Morgunblaðið - 19.05.2021, Síða 10

BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Matvælastofnun hefur stöðvað
vinnslu leyfa til eldis á laxi í sjókví-
um í Ísafjarðardjúpi á meðan stofn-
unin er að rannsaka hvort Skipu-
lagsstofnun hafi afgreitt álit á
frummatsskýrslum þriggja fiskeld-
isfyrirtækja vegna umhverfismats í
réttri röð. Röðin sú ræður því
hvaða fyrirtæki nýtur forgangs við
útgáfu leyfa á frjóum laxi og hvaða
fyrirtæki fær ekkert í sinn hlut því
að ekki eru nægar heimildir fyrir
alla. Eins og nærri má geta eru
miklir fjárhagslegir hagsmunir fyr-
irtækja í húfi.
Um mitt ár 2017, þegar Hafrann-
sóknastofnun ákvað að loka Ísa-
fjarðardjúpi fyrir eldi á frjóum laxi,
vegna hættu á erfðablöndun eld-
islax við lax í ám Djúpsins, voru
fiskeldisfyrirtækin að undirbúa
umsóknir um laxeldi þar. Þau
héldu áfram undirbúningi sínum í
von um að Hafró myndi endur-
skoða áhættumat sitt.
Það gerðist í mars á síðasta ári
þegar stofnunin endurskoðaði
áhættumat fyrir allt landið. Þá var
heimilað að vera með allt að 12
þúsund tonna lífmassa í sjókvíum í
Djúpinu. Áður hafði sama stofnun
áætlað að fjörðurinn myndi bera 30
þúsund tonna eldi en burðarþol og
áhættumat þarf ekki að fara sam-
an. Sá böggull fylgdi skammrifi að
innsta hluta Djúpsins var lokað
fyrir eldi á frjóum laxi og setti það
strik í áætlanir eins fyrirtækisins.
Ákvæði til bráðabirgða
Tólf þúsund tonn svara til um-
sókna eins eða tveggja fyrirtækja.
Hvernig á að úthluta þessum tak-
mörkuðu gæðum á sanngjarnan
hátt?
Þegar lögum um fiskeldi var
breytt á Alþingi árinu 2019 var tek-
in upp sú meginregla að laxeld-
isleyfi á nýjum svæðum sem fengju
burðarþolsmat skyldu auglýst og
leyfum úthlutað samkvæmt
ákveðnum viðmiðum, meðal annars
um fjárhæð tilboða. Áður gátu
fyrirtækin helgað sér fiskeldis-
svæði út frá reglunni fyrstur kem-
ur, fyrstur fær.
Í bráðabirgðaákvæði laganna var
hins vegar tekið fram að gömlu
reglurnar giltu í þeim tilvikum þar
sem umhverfismat var langt komið
og skyldi að minnsta kosti hafa
verið skilað frummatsskýrslu fyrir
gildistöku laganna. Ekki var hægt
að sækja um rekstrarleyfi hjá Mat-
vælastofnun fyrr en Skipulags-
stofnun hefði lagt blessun sína yfir
frummatsskýrslu. Þetta átti ekki
síst við um leyfismálin í Ísafjarð-
ardjúpi þar sem nokkur fyrirtæki
voru í kapphlaupi.
Niðurstaðan varð sú að þrjú fisk-
eldisfyrirtæki féllu undir þetta
bráðabirgðaákvæði en fjórða fyrir-
tækið, það minnsta, lenti hinum
megin hryggjar.
Skipulagsstofnun gaf fyrst álit
sitt á frummatsskýrslu Háafells,
dótturfélags Hraðfrystihússins –
Gunnvarar sem lengi hafði verið
með fiskeldi í Djúpinu, því næst
Laxeldis-
fyrirtæki í
hár saman
- Matvælastofnun rannsakar hvort
Skipulagsstofnun hafi afgreitt í réttri
röð umhverfismat þeirra sem áforma
laxeldi í Ísafjarðardjúpi - Röðin ræður
því hver fær leyfi og hver ekki
Morgunblaðið/Eggert
Ísafjarðardjúp Fjögur laxeldisfyrirtæki hafa tekið frá pláss fyrir sjókvíar víðsvegar í Djúpinu. Enn er óljóst hve-
nær leyfin verða gefin út vegna ágreinings á milli fyrirtækja og við stofnanir hver eigi að vera fyrstur í röðinni.
10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 2021
Vetrarsól er umboðsaðili Sláttuvélar& sláttuorf
Snjóblásarar
Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is
Gulltryggð gæði
Sláttutraktorar
40 ár
á Íslandi