Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2007, Qupperneq 134

Múlaþing
76; Saga Islendinga í Vesturheimi 2. hefti
bls 291-92. Ennfremur í ritsafninu Að
vestan 5. bindi, - Marklandnýlendan).
Pétur M. Hávarðsson átti Björgu
Sigurðardóttur (790) úr Vopnafirði, og voru
þau gefin saman í Hofteigskirkju hinn 12.
júní 1880. Þau bjuggu á Gauksstöðum með
föður hans, sem þá var orðinn ekkill eins og
fyrr er fram komið, og voru þau foreldrar
Sigvarðar Péturssonar senr lengi og vel bjó
á Brú á Jökuldal. Björg var fædd á
Þorbrandsstöðum 15. október 1855, en þar
bjuggu foreldrar hennar þá; þau Sigurður
Jónsson frá Refstað og Elín Jónsdóttir frá
Gunnlaugsstöðum í Skógum. Böm þeirra
voru: Hallfríður Elín Þóra f. 9. nóvember
1882; Sigvarður f. 31. ágúst 1884 og Oddný
Helga Sigríður f. 3. febrúar 1889.
Björg dó á Gauksstöðum 19. febrúar
1894, en í Ættum Austfirðinga er hins vegar
talið að þau bæði hjónin hafi farið vestur
um haf, með böm sín, nema Sigvarð, sem
aftók að fara. Eftir Sigvarði er haft að
Gauksstaðabærinn hafi verið byggður á
rústum eyðibýlisins Gagurstaða, að öðmm
kosti væri ég ekki viss um að Gauksstaðir
og Gagurstaðir haft endilega verið á sama
stað, þ.e. sama býlið, því teljast má skrítið
að nafnið Gagurstaðir en ekki Gauksstaðir
hafi verið tíðkað á bænum á fýrmefndum
tíma, þar sem heimildir um Gauk
landnámsmann voru þó til í Jökuldælu sem
ætla má að hafi verið í höndum manna þá
um stundir.
Guðmundur Hávarðsson átti Maríu
Jónsdóttur (3796) Methúsalemssonar frá
Möðrudal, og voru þau samangefin í
Hofteigi hinn 23. ágúst 1891. María var
fædd í Möðrudal 2. febrúar 1866, en móðir
hennar hét Kristrún Jónsdóttir vinnukona
þar. Kristrún fór frá Aðalbóli vorið 1869,
líklega að Steinsvaði, og þar með veit ég
ekki meira um hana, en hún mun vera sú
sem fædd var í Ystahvammi í Grenjaðar-
staðasókn 20. september 1841, en ekki
sýnist hún hafa alist upp hjá foreldrum
sínum.
Eftir að Guðmundur Magnússon í
Hnefilsdal lést árið 1893 tóku þau
Guðmundur Hávarðsson og María ábúðina
þar, enda hygg ég að aðalerfingjar að búinu
hafi verið börn og barnabörn Hávarðs
Magnússonar á Gauksstöðum. Guðmundur
keypti kerru á Seyðisfirði árið 1895 og ók
heim á sleða um vetur, og er það góð
heimild um að hann hafi verið farinn að
gera sér grein fyrir hagræðinu sem hægt var
að hafa af hjólatækjum. Hefur hann máske
séð fyrir sér kerruvegi í landareign sinni,
sem bjarglegir væru til ýmiskonar
flutninga, því margs þarf búið við.
Um þær mundir var hafin umræða í
hreppnum um brýr á ýmsar þverár sem
vatnsmestar voru og erfíðar gátu orðið í
leysingum á vorin, og jafnframt var farið að
huga að lagfæringu á verstu farartálmum og
ryðja götur og slóða á helstu leiðum i
hreppnum. Sem að líkum læmr gekk þetta
hægt, og mun sumum hafa fundist vera í of
mikið ráðist, eins og alltaf verður þegar ný
sjónarmið koma fram. Árið 1897 var komið
efni í brú sem byggja skyldi á Hneflu, en
sumir vildu ekkert á sig leggja til að koma
henni á, og var efnið svo notað í brú á Þverá
á Effa-Dal árið 1898. Hneflubrú komst að
vísu á skömmu seinna, en tók af í flóði
næsta vor, en timbrinu safnað af reka út um
Hlíð og Tungu og brúin byggð að nýju með
hærri stöplum (upplýsingar úr Sveitir og
jarðir í Múlaþingí). Þess skal geta að
brýrnar á þessum tíma voru aðeins hugsaðar
fyrir klyljahest, og ekki kom kerrubrú á
Hneflu fyrr en árið 1924. Hún var breikkuð
árið 1947 svo venjulegir bílar gæm komist
um hana, og nú fyrir fáum árum var hún
hækkuð og breikkuð á ný, og enn er undir
132