Þjóðmál - 01.09.2017, Blaðsíða 94

92 ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017
Í fyrsta lagi komu mannvistarleifar í ljós sem
samkvæmt gjóskulagagreiningu eru frá 9.
eða 10. öld, vorið 2016. Þetta kom ekki á
óvart og var við að búast. Við sem að verkinu
komum, sem og Minjastofnun, ræddum um
framvindu rannsóknarinnar frá upphafi. Var
öllum ljóst að ef tilefni þætti til skyldi fram-
kvæmdum hætt þar sem við ætti, til dæmis ef
í ljós kæmi Kirkjugarðurinn og þá sérstaklega
ef hann væri órofinn. Fljótlega kom í ljós að
ástand hans var afar slæmt og því ákveðið að
rannsókn skyldi haldið áfram. Er á rannsókn-
ina leið komu í ljós þau mann vistarlög sem
áður voru nefnd og aldursgreind eru aftur
til 9. eða 10. aldar; frá þeim tíma er heiðin
trú ríkti á Íslandi. Minjar frá upphafi land-
náms hafa fundist í flestöllum fornleifarann-
sóknum sem gerðar hafa verið í Kvosinni og
hefur ástand þeirra oft verið verulega slæmt
vegna seinni tíma framkvæmda. En m.a.
vegna þess hversu brotakenndar þær voru
á Landssíma reitnum, líkt og yngri mann-
vist, var ómögulegt að sjá samhengi þeirra,
umfang og eðli.
Í öðru lagi voru öll mannvistarlög fjarlægð í
rannsóknarferlinu til þess að eiga m.a. þann
fræðilega möguleika að kanna hvers eðlis
mannvistarlögin voru. Ítarlegar rannsóknir
á sýnum geta varpað ljósi á þær minjar sem
eftir voru í jörðu en því miður eru minni líkur
en meiri að svo verði. Staðreyndin er nefni-
lega sú að í jörðinni voru sundurskornar
minjar. Að púsla þeim saman með greining-
um og túlkunum er, og mun ætíð verða,
fræðilegt þrætuepli. Þessi staðreynd hryggir
mig mjög en hún er staðreynd engu að síður.
Þær greiningar sem gerðar verða á þeim
sýnum er tekin voru munu kannski svara
einhverjum spurningum sem brenna á
mönnum í dag en það er óraunhæft að
ætlast til þess að hægt sé að fullyrða, hvað þá
sanna, það sem þarna var. Við erum því miður
ekki það lánsöm að eiga hér í miðbæ Reykja-
víkur alls ósnertar minjar frá fyrri tíð. Við
höfum líkt og tímarnir sanna byggt í sömu
spor í 1.200 ár, úr bæ í borg.
Kort frá árinu 1836. Þá er kirkjugarðurinn enn í notkun. Líklegt er að yngsti hlutinn af garðinum hafi verið fjarlægður í heild
sinni þegar Landssímahúsið var reist 1966­1967.