Þjóðmál - 01.09.2017, Blaðsíða 9

ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017 7
Prófessorinn sagðist ekki viss þegar hann var
spurður hvort þetta yrði átakavetur í stjórn-
málum, hann var varkár þegar hann sagði:
„Það verða náttúrulega eins og alltaf átök
um einstök mál en ég á nú frekar von á því
að það verði ekki stórfelld átök en maður
veit aldrei.“
Af langri reynslu vissi Ólafur Þ. Harðarson að
betra væri að slá engu endanlega föstu –
„en maður veit aldrei“.
II.
Á þessari stundu hafði prófessorinn ekki
frekar en aðrir hugmyndaflug til að ímynda
sér að umræður um uppreist æru barna-
níðings leiddu til stjórnarslita. Málið hafði
verið rætt frá 15. júní 2017 þegar hæsti-
réttur komst að þeirri niðurstöðu að Robert
Downey gæti fengið lögmannsréttindi að
nýju. Hann fékk uppreist æru 16. september
2016 að lokinni hefðbundinni afgreiðslu í
innanríkisráðuneytinu.
Til að gera langa sögu stutta skal vitnað
til þess sem Sigríður Á. Andersen dóms-
málaráðherra sagði um framvindu mála í
Morgunblaðinu mánudaginn 18. september:
„Allt þar til í síðustu viku hef ég ekki séð
gögn í nokkru máli er lýtur að uppreist æru
og afgreidd hafa verið í ráðuneytinu fyrir
mína tíð, utan frumrits tillögu til forseta
Íslands í máli Róberts Downey [frá septem-
ber 2016]. Ég óskaði aldrei eftir því og
hafði ekki nokkurn hug á að setja mig inn í
einstakar embættisfærslur forvera minna.
Hinn 21. júlí var ég hins vegar upplýst um
það af ráðuneytisstjóra, án þess að hafa
eftir því leitað, að við skoðun eldri gagna
hefði komið í ljós að meðal umsagna í einu
máli sem afgreitt hafði verið sama dag og
umsókn Róberts, hafi verið umsögn föður
forsætisráðherra. Vikurnar á undan, í tengsl-
um við mál Róberts Downey, höfðu verið
sagðar misvísandi fréttir af því að forsætis-
ráðherra, sem þá var fjármálaráðherra, hafi
á einhvern hátt haft aðkomu að afgreiðslu
málsins. Ég hafði ekki látið þær fréttir mig
nokkru varða enda fyrir mína tíð í embætti.
Allt að einu, í ljósi þessara fjölskyldutengsla
ráðherrans við einn umsagnaraðila taldi
ég rétt að ræða þetta við forsætisráðherra.
Hann kom af fjöllum. Síðar var það staðfest
að forsætisráðherra hafði alls ekki gegnt
stöðu innanríkisráðherra við afgreiðslu
málsins í september 2016. Hann sat hins
vegar ríkisstjórnarfundinn sem afgreiddi
málið til forseta.
Ákvörðun um uppreist æru fer frá ráðu-
neyti inn á borð ríkisstjórnar og þaðan til for-
seta. Allir ráðherrar ríkisstjórnarinnar geta
kynnt sér þau skjöl sem búa þar að baki.
Efni þeirra skjala er því ekki trúnaðarmál
fyrir þeim, hvað þá forsætisráðherranum
sjálfum. Þegar af þeirri ástæðu getur það
aldrei verið trúnaðarbrot að ræða slík mál
við forsætisráðherrann sem hafði heimild
til að kynna sér öll þau gögn á sínum tíma.
Þar fyrir utan verða fagráðherrar að geta
rætt við forsætisráðherra í trúnaði og án
takmarkana. Annað væri fásinna. Forsætis-
ráðherra er þá bundinn sama trúnaði og
fagráðherrann í málinu. Allur áburður um
trúnaðarbrot af minni hálfu stenst ekki
skoðun.“
Sigríður Á. Andersen dómsmálaráðherra