær muni auka
spennuna í aðliggjandi svæðum.
Ein fjögur kvikuinnskot voru stað-
fest á Reykjanesskaga í fyrra. Þrjú
þeirra urðu við fjallið Þorbjörn hjá
Grindavík, eitt í Krýsuvík og mögu-
lega það fimmta yst á Reykjanestá.
Páll sagði að kvikuinnskotin séu
hluti af þessum umbrotum.
Atburðarásin er síst í rénun
 Jarðskjálftarnir í gær hluti af atburðarás sem hófst í desember 2019  Kröftugir eftirskjálftar og
gikkskjálftar fylgdu stóra skjálftanum í gær  Skjálftavirknin ekki enn náð austur fyrir Kleifarvatn
Páll
Einarsson
G
ru
nn
ko
rt
/L
of
tm
yn
di
r e
hf
.
Lýst var yfi r hættu-
stigi almannavarna
á Reykjanesskaga og
höfuðborgarsvæðinu
skömmu eftir hádegi í
gær vegna jarðskjálfta-
hrinunnar
Tilkynningar um
grjóthrun eða -skriður
vegna jarðskjálftanna
Talsvert af grjóti
féll yfi r gamla
Suðurstandarveginn
Grjóthrun í Þorbirni
við Grindavík
Grjóthrun úr Keili,
við Djúpavatnsleið
Grjóthrun við
Kleifarvatn
Kefl avík
Höfuðborgarsvæðið
Njarðvík
Vogar
Grindavík
Hafnir
Sandgerði
5,7 5,0
4,8
Jarðskjálftahrina á Reykjanesi
Kl. 12.37
Stærð: 4,8
Kl. 10.05
Stærð: 5,7
Skjálftar 3,6 og stærri Upptök skjálfta 3,0 og stærri á tímabilinu kl. 10.00 til 13.00
Kl. Stærð Upptök við:
10:05 4,3 Fagradalsfjall
10:05 5,7 Keili
10:07 3,7 Fagradalsfjall
10:09 3,7 Fagradalsfjall
10:15 4,3 Fagradalsfjall
10:16 4,2 Fagradalsfjall
10:17 4,6 Fagradalsfjall
Kl. Stærð Upptök við:
10:20 3,7 Fagradalsfjall
10:27 4,7 Krýsuvík
10:28 4,6 Krýsuvík
10:30 5,0 Krýsuvík
10:42 4,0 Krýsuvík
10:48 4,4 Fagradalsfjall
10:52 4,1 Grindavík
Kl. Stærð Upptök við:
11:20 3,6 Krýsuvík
11:38 3,6 Krýsuvík
12:37 4,8 Krýsuvík
12:37 4,9 Reykjanestá
13:19 3,6 Geirfugladranga
13:50 3,7 Fagradalsfjall
16:30 3,6 Fagradalsfjall
Keilir Kleifarvatn
Þorbjörn
Krýsuvík
Reykjanestá
Fagradalsfjall
4,9
Kl. 10.00
Kl. 11.00
Kl. 12.00
Kl. 13.00
Kort: Veðurstofa
Íslands, Skjálfta-Lísa
Heimild: Veðurstofa Íslands
Heimild: Veðurstofa Íslands og map.is.
Öfl ug jarðskjálfta hrin a hófst um kl. 10 í
gær á um 20 km kafl a á Reykja nesskaga.
Stærsti skjálftinn mældist 5,7.
Engin merki eru um gosóróa
á svæðinu.
Mikil jarðskjálftahrina hófst við
Fagradalsfjall á Reykjanesi 15.
desember 2019. Meira en 1.700
skjálftar mældust til 20. desember
það ár.
Ekkert lát varð á jarðskjálfta-
virkninni á árinu 2020 og 9. apríl
höfðu náttúruvársérfræðingar
Veðurstofunnar farið yfir meira en
8.000 jarðskjálfta frá því í janúar
2020. Það var mesta jarð-
skjálftahrina sem þá hafði mælst
frá upphafi mælinga.
Áfram hélt jarðskjálftavirknin í
fyrra og er mörgum í fersku minni
þegar 5,6 stiga jarðskjálfti varð
sem átti upptök við Núpshlíð-
arháls þann 20. október.
Reykjanesskagi er þekkt jarð-
skjálftasvæði og mældist þar veru-
leg virkni á árunum 1927-1955 og
eins 1967-1977 svo litið sé til síð-
ustu aldar. Jarðskjálfti af stærð
6,3 stig varð við Brennisteinsfjöll
árið 1929 og annar af stærð 6,0
varð á þeim slóðum árið 1968. Það
eru sterkustu jarðskjálftar sem
mælst hafa í grennd við höf-
uðborgarsvæðið. Jarðskjálftar af
þeirri stærð geta valdið tjóni.
Þekkt jarðskjálftasvæði
REYKJANESSKAGI
Skjálftahrina á Reykjanesi